Bijdrage Teunissen aan begroting Buiten­landse Handel en Ontwik­ke­lings­sa­men­werking 2024

Voorzitter, dank u wel. Ik wil allereerst iedereen van harte feliciteren die zijn maidenspeech heeft gehouden. Internationale samenwerking is belangrijker dan ooit. Onderling verbonden crises verergeren en verergeren. 3,3 miljard tot 3,6 miljard mensen leven volgens de VN in zeer kwetsbare omstandigheden door de klimaatcrisis. Miljoenen mensen leven in acute voedselonzekerheid, en de toegang tot schoon drinkwater neemt af. In sommige regio's zijn honderden diersoorten verdwenen. De meest kwetsbare mensen en ecosystemen worden daarbij onevenredig getroffen in hun voedselzekerheid. Als ontwikkelingssamenwerking afneemt, versterkt dat ook onzekerheden in Nederland. De kans op klimaatmigratie en migratie als gevolg van conflicten neemt toe. Instabiliteit neemt toe. De kans op uitbraken van zoönosen neemt toe. Daarom is het van groot belang dat Nederland investeert in ontwikkelingssamenwerking. Niet alleen heeft Nederland een historische verantwoordelijkheid door de uitstoot en vervuiling die we in andere landen veroorzaken, ook kan ontwikkelingssamenwerking de grondoorzaken van migratie en conflict wegnemen. Ook om de Nederlander er beter van te laten worden, moeten we fors investeren in ontwikkelingssamenwerking.

Voorzitter. Daarom wil de Partij voor de Dieren 1% van ons bruto binnenlands product besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Ik vraag de minister hoe hij ertegenover staat dat wij nu een fors bedrag van het ontwikkelingsgeld besteden aan asielopvang in Nederland. Gaat dat niet veel te veel ten koste van de doelen die we hebben, de internationale development goals? Is de minister bereid om bezuinigingen op voedselzekerheid en water terug te draaien?

Voorzitter. Stoppen met het geven van noodhulp aan Gaza is mensonterend en onacceptabel. Hoewel het geld dit jaar alsnog wordt overgemaakt door Nederland, is het toch een heel slecht signaal dat we afgeven door de belangrijkste hulporganisatie in Gaza niet langer meer te steunen, terwijl er wel degelijk door de organisatie zelf maatregelen zijn getroffen om misstanden tegen te gaan. Ook is er een onderzoek ingesteld. Is de minister, aangezien UNRWA zelf maatregelen heeft genomen, dus bereid om de steun weer te hervatten? Welk signaal denkt hij zelf dat ervan uitgaat, terwijl heel veel mensen in Gaza in nood verkeren, als Nederland besluit om de belangrijkste hulporganisatie niet te steunen?

Voorzitter. Wat we vooral ook niet moeten doen, is inzetten op meer vrijhandel. We zien vandaag ook weer de protesten van boeren die zich in het nauw gedreven voelen door het desastreuze systeem dat de banken, de veevoerbedrijven en politieke partijen met elkaar hebben opgetuigd. Dan kun je het niet maken om toch door te pakken met een vrijhandelsverdrag dat de positie van Nederlandse boeren ondermijnt. Ik heb het over Mercosur, het mogelijke verdrag tussen de EU, Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraguay. Nederland is al de grootste ontbosser van Europa, maar met Mercosur komt daar nog een schepje bovenop en komt de Amazone verder in gevaar. De Kamer zette al een streep door het Mercosur-verdrag in 2020. In 2023 werden nog twee belangrijke moties van de Partij voor de Dieren over dit verdrag aangenomen. Een daarvan was de motie-Ouwehand, waarin het kabinet verzocht wordt om het Mercosur-verdrag met daarin de landbouw niet te steunen. Dat is dus een randvoorwaardelijke en kaderstellende motie, waar het kabinet proactief op moet acteren richting de Europese Commissie — en dat weigert het kabinet te doen. Het kabinet handhaaft de positie die het al jaren heeft, en in principe bij alle handelsverdragen inneemt, namelijk dat het kabinet pas een positie inneemt als de noodzakelijke stukken ter besluitvorming aan de Raad worden voorgelegd. Dit is echter tegen de wil van de Kamer in. Ook slaat Nederland mogelijk een modderfiguur als het zo laat in het proces opeens tegen moet stemmen, terwijl het kabinet nu al weet dat de Kamer een streep wil trekken door Mercosur als daar landbouw in zit. Waarom blijft het kabinet moties van de Kamer die zich heel duidelijk uitspreken tegen Mercosur naast zich neerleggen? Is de minister bereid om de moties alsnog binnen twee weken uit te voeren? Dat is niet alleen belangrijk vanwege de boerenprotesten, maar ook omdat er een nieuwe top in aantocht is waarop het Mercosur-verdrag dreigt te worden gesloten. Graag een reactie.

Voorzitter. Het Mercosur-verdrag leidt tot minder controles op de import van vlees en tot ruimere quota, wat een risico betekent voor onze gezondheid en het dierenwelzijn schaadt. Een gruwelijk voorbeeld is de import van paardenvlees uit Argentinië en Uruguay. Nederland is daarbij zelfs koploper in Europa met een jaarlijkse import van 2 miljoen kilo paardenvlees uit deze landen. Al sinds 2012 leveren maatschappelijke organisaties bewijs van hevig dierenleed en mishandeling van paarden in Uruguay en Argentinië. Daarnaast stelt de Europese Commissie zelf dat onvoldoende gecontroleerd wordt of paarden niet verboden middelen, zoals hormonen, hebben gekregen. Ondanks de reële voedselveiligheidsproblemen belandt het vlees in onze kroketten in Nederland. De EU hanteert nu dubbele standaarden. Als het dier hier middelen heeft gekregen, wordt het uitgesloten van de voedselketen. Maar de Commissie zegt nu zelf dat handel in paardenvlees onder Mercosur wordt geliberaliseerd en dat EU-rechten zullen worden afgeschaft binnen vier jaar na het tekenen van het verdrag. Ik vind het een ethische vraag of we vlees van mishandelde paarden, dat gezondheidsrisico's met zich meebrengt, moeten importeren. Het antwoord is nee. Dus hoeveel argumenten heeft de minister nog nodig om de twee moties van ons uit te voeren?