Bijdrage Akerboom Begroting EZK

Voorzitter, dank u wel. Ik ga het vanavond vooral hebben over biomassa. Want biomassa wordt gezien als een onmisbare energiebron om huizen mee te verwarmen en om industrieën op te laten draaien, als een onmisbare brandstof voor vliegtuigen, schepen, vrachtverkeer en misschien ook wel voor auto's. Het zou een duurzaam alternatief zijn voor fossiele brandstoffen. Maar de klimaatwinst blijkt helemaal niet zo groot te zijn. Negatief misschien zelfs. En de duurzaamheidsrisico's zijn enorm groot. Denk aan boskap, natuurvernieling en voedselconcurrentie. Er is simpelweg niet genoeg van. Biomassa is zeer schaars.

De staatssecretaris van IenW sloeg onlangs de spijker op de kop. De hele discussie rondom biomassa moet eigenlijk nog gaan lopen. We moeten nog in kaart brengen hoeveel er beschikbaar is en hoe biomassa het meest hoogwaardig kan worden ingezet. Ook in het klimaatakkoord staat dat de toepassing geprioriteerd moet worden. Maar wordt dit wel breed genoeg gedaan? Worden toepassingen buiten die van energiebron, bijvoorbeeld als voedsel, bodemverbeteraar of grondstof, voldoende meegewogen? Graag een reactie.

Ondertussen wordt er in het klimaatakkoord ook al volop ingezet op biomassa. We lopen het risico dat we ons rijk rekenen terwijl we schade toebrengen aan mens, natuur en milieu. De discussie over biomassa is al jaren gaande, maar overeenstemming is er nog lang niet. Er is meer aandacht nodig voor de ecologische oorsprong, voor de impact en wenselijkheid en voor het aandeel binnen de energiemix. De minister is voornemens om een onafhankelijke partij om advies te vragen over een duurzaamheidskader voor biomassa. Maar wie is die partij en hoe wordt de opdracht geformuleerd? En waarom komt dit advies pas nadat het klimaatakkoord is afgerond? Graag een reactie. We moeten juist nu spreken over biomassa, voordat het een onderwerp is van onderhandelingen. Daar doe ik vandaag een voorzet voor.

Voorzitter. Als eerste noem ik houtstook. Het stoken van hout is niet duurzaam, het is zelfs slechter voor het klimaat dan fossiele brandstoffen als aardgas en kolen. Want niet alleen komt er bij de verbranding CO2 vrij, maar gekapte bomen slaan ook geen CO2 meer op. Dat wordt niet opgelost met certificering en dat is een fundamenteel probleem. Als bomen sneller worden gekapt dan dat er nieuwe bomen terug worden geplant, kan de uitstoot nauwelijks worden gecompenseerd en gezien de massale vraag naar biomassa is dat een reëel risico. Kortom, het idee dat het stoken van hout klimaatneutraal is, is slechts een papieren werkelijkheid. Want veel van het stookhout bereikt ons ook nog via vervuilend transport vanuit de VS en Canada en al stellen we dat we geen oerbossen of hele bomen willen verbranden, dat kan niet worden gegarandeerd.

Ook aan het gebruik van Nederlands hout kleven nadelen. In een onderzoeksrapport van Tauw in opdracht van de staatssecretaris van IenW staat dat de subsidie voor hout als energiebron de recycling van hout belemmert. Dat werkt dus contraproductief. We hebben er al vaker voor gepleit: de subsidie op houtstook moet zo snel mogelijk worden geschrapt. Graag een reactie. De Nederlandse kolencentrales moeten wat de Partij voor de Dieren betreft zo snel mogelijk dicht, maar hoe reëel is het om te verwachten dat we kolencentrales binnen enkele jaren kunnen sluiten nadat ze voor miljarden euro's aan subsidiegeld zijn omgebouwd voor houtstook?

Er is een vorm van biomassa waar we in Nederland veel te veel van hebben en dat is mest. In 2017 is er in Nederland opnieuw 78 miljard kilo mest geproduceerd. Dat zijn meer dan 30 badkuipen vol mest per Nederlander, baby's en kinderen inbegrepen. De dieren die die mest produceren, worden gevoed met soja uit Zuid-Amerika en de veehouderij is verantwoordelijk voor een groot deel van de broeikasgassenuitstoot. De opbrengst van die mestvergisting is echter marginaal en het is niet de oplossing voor het mestoverschot. We moeten het mestoverschot aanpakken door in te zetten op circulaire landbouw in plaats van door miljoenen te investeren in een onrendabele mestvergisting.

Voorzitter. De discussie over biomassa benadrukt maar weer hoe belangrijk energiebesparing is. Vandaar dat ik mijn bijdrage hiermee eindig. Eindelijk gaan na 25 jaar nalatigheid industrieën worden gecontroleerd op energiebesparende maatregelen die in vijf jaar terug te verdienen zijn. De Partij voor de Dieren heeft hier al vragen over gesteld en we wachten de antwoorden daarop af, maar wat is werkelijk het besparingspotentieel in de industrie? Wat is er te besparen als we accepteren dat maatregelen bij wijze van spreken niet in vijf jaar, maar in tien jaar zijn terug te verdienen? Graag een reactie, want energie die niet gebruikt wordt, hoeft ook niet opgewekt te worden.

Dank u wel.