Inbreng SO Landbouw- en Visse­rijraad 23/24 oktober 2023

Nieuwe Genomische Technieken

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben met afkeuring kennisgenomen van het Fiche: Verordening Nieuwe Genomische Technieken en hebben hier een aantal vragen over.

Heeft de minister kennisgenomen van de petitie “Houd ons voedsel gentechvrij” met 45.000 handtekeningen die op 3 oktober jl. is aangeboden aan de Tweede Kamer? Welke boodschap heeft de minister voor de terechte zorgen van de ondertekenaars over de gevolgen van het voorstel van de Europese Commissie voor de biologische landbouw, de keuzevrijheid en gezondheid van de consument, het milieu en voor de toegankelijkheid, beschikbaarheid en diversiteit van zaden? Kan de minister toezeggen dat Nederland niet zal instemmen met een voorstel zonder een heldere en betrouwbare etiketteringsplicht voor alle NGT-gewassen?

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie lezen dat het kabinet zich afvraagt of het de juiste manier is om wettelijk vast te leggen dat de biologische sector geen gebruikmaakt van NGTs. Een dergelijke vastlegging kan, volgens het kabinet, grote gevolgen meebrengen voor de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het voorstel van de Europese Commissie. De leden vinden deze lijn van argumentatie onbegrijpelijk en onnavolgbaar. Erkent de minister dat de biologische sector het goed recht heeft om ervoor te kiezen volledig vrij te willen blijven van NGT-gewassen, óók als deze onder categorie 1 vallen? Erkent de minister dat de consument het goed recht heeft om voor biologische gewassen te kiezen, en dat zij er dan van verzekerd moeten zijn dat dit geen NGT-producten zijn? Deelt de minister de visie dat de wettelijke vastlegging niet een bedreiging is voor het voorstel, maar dat het voorstel eerder een bedreiging is voor de biologische sector die gentechvrij wil blijven? Zo nee, waarom niet?

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie vinden dat het kabinet onvoldoende oog heeft voor de biologische sector en de keuzevrijheid van de consument. Kan de minister GMO-vrije producenten garanderen dat hun velden niet gecontamineerd zullen worden door NGT-gewassen in de buurt? Indien dit niet mogelijk is, hoe kan de consument er dan zeker van zijn dat het product dat ze eten NGT-vrij is? Hoe kan gewaarborgd worden dat biologische producten ook daadwerkelijk gentechvrij zullen zijn en blijven? Kan de minister garanderen dat boeren niet aansprakelijk zullen worden gesteld door grote bedrijven wanneer zij te maken krijgen met onbedoelde en ongewenste contaminatie? Hoe kunnen zaadproducten met het huidige voorstel hun zaad GMO- en patentvrij houden? Indien de minister deze garanties en waarborging niet kan geven, deelt hij dan de visie dat het voorstel van de Europese Commissie te grote risico’s met zich meebrengt? Zo nee, waarom niet?

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie vrezen dat dit voorstel zal leiden tot verdere monopolievorming door grote bedrijven en het privatiseren van genetisch materiaal. Deelt de minister deze mening? Zo nee, op welke manier kan hij garanderen dat dit voorkomen zal worden? Is de minister bereid om zich in ieder geval in te zetten voor het niet versoepelen van wetgeving voor gewassen die verduurzaming in de weg zitten en bijvoorbeeld resistent zijn tegen landbouwgif? Zo nee, waarom niet?

Glyfosaat

Kan de minister de mediaberichten bevestigen dat de stemming over glyfosaat in het SCoPAFF (Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed) is gestaakt, omdat er geen gekwalificeerde meerderheid voor of tegen de nieuwe toelating is? Welke lidstaten hebben tegen de toelating gestemd? Welke lidstaten hebben zich onthouden van stemming? Verwacht u dat de EC het voorstel voor de toelating gaat aanpassen? Zo ja, op welke manier? Kunt u de Kamer hierover informeren zodra u hier meer over weet? Klopt het dat de lidstaten in november opnieuw zullen stemmen? Zo ja, wanneer exact? Gaat u ervoor zorgen dat Nederland in november, ter uitvoering van de moties Akerboom/Bromet en van Tjeerd de Groot c.s. , tegen de nieuwe toelating zal stemmen? Zo nee, waarom niet?

Europees burgerinitiatief “Voor cosmetica zonder dierenleed – Maak Europa dierproefvrij”

De leden van de fractie van de Partij voor de Dieren hebben kennisgenomen van de mededeling van de Europese Commissie over het Europees burgerinitiatief en de kabinetsreactie. De leden zijn tevreden met de ambitie van de Commissie om het gebruik van dierproeven uit te faseren. Wel vrezen de leden dat de aangekondigde maatregelen te vrijblijvend zijn. Ook betreuren de leden dat de Commissie niet bereid is om het verbod op dierproeven voor cosmetica te handhaven. Onder de REACH-verordening zijn dierproeven voor chemicaliën die in cosmetica worden gebruikt regelmatig nog verplicht, wanneer medewerkers in het productieproces in contact komen met deze chemicaliën. Is de minister van mening dat dierproeven voor cosmetica op geen enkele manier verplicht zouden moeten zijn? Deelt de minister de visie van de 1,2 miljoen Europese burgers die het burgerinitiatief hebben ondertekend dat dit een maas in de huidige cosmeticawet is? Zo nee, waarom niet?

