Bijdrage Akerboom aan debat over de Neder­landse Voedsel- en Waren­au­to­riteit

Voorzitter,

Allereerst kort over de organisatie. Wij steunen het plan voor het terugdraaien van de privatisering van de vleeskeuring. Het is een gemiste kans dat de minister in zijn brief over de impactanalyse niet direct is ingegaan op de kritiek van de directeur van KDS en de projectleider van de NVWA. Waardoor dat nu boven dit debat hangt. Ik vraag hem dit alsnog te doen.

Dan dierenwelzijn, want daar is de NVWA ook voor en daar is heel wat op aan te merken. Twee weken geleden was ik met de Animal Save Movement bij een pluimveeslachthuis waar iedere dag tussen de 50 en 60 duizend moederdieren worden geslacht. Dit zijn de moeders van plofkippen. Ze leggen hun hele leven eieren voor de kippenvleesindustrie. In stallen zonder mogelijkheid om te schuilen voor de aanwezige hanen die hen verwonden, waardoor ze lijden aan pijn en stress. Waar ze op strikt rantsoen zitten en honger en dorst lijden, omdat ze niet zo uit de kluiten mogen groeien als hun nageslacht. Na ruim een jaar worden deze moederdieren afgedankt en geslacht.

Stuk voor stuk zagen deze dieren er meer dan vre-se-lijk uit.

Dit zijn dieren die, ook door de minister, eufemistisch ‘einde-carrière dieren’ worden genoemd. Net als uitgemolken melkkoeien en afgedankte zeugen. Slachtoffers van een systeem dat is gericht op maximale uitbuiting . Dieren waarvan al jaren bekend is dat zij extra lijden, niet alleen tijdens transport, maar ook in het slachthuis.

Ik weet dat de minister heel druk is met allerlei onderhandelingen met de sector, maar hij is ook verantwoordelijk voor het welzijn van zo’n 600 miljoen dieren per jaar. Is de minister wel eens bij een slachthuis of een verzamelcentrum geweest voor zogenaamde einde carrière dieren? Ik nodig hem hierbij graag uit om eens mee te gaan.

Want het gaat over dieren met bewustzijn en gevoel als we vandaag spreken over tekortkomingen en overtredingen. Over dieren waarmee wordt gesleept als ze niet meer kunnen lopen. Over varkens die nog altijd verdrinken in een hete broeibak. Of over de mishandeling met stroomschokken of prikken in ogen bij het opdrijven.

De minister wil het toezicht versterken en sneller en harder ingrijpen bij overtredingen. Het is heel goed dat de minister een streep trekt, dat de NVWA een streep trekt. Maar het is ook heel jammer –en dan zeg ik het heel voorzichtig- dat dit zo lang heeft moeten duren. En dat er pas iets lijkt te gebeuren als er undercoverbeelden of inspectierapporten in het nieuws komen.

Ook deze minister erkent nu dat het bedrijfsleven door de hele keten heen onvoldoende zijn verantwoordelijkheid neemt. Dat dierenwelzijn niet is geborgd in slachthuizen.

Dit is niet nieuw. Al jaren wordt geconstateerd dat de vee- en vleessector zijn verantwoordelijkheid niet neemt. Al jaren trekken medewerkers van KDS die het vlees keuren aan de bel, omdat zij zien dat de voedselveiligheid in gevaar kan komen. Oud-minister Schouten concludeerde ruim drie jaar geleden nog dat de druk op het slachtproces te groot is geworden om belangen van dierenwelzijn, voedselveiligheid en adequaat toezicht te borgen.

Maar nog steeds gaan er bij grote slachthuizen tot 13,5 duizend kuikens, 675 varkens en 240 kalfjes per uur doorheen. Ieder uur.

De Kamer eiste een verlaging van de slachtsnelheid. Maar dat doet de minister nog altijd niet. Hij gaat slechts de snelheid niet verder verhogen. Maar dat is niet wat de Kamer vroeg, en onvoldoende.

De risicofactoren zijn nu bekend door het onderzoek dat is uitgevoerd. Gaat de minister dan ook op zijn minst nu als de wiedeweerga alle slachthuizen laten beoordelen, en direct de snelheid laten verlagen op het moment dat deze risicofactoren worden gezien?

En wat gaan we concreet zien van de belofte van de minister om partijen “stevig en niet-vrijblijvend aan te spreken op hun verantwoordelijkheid?” Ik heb daar wat vragen over.

• Bij hoeveel slachthuizen en bij hoeveel verzamelcentra of bij andere locaties wordt er gewerkt volgens het vier ogenprincipe?
• Hoe gaat de minister het toezicht in de stallen verbeteren? Zelfs bij bedrijven die al in beeld zijn en onder verscherpt toezicht staan, vinden nu grote drama’s plaats met dieren. Hier moet sneller en steviger worden ingegrepen. Deelt de minister deze mening?
• Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat horrorhondenfokkers zoals die in Eersel niet telkens opnieuw dieren kunnen fokken en mishandelen? De NVWA is bang dat deze fokker gewoon weer gewoon begint. Dat gebeurde eerder ook al. Zal deze fokker al een zelfstandig houdverbod kunnen worden opgelegd?
• Gaat de minister een einde maken aan het eindeloos gedogen van overduidelijke wetsovertredingen, zoals het bij elkaar zetten van groepen varkens van verschillende bedrijven? En het ondersteboven aan de poten vangen van kippen voordat ze naar de slacht worden afgevoerd. Waarom zou dit tot augustus 2024 mogen doorgaan?

Weten dat de vleessector onvoldoende verantwoordelijkheid neemt voor dierenwelzijn en toch niet direct actie ondernemen is willens en wetens iedere dag zo’n anderhalf miljoen dieren blootstellen aan enorme risico’s.

Erkent de minister dat? En welke consequenties verbindt de minister daar aan?

Dank u wel.