Bijdrage Arissen Jaar­verslag VWS 2016 (Q-koorts)

Voorzitter. Ook ik ga mijn drie minuten iets anders invullen dan gebruikelijk is. Ik ga iets citeren: "Het verhaal van Joep van der Linden is misschien wel het meest schrijnende uit het hele Q-koortsdossier. De jongen uit Heerlen raakte besmet toen hij 16 was, tijdens een bezoek met school aan een zorgboerderij. Joep overleed vier jaar later na een onvoorstelbare lijdensweg. Wat zijn moeder Jet helemaal woedend maakt: "De geitenboer wíst dat er Q-koorts heerste.""

Dit is een klein citaat uit de bijlage van het Brabants Dagblad, geheel gewijd aan een aantal slachtoffers die zijn overleden aan Q-koorts. Het is een bijlage vol diepgevoeld leed van de slachtoffers, hun nabestaanden, de rouw en het gevoel van onmacht. Ik heb voor alle leden van de commissie een exemplaar meegenomen, zodat we allemaal kennis kunnen nemen van deze verschrikkelijke gebeurtenissen.

In de afgelopen tien jaar zijn de Q-koortsslachtoffers en -patiënten geconfronteerd met zeer weinig erkenning. Circa 300 van hen voeren een slepende rechtszaak tegen de Staat, vechtend om de erkenning dat de Staat zeer tekortgeschoten is bij het informeren van de bevolking over Q-koorts. In de reactie aan het Brabants Dagblad laat het kabinet weten de impact van Q-koorts zeer te betreuren.

Het kabinet verschuilt zich echter ook in deze reactie wederom achter onwetendheid van tien jaar geleden en stelt onder andere dat het daarom de Stichting Q-support 10 miljoen heeft gegeven om slachtoffers te ondersteunen en meer kennis over Q-koorts te vergaren. Juist nu deze stichting zo waardevol wordt geacht, door gemeenten, provincies, veiligheidsregio's en niet te vergeten door de mensen die besmet zijn geraakt met Q-koorts en hun naasten, komt het einde van de Stichting Q-support in zicht. Er is blijvend behoefte aan ondersteuning van slachtoffers. Verder is er meer bekendheid over de stichting en zijn er fors meer leden bijgekomen.

De Partij voor de Dieren pleit voor het voortzetten van de financiering van de Stichting Q-support. Tot nu toe is het kabinet niet verder gekomen dan sorry, op dringend verzoek van onder andere de Partij voor de Dieren in het parlement en nadat de Nationale Ombudsman hier tot tweemaal toe op aangedrongen had. De Partij voor de Dieren wil een ruimhartige schadevergoeding. Het is een schande dat gedupeerden een gerechtelijke procedure moeten voeren tegen hun eigen overheid, die verzuimde adequate bescherming te bieden.

Demissionair minister-president Rutte gaf tijdens het debat op 11 maart jongstleden, in verkiezingstijd, aan dat er grote fouten zijn gemaakt en dat onderzocht moet worden hoe er financiële compensatie kan worden gevonden. Gaat het kabinet deze belofte nakomen?

De Partij voor de Dieren wil dat de kans op Q-koorts en andere gezondheidsklachten voor omwonenden van geitenstallen tot het minimum beperkt wordt. Uit recent RIVM-onderzoek blijkt dat omwonenden van geitenstallen vaker longontsteking hebben dan gemiddeld. Er wordt nog nader onderzocht waardoor dat komt, maar laat het kabinet eens leren van fouten uit het verleden en uit voorzorg en in afwachting van de onderzoeksresultaten een moratorium op de nieuwbouw en de uitbreiding van de geitenstallen instellen. Laat het kabinet de volksgezondheid niet langer offeren op het altaar van de economie!

Beantwoording minister

Minister Schippers:
Dan kom ik op de Q-koorts. Ik dank mevrouw Arissen hartelijk voor de bijlage. Die had ik zelf uiteraard al gezien en ik heb daar ook een reactie op gegeven die weergeeft dat wij betreuren dat dit heeft plaatsgevonden. Hoe groot de impact van de Q-koorts is geweest op patiënten en hun naasten, heb ik in de afgelopen zeven jaar gevolgd. De Q-koortscrisis en -uitbraak vonden in 2009 plaats. Toen was ik nog geen minister, maar ik heb die gedurende mijn hele ministersperiode kunnen volgen. Ik ben ook de hele tijd in gesprek geweest met patiënten. Wij hebben vanuit onze zorg van harte de Stichting Q-support opgericht. Ik vind het heel belangrijk dat wij kennis en expertise kunnen leveren via Q-support en mensen kunnen begeleiden om hun leven weer op te pakken en vorm te geven. Het is zo dat er in de campagne inderdaad uitspraken zijn gedaan. Ik zal de Kamer in ieder geval voor het zomerreces een voortgang doen toekomen op Q-koortsterrein en - beleid. Ik kan daar nu niet op vooruitlopen. Ik heb dat gisteren al in het algemeen overleg over pakketbeheer gezegd. Dit is ook een ministerraadsbesluit, maar dat komt in ieder geval voor het zomerreces naar de Kamer.

