Bijdrage Arissen aan debat uitslag refe­rendum Sleepwet

Voorzitter,

Een pr-stunt. Een wassen neus. Onvoldoende. Ondergeschikte wijzigingen. Nieuwe bureaucratische obstakels. Boterzacht. Slechts cosmetische aanpassingen. Oude wijn in nieuwe zakken. Een gebrek aan lef.

Voorzitter, dit is een greep uit de commentaren van wetenschappers, parlementair journalisten en privacywaakhonden. Ik heb mijn best gedaan om ergens enige positieve duiding van experts te vinden, maar niemand is echt enthousiast. Want het is nauwelijks een wijziging. Al helemaal niet wanneer het kabinet meent de wet gewoon op 1 mei in werking te kunnen laten treden, ondanks de duidelijke afwijzing vanuit de bevolking in een Raadgevend Referendum. De zes elementen worden slechts explicieter uitgelegd en zijn weinig anders dan hetgeen er nu al in de wet staat.

Maar nu de regering het toch een wetswijziging noemt, prima, maar dan gaat die wetswijziging ook opnieuw door beide Kamers. De Partij voor de Dieren wil met een meerderheid van de Nederlandse bevolking een betere wet, met scherpere en betere normen, zonder inbreuken op mensenrechten als privacy en vrijheid van meningsuiting, en wil daaraan actief meewerken. Welke weg gaat het kabinet de volksvertegenwoordiging, het hoogste democratische gezag in dit land, daartoe bieden? Graag een reactie van de minister.

Maar even terug naar het begin. Voorzitter, het rapport van de CTIVD over de waarborgen van de privacy van burgers ten aanzien van het delen van informatie met buitenlandse diensten. Dat had de minister al zes weken op haar bureau liggen toen het 21 maart referendum-dag was. In Nieuwsuur verkondigde de minister dat er écht genoeg waarborgen in de wet zaten. Maar ze had dat rapport al, waar de kiezers niets van wisten en kennelijk niet mochten weten.

Tegen BNR Nieuwsradio verdedigde de minister dat het rapport pas een week na het referendum naar de Kamer werd gestuurd, met het verweer “er staat een termijn van zes weken voor dit soort rapporten, ik heb zes weken de tijd genomen”. Maar voorzitter, het rapport was klaar op 7 februari, precies zes weken later, op de kop af, was het 21 maart, referendum-dag. Het PDF-bestand was gecreëerd op 19 maart, twee dagen vóór het referendum. Maar toch vond de minister het nodig om nog een week te wachten. Kan de minister dat toelichten? Het heeft er alle schijn van dat de minister bewust de Kamer én de burgers van Nederland te laat heeft geïnformeerd en zo de uitslag van het referendum heeft beïnvloed.

Voorzitter, de referendumuitslag. De opkomstdrempel was gehaald en de tegen-stemmers waren in de meerderheid. Slechts zeer selectief geleerd van fouten uit het verleden dacht het kabinet: laten we maar meteen iets met de uitslag doen.

"De aanpassingen doen naar het oordeel van het kabinet recht aan de referendumuitslag en zijn tegelijkertijd werkbaar voor de diensten." Het klonk te mooi om waar te zijn. Maar dat riep direct de vraag op: hoe kan een kabinet, die de eerdere versie van de Wiv 2017 hartstikke goed in elkaar vond zitten, nú opeens tot de conclusie komen dat het wellicht nog wel een beetje beter kan en dit tegelijkertijd nog steeds werkbaar is voor de diensten. Curieus. Hoe kan het kabinet met droge ogen beweren dat er ‘recht is gedaan’ aan de bezwaren, door slechts enkele cosmetische aanpassingen te doen? Is dit werkelijk de manier waarop het kabinet recht wil doen aan een overduidelijk nee?

De minister zegt: "Er verandert veel voor de diensten". Wil de minister in dit debat per wijziging aangeven hoe dit in haar ogen een verbetering is ten opzichte van de oorspronkelijke Sleepwet? Hoe kunnen de voorgestelde wijzigingen substantieel genoemd worden, terwijl de oorspronkelijke wet, zonder die wijzigingen gewoon 1 mei van kracht gaat? Komt er een intrekkingswet, of een duidelijk voorstel van wijziging dat op democratische wijze door beide Kamers der Staten Generaal behandeld gaat worden? En is de minister bereid toe te geven dat ze het CTIVD-rapport te lang heeft achtergehouden en daarmee de uitslag van het referendum op onoorbare wijze heeft beïnvloed? En welke consequenties wil ze daaraanverbinden?

Dank u wel