Tevens betreuren de leden dat de Commissie niet bereid is om met nieuwe richtlijnen te komen om dierproeven uit te faseren en dat het kabinet de Commissie in dit punt steunt. Ziet de minister een risico dat de besluiten van de Commissie te vrijblijvend zullen zijn? Zo ja, hoe verwacht de minister dat dit voorkomen kan worden? De leden van de Partij voor de Dieren-fractie lezen dat het kabinet, in lijn met het standpunt van de Commissie, het uitfaseren van dierproeven niet aan een specifiek jaartal wil binden, omdat wetenschappelijke vooruitgang onmogelijk te voorspellen is. Hoe is dit te rijmen met het 7e amendement van de cosmeticarichtlijn, waarin juist specifieke jaartellen en aantallen zijn vastgelegd?

Erkent het kabinet dat het belangrijk is om de sector duidelijkheid te geven over welke dierproeven naar verwachting op korte termijn uitgefaseerd zullen worden? Ziet het kabinet in dat juist het geven van deze duidelijkheid innovatie kan bevorderen, omdat de sector hiermee een aansporing krijgt om alternatieven te ontwikkelen? Is het kabinet daarom bereid om ervoor te pleiten dat er een kwantitatief afbouwpad wordt ontwikkeld?

Het kabinet geeft aan positief te staan tegenover het aangekondigde stappenplan voor het uitfaseren van het gebruik van dierproeven in het kader van EU-wetgeving inzake chemische stoffen en zich ervoor in te zetten dat het stappenplan concrete en ambitieuze acties zal bevatten. Welke concrete en ambitieuze acties heeft het kabinet voor ogen? Is het kabinet voornemens om hierbij te pleiten voor bindende afspraken en/of doelstellingen? Zo nee, waarom niet? Ook schrijft het kabinet waarde te hechten aan goed passende monitoring van de voortgang van de voorgestelde acties. Welke concrete resultaten zou het kabinet willen zien naar aanleiding van de voorgestelde acties en op welke termijn? Welke extra maatregelen kunnen genomen worden als blijkt dat deze resultaten niet worden behaald?

Is de minister van mening dat binnen de REACH-verordening voldoende stimulans is voor de transitie naar proefdiervrije innovaties en voor het gebruik van al bestaande alternatieven? Zo ja, op welke manieren wordt dit gewaarborgd? Deelt de minister de mening dat de reactie van de Commissie op dit burgerinitiatief onvoldoende is om ook daadwerkelijk te voorkomen dat het aantal dierproeven door de nieuwe REACH-verordening gaat toenemen? Op welke manieren gaat de minister zich inzetten om ervoor te zorgen dat New Approach Methodologies een belangrijker onderdeel worden van de nieuwe REACH-verordening, zoals wordt verzocht in de aangenomen motie 32336-147? Ziet de minister ruimte om hierbij ook te pleiten voor het wijzigen van regelgeving die moet leiden tot een nettoreductie van het aantal dieren dat wordt gebruikt bij toxicologische testen? Zo nee, waarom niet?

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie lezen dat er volgens het kabinet meer inzet nodig is om de herhaalbaarheid en betrouwbaarheid van proefdiervrije methodes aan te tonen en dat het kabinet daarom zal aandringen op het opstellen van een Europese testvalidatiestrategie. De leden delen deze inzet van het kabinet.

Erkent de minister dat naast opstellen van een testvalidatiestrategie het ook belangrijk is dat alternatieven voor dierproeven makkelijk gevonden kunnen worden en dat sneller en beter beoordeeld kan worden of een dierproef nog wel strikt noodzakelijk is? Zo ja, ziet de minister ruimte om ook te pleiten voor de ontwikkeling, implementatie en wettelijke waarborging van methoden die dit beter kunnen garanderen, zoals systematic reviews en de toepassing van kunstmatige intelligentie?

Herziening Europese dierenwelzijnsregelgeving

Tot grote verbijstering en teleurstelling hebben de leden van de fractie van de Partij voor de Dieren vernomen dat de Europese commissie niet meer van plan lijkt te zijn om voor het eind van dit jaar te komen met voorstellen voor de broodnodige aanpassing van de Europese dierenwelzijnsregelgeving, met uitzondering van de transportverordening. Dit is onacceptabel, vooral voor de dieren, maar ook voor de vele Europeanen die zich zorgen maken over dierenwelzijn.

Al jaren wordt gewezen naar deze herziening als hét moment om het leed van de miljarden dieren in Europa te verminderen. Eerder bevestigde de minister in antwoord op vragen van deze leden dat het traject van herziening van deze regelgeving van essentieel belang is om ook op Europees niveau de dierenwelzijnsnormen te verbeteren. Ook deze minister heeft daarop gepleit voor een ambitieuze aanpassing van de Europese dierenwelzijnswetgeving en heeft een oproep gedaan tot snelle publicatie van de aankondigde dierenwelzijnsvoorstellen gedaan.

De leden vragen de minister of het klopt dat de EC voornemens is de publicatie van de voorstellen op de lange baan te schuiven. De leden van de fractie Partij voor de Dieren roepen de minister op om opnieuw en zeer krachtig te pleiten voor een snelle publicatie van alle beloofde voorstellen. De dieren wachten al veel te lang.