Bijdrage Akerboom aan debat begroting Volks­ge­zondheid, Welzijn en Sport (maiden speech)

Voorzitter,

Vorige week was de uitspraak in de Klimaatzaak tegen de Staat, die ook in het hoger beroep ongelijk kreeg van de rechter. Als jongste lid van dit huis wil ik deze maidenspeech benutten om de Staat tot extra actie op te roepen. In het belang van mijn generatie en volgende generaties. Maak uitvoering van het vonnis prioriteit.
Vandaag spreken we in ander verband over over de bescherming van burgers door de overheid.

De overheid is nalatig geweest door burgers geen adequate bescherming te bieden tegen Q-koorts. Voorzitter, sterker nog, Q-koortspatiënten worden nog steeds niet serieus genomen. De Q-koortsepidemie kostte 74 mensen het leven en maakte duizenden mensen chronisch ziek en arbeidsongeschikt. Hun leven is verwoest. De maximale vergoeding van 15.000 euro per slachtoffer die door de minister beschikbaar is gesteld, is een klap in het gezicht van die slachtoffers. Zeker in verhouding tot de 60 miljoen die de geitensector heeft ontvangen. Kan de minister uitleggen hoe hij tot deze bijzondere weging gekomen is? Mogen de slachtoffers meer verwachten? Graag een reactie!

‘Veel gezondheidsproblemen kunnen worden voorkomen als mensen erin slagen hun leefstijl aan te passen,’ staat in de begroting. Maar we leven in een ‘abnormale voedselomgeving’. Producten zijn te zoet, te zout of te vet.
Daar ligt, wat de Partij voor de Dieren betreft, een taak voor de overheid. Geen zelfregulering, maar maatregelen, geen woorden, maar daden. Onderzoek toont aan dat duidelijke overheidsmaatregelen werken. En al vóór de Britse suikertaks werd ingevoerd haalden de fabrikanten veel suiker uit hun frisdranken.
Wat doet Nederland na het zien van dat succes? De staatssecretaris gaat om tafel met de levensmiddelenindustrie voor een preventieakkoord en gelooft de beloften van de sector, wanneer zij beweert zonder regelgeving in haar eigen vlees te gaan snijden. Kan de staatssecretaris uitleggen waarom de sector zoveel invloed heeft? Waarom komt hij niet met afrekenbare doelstellingen in plaats van de vrijblijvende inspanningsafspraken?

Een ander voorbeeld: we eten al jarenlang veel meer vlees dan goed voor ons is. Steeds meer onderzoeken laten zien dat een dieet met weinig tot geen dierlijke producten veel gezondheidswinst oplevert. Volgens onderzoek van Harvard kunnen we 1/3 van te vroege sterfgevallen voorkomen met een plantaardig dieet. Met een slachttaks die vroeg in de keten geheven wordt, ontstaat er een interessante prikkel voor producenten om vleesgebruik terug te dringen. Maar het kabinet weigert nog steeds om met prijsprikkels de vleesconsumptie te verlagen. Een gezondere bevolking, lagere ziektekosten, een schoner milieu en een stabieler klimaat. Wie of wat houdt het kabinet tegen om hier werk van te maken? Waarom wordt de echte prijs van vlees niet in rekening gebracht, maar subsidieert de overheid de vee-industrie door de negatieve effecten ervan uit de publieke middelen te financieren? Graag een reactie!

De Partij voor de Dieren hield vorig jaar een motie over kindermarketing aan, toen de staatssecretaris vroeg om te wachten op het preventieakkoord waar onze fractie heel blij van zou worden. In 2016 zijn afspraken gemaakt met de branche om kindermarketing te stoppen. Maar uit de Radar-uitzending van afgelopen maandag bleek dat fabrikanten zich daar niets van aantrekken en via online kanalen volop adverteren voor kinderen. We kunnen anno 2018 concluderen deze afspraken nog altijd niet na worden gekomen. Voorzitter, waarom beschermt de staatssecretaris kinderen niet tegen deze manipulatieve marketingtechnieken?

Voorzitter, ik maak een stap naar de senioren die ook onze warme aandacht hebben. Vorig jaar werd onze motie over het meenemen van huisdieren naar een verzorgingsinstelling kamerbreed gesteund. We zijn blij dat de minister met de branche gesproken heeft over de mogelijkheden. Cliënten, vrijwilligers en medewerkers zijn enthousiast over de komst van de dieren, maar door sommige instellingen worden er nog steeds drempels opgeworpen. Waar de regeling versoepeld is zijn ouderen zichtbaar minder eenzaam. Daarom vraag ik de minister om een faciliterende rol te pakken en de sector aan te moedigen dat ook te doen, door actief voorlichting te geven en het meebrengen van een huisdier mogelijk te maken.

Voorzitter, tot slot. De jeugd van tegenwoordig laat zich niet meer wegzetten door fossiele opvattingen over zelfregulering en het sponsoren van fout gedrag van de vee-industrie, een sector die z’n laatste stuiptrekkingen beleeft. De toekomst is plantaardig EN diervriendelijk. Ik wil de staatssecretaris vragen daar een actieve bijdrage aan te leveren, in het belang van dieren, natuur, milieu, klimaat en niet in de laatste plaats: mensen.

Dank u wel!