Bijdrage Van Raan aan debat over lucht­vaart

Voorzitter,

Van wie is de lucht eigenlijk? Ik heb die vraag al wel eens vaker gesteld in een debat. En ik vraag me inmiddels af of de minister soms denkt dat wij en de burger gek zijn. Ik geef voor die stelling drie aanwijzingen:

Ten eerste, het lijkt erop dat de minister en luchtvaartsector ons wil blijven laten denken dat de lucht van hun is met hun plannen. Terwijl de lucht natuurlijk van ons allemaal is! Van alle mensen in het land, die nu gestaag een nieuwe herrie-realiteit ingezogen worden. Gelukkig zijn deze mensen nu wakker! En waarom gebeurd dit? Waarom zouden we een extra snelweg in de lucht nodig hebben?

Dat is de tweede aanwijzing: de sector en de minister wil ons laten denken dat we het achterhaalde en onhoudbare hubmodel van Schiphol in stand moeten houden.
Een model dat inherent strijdig is met de doelen van de luchtruimherziening. De luchtruimherziening streeft naar minder vliegkilometers maar het hub model wil juist dat zoveel mogelijk mensen omvliegen via Schiphol. Met dus extra vliegkilometers tot gevolg. Ziet de minister zijn eigen tegenstrijdigheid? Graag een reactie.

Derde aanwijzing: deze herziening zou plaats moeten vinden om de groei van de luchtvaart mogelijk te maken. Om Lelystad Airport te openen. Om Schiphol te laten groeien. Deze minister heeft nog altijd geen afscheid genomen van groei als uitgangspunt en in tijden van klimaatcrisis is dat ongekend onverantwoordelijk. En toch denkt hij en met hem de sector hiermee weg te komen. Naar 800.000 vliegbewegingen in 2050. Graag een reactie.

En, voorzitter, de minister kan blijven ontkennen met een woordenspel. Dat dit niet het groeibesluit van Schiphol is. Of het openingsbesluit van Lelystad. Maar zelfs zijn medewerkers raken daarin verdwaald. Ik citeer de beslisnota[1]: “De verruiming van de civiele capaciteit in het luchtruim, waar de Luchtruimherziening op inzet, heeft echter niet als doel om het aantal vliegtuigbewegingen op Schiphol te laten groeien” oftewel – het mogelijk maken van de groei heeft niet als doel om groei mogelijk te maken. Maar ook doelen die je wel zou willen behalen - zoals minder herrie en minder uitstoot - lijken niet behaald te worden.

Voorzitter, de minister voldoet simpelweg niet aan de Compatibiliteitswet, artikel 3.1. Die vereist – een wettelijke plicht - dat de minister de Kamer een toelichting geeft op de doelstellingen, de doeltreffendheid en de doelmatigheid. Hoe zorg je voor hoeveel minder herrie, hoeveel minder uitstoot, wanneer is het geregeld en zijn er geen betere manieren om dat te realiseren? De minister heeft geen flauw idee. De commissie Milieu Effect Rapportage oordeelt ook snoeihard en fataal voor de minister. Ik citeer: “Essentiele informatie ontbreekt om het milieubelang volwaardig te kunnen meewegen”. Kan de minister hierop reageren?

Voorzitter, bij een dergelijk groot infrastructureel project als de herziening luchtruim vindt de minister een MKBA niet nodig… terwijl het een wettelijke plicht is.
Maar de minister kan helemaal niet garanderen dat groei van de luchtvaart minder hinder gaat veroorzaken. Zeker nu hij weet uit een RIVM publicatie dat nu al het grootste deel van de mensen die negatieve gezondheidseffecten ondervinden buiten de contouren woont waar de minister mee rekent.

Voorziter: falen op de wettelijke verplichting van de comptabiliteitswet, falen bij de commsieMER, falen op een brede welvaartsMKBA van de herziening luchtruim. En terwijl de sector haar license to operate nu heel snel aan het verliezen is, zet deze minister ziende blind en horende doof keihard door en koerst keihard af op het schenden van de beginselen van behoorlijk bestuur. Op dwaling. We overwegen moties op alle drie de faalpunten. En willen dat de voorkeursbeslissing als wet behandeld gaat worden. Graag een reactie.

Voorzitter, ik sluit af met een oproep aan alle regiobestuurders en burgers in het land. Het is geen verdeelvraagstuk; u krijgt in Noord-Holland niet minder herrie omdat ze in Utrecht meer krijgen. U krijgt allemaal meer herrie, meer gezondheidsschade, meer stikstof en meer vervuiling. Wat dat betreft was de gezamenlijke manifestatie vandaag van burgers en lokale bestuurders bijzonder hoopgevend. Zij verenigen zich. Gelukkig. Zij zijn wakker geschud. Gelukkig. Niet door vliegtuigherrie, maar door de doodlopende plannen van de sector en door deze falende minister. Ze laten zich niet meer in slaap sussen. De enige weg naar meer welzijn, is met minder vliegen. Want de lucht is van ons allemaal. Ik hoop dat de minister zich rekenschap geeft van alle kritiek en waarschuwingen en de lucht wil klaren. Want de lucht is van ons allemaal. Ik wil heel graag van de minister een reactie op het interview met de staatsagent in de Volkskrant. Die vrij on-omfloerst stelt dat KLM bewust contractbreuk pleegt en zich een onbetrouwbare partner toonde. Tot slot nog twee korte punten.

En tot slot, vandaag werd duidelijk dat er KLM-cityhoppers aan de grond worden gehouden vanwege een vreemde geur in de cabine. Wij hebben al regelmatig aandacht gevraagd voor de gevaren van ziekmakende cabinelucht. Wil de minister nu eindelijk vaart maken met het uitfaseren van bleed-in air? En geloof hij echt dat – als er tegelijk gegroeid wordt in aantal vluchten – er echt minder broeikas-uitstoot komt? Minder herrie? Minder stikstofuitstoot? En de herindeling blijft nu nog vaak abstract. Hoe de routes precies gaan lopen, hoe vaak daar gevlogen gaat worden. Maar ik vraag de minister; Wanneer is het voor hem voldoende concreet om de weging te maken? De weging of dit wel wenselijk is. En wanneer krijgt het parlement die kans? Wij kunnen als Partij voor de Dieren niet wachten. Ons is het duidelijk. Krimp luchtvaart en geen 4^e aanvliegroute.

[1] Beslisnota beantwoording vragen Alkaya.