Mevrouw Arissen (PvdD):
Voorzitter. Ik wil de minister bedanken voor haar beantwoording en haar toezegging dat zij nog voor het zomerreces een update stuurt over het Q-koortsdossier. Vooruitlopend daarop dien ik drie moties in.

Motie

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat kennis- en adviescentrum Stichting Q-support zal ophouden te bestaan door een einde aan de financiering door het ministerie van VWS;

constaterende dat Stichting Q-support advies en begeleiding biedt aan Q-koortspatiënten en hun naasten;

constaterende dat de provincie Noord-Brabant, gemeenten en veiligheidsregio's vrezen dat onmisbare kennis verloren zal gaan;

overwegende dat Q-koortspatiënten blijvend behoefte hebben aan advies en begeleiding;

verzoekt de regering, de financiering aan Stichting Q-support voort te zetten,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:
Deze motie is voorgesteld door het lid Arissen. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 16 (34725-XVI).

Motie

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat uit recent RIVM-onderzoek blijkt dat omwonenden van geitenstallen meer longontsteking hebben;

constaterende dat het RIVM stelt dat er meer onderzoek nodig is om vast te stellen hoe dit komt;

constaterende dat er ten minste 75 Q-koortsdoden zijn gevallen;

overwegende dat omwonenden van geitenstallen niet langer blootgesteld mogen worden aan verhoogde gezondheidsrisico's;

verzoekt de regering, in afwachting van de uitkomsten van aanvullend onderzoek, een moratorium in te stellen op de bouw en de uitbreiding van geitenstallen,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:
Deze motie is voorgesteld door het lid Arissen. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 17 (34725-XVI).

Minister Schippers:

De motie-Arissen op stuk nr. 16 gaat over Stichting Q-support. Ik adviseer mevrouw Arissen om de motie aan te houden. We komen komende week, voor het zomerreces, met een brief. Daarin kan zij lezen of wij hieraan voldoende tegemoetkomen. Het zou jammer zijn als de Kamer er dan net over heeft gestemd. Ik zou mij daarom kunnen voorstellen dat mevrouw Arissen de motie in ieder geval aanhoudt tot een latere stemming.

De voorzitter:
Mevrouw Arissen ziet aanleiding om te reageren.

Mevrouw Arissen (PvdD):
Ik houd bij dezen de motie aan.

De voorzitter:
Alle drie of alleen de eerste?

Mevrouw Arissen (PvdD):
Ik houd voor nu alleen de eerste motie aan.

De voorzitter:
Oké. Minister, gaat u verder.

Minister Schippers:
De motie-Arissen op stuk nr. 17 gaat over het feit dat er meer onderzoek wordt gedaan naar longontsteking. De regering wordt verzocht om een moratorium in te stellen op de bouw van stallen. Ik ga daar niet over. Daarover gaat de staatssecretaris van Economische Zaken. Ik vind het lastig om op zijn terrein een oordeel te hebben over de motie. Ik zal de motie doorgeleiden naar de staatssecretaris van Economische Zaken opdat hij een oordeel kan geven.

De voorzitter:
Oké. Wij vragen u om hem te berichten dat wij graag voor de stemmingen een oordeel van hem willen hebben. Het is aan hem of hij dat doet, maar dan hebt u daar in ieder geval namens ons om gevraagd.

Minister Schippers:
Dat zullen we doen.

In de motie-Arissen op stuk nr. 18 wordt de regering verzocht om de Kamer voor Prinsjesdag 2017 te informeren over een financiële compensatie voor Q-koortspatiënten. Ook over dit vraagstuk zal meer staan in de brief die wij voor het zomerreces sturen. Ik verzoek mevrouw Arissen daarom om ook deze motie aan te houden.

Mevrouw Arissen (PvdD):
Ook mijn derde motie wil ik aanhouden. De tweede motie die ik heb ingediend, houd ik niet aan.

De voorzitter:
Op verzoek van mevrouw Arissen stel ik voor, haar moties (34725-XVI, nrs. 16 en 18) aan te houden.