Bijdrage Arissen debat over omwo­nenden chemie­be­drijf Dordrecht die jarenlang zijn bloot­ge­steld aan een giftige stof

Voorzitter,

‘Het zit in de bodem, het zit in het grondwater, het zit in het oppervlaktewater, het zit in de bomen en struiken, het zit in de lucht. Het zit overal. Het hoort niet in ons milieu, het hoort niet in mijn lijf.’

Voorzitter, dit is een citaat van slechts één van de vele bezorgde mensen die leidingwater hebben gedronken waarin giftige kankerverwekkende stoffen zijn aangetroffen. Oorzaak? Chemiebedrijven DuPont en spin-off Chemours lozen al decennia lang afvalwater met giftige stoffen. Eerst C8, nu GenX. DuPont raakte eerder in opspraak toen PFOA, ofwel C8, -het bewezen giftige en zwaar kankerverwekkende broertje van GenX- in hoge concentraties voorkwam in het bloed van medewerkers in Dordrecht. Wat blijkt nu? DuPont wist al decennialang van de gevaren van de stof C8, ook voor omwonenden van de fabriek, maar zweeg daarover omdat de economische belangen te groot waren. Na de ban van C8, kwam GenX ervoor in de plaats.

Omwonenden en ex-werknemers eisen €50 miljoen euro schadeclaim vanwege gezondheidsschade en waardedaling van hun huizen. Drinkwaterbedrijf Oasen, dat 750.000 mensen in Zuid-Holland van drinkwater voorziet, spreekt nu over de lozing van C8 opvolger GenX als ‘een wezenlijke dreiging’ en stapt eveneens naar de rechter. Rijkswaterstaat sprak al eerder over grote risico’s voor de openbare drinkwatervoorziening.

Voorzitter, er is alle reden om de zorgen over de risico’s van het lozen van GenX zeer serieus te nemen. Zeker wanneer we spreken over een bedrijf als Chemours dat in 2015 werd gelanceerd als spin-off van DuPont, een wereldspeler met een zeer dubieuze reputatie.

Hoewel DuPont in 2013 stopte met C8, ijlen de effecten na. De vraag of variant GenX minder gevaarlijk is, blijft vooralsnog onbeantwoord. Uit testen die Dupont zelf naar voren heeft gebracht, concluderen externe onderzoekers dat ook GenX kankerverwekkende eigenschappen heeft en schade kan toebrengen aan vitale organen. De Nederlandse toxicoloog Jacob de Boer concludeert daarom dat het middel verboden moet worden.

Vanaf 2018 mag Chemours volgens een aangepaste vergunning “nog maar”, tussen aanhalingstekens, 2035 kilo GenX lozen op de Merwede. Of de chemiereus hier aan wil voldoen, is onderwerp van onderhandeling. Voorzitter, wie een papiertje op straat gooit moet terecht rekening houden met een proces verbaal, maar wie gif loost op ons oppervlaktewater, kan nog steeds onderhandelen met de overheid over de hoeveelheid en de voorwaarden. Is de staatssecretaris het met de Partij voor de Dieren eens dat er paal en perk moet worden gesteld aan de macht van chemiebedrijven? De PvdD is van mening dat chemiebedrijven onder het bevoegd gezag van de Rijksoverheid moeten vallen ten aanzien van vergunningverlening, toezicht en handhaving, gezien het feit dat de Rijksoverheid meer slagkracht heeft en als taak heeft haar burgers optimaal te beschermen. Graag een reactie.

Voorzitter. Of GenX, de opvolger van C8, onmiddellijk schade toebrengt aan de volksgezondheid zou er niet toe moeten doen. Decennialang chemische middelen lozen en daarna pas terugkijken op de gevolgen voor mens, dier en milieu is een onhoudbare werkwijze. Daarom wil de Partij voor de Dieren de staatssecretaris dringend vragen het lozen van GenX te verbieden. Neem het voorzorgbeginsel ter harte en neem in een wettelijke regeling op dat alleen bewezen onschadelijke stoffen geloosd mogen worden.

Dank u wel.