Bijdrage Ouwehand aan debat over de val van het kabinet

Voorzitter, dank u wel.

Ik wil namens de Partij voor de Dieren beginnen met woorden van waardering. Die zijn voor de ChristenUnie. Ik vind namelijk dat mevrouw Bikker, mevrouw Schouten en de heer Van Ooijen het fantastisch gedaan hebben. Ze bleven staan voor wat voor ons allemaal vanzelfsprekend zou moeten zijn: fundamentele rechten van kwetsbare mensen die vluchten uit oorlogsgebied. Ze hebben zich niet laten intimideren door powerplay van de VVD. Echt chapeau. Ik voelde me geïnspireerd en ik voelde weer hoop. Het kan dus wel degelijk anders. Dank jullie wel daarvoor.

Voorzitter. De minister-president heeft zijn vertrek aangekondigd. Iedereen heeft vandaag anekdotes. Ik weet dat zeker mevrouw De Koning van NRC altijd op zoek was naar de dynamiek rondom Rutte. Ik kan daar ook iets over zeggen. Mark Rutte zei een keer tegen mij: "Als je naar het spreekgestoelte loopt, ben je altijd heel aardig. Dan zeg je even gedag en zo. En dan ben je snoeihard, en dan loop je terug en ben je weer aardig." Ja, dat zei u over mij. Ik denk dat het goed is dat we dat met elkaar vasthouden. Kritiek geven waar die nodig is, ook als die hard is en ook als die snoeihard is, is onze rol. Op de persoon kun je altijd gewoon nog even een grapje maken. Ik heb veel waardering voor al die uren die Mark Rutte heeft gewerkt. Ik zou het hem niet nadoen. Hij heeft hard gewerkt. Het is een aimabele man. Je kunt met hem lachen. Daarover dus geen kwaad woord. Maar zijn rol als premier ... Ja, hallo! Daar is de Partij voor de Dieren natuurlijk kritisch op geweest. Dat zou iedereen moeten zijn, want voor een minister-president geldt dat je de wetten van ons kwetsbare bestel gewoon moet respecteren. Dat betekent dat je geen leugens vertelt aan de Kamer. Dat betekent dat je er alles aan doet om mensen die de overheid zwaar in de problemen heeft gebracht — denk aan het toeslagenschandaal — te helpen, en niet probeert om het nog verder toe te dekken en in de doofpot te stoppen. Dat is daarbij wel gebeurd. In onze democratische rechtsstaat betekent dit dat, als mensen in Groningen zijn vermalen voor de winsten van Exxon en Shell en er een heel kritisch rapport komt van een parlementaire enquêtecommissie, je aftreedt. Zo moet het gaan. Als je dat niet doet, is het aan ons allemaal, hier in de Tweede Kamer, om het kabinet daar heel kritisch op aan te spreken. Dat heeft niks te maken met de waardering voor de persoon die de minister-president is.

Voorzitter. Zo beoordelen wij dus de val van het kabinet. Die was onvermijdelijk en dit kabinet had al nooit moeten aantreden, omdat de heer Rutte niet voldeed aan die basisvoorwaarden voor het premierschap. Ons vertrouwen dat dat zou veranderen, was allang verdwenen. Maar ik kijk ook nadrukkelijk naar de VVD-fractie, want het gaat niet alleen maar om de premier. De VVD heeft vandaag opnieuw geprobeerd ons allemaal wijs te maken dat ze er alles aan wilde doen om grip te krijgen op migratie. Dat is gewoon niet waar, want als je daar alles aan wilt doen, dan erken je ten eerste je eigen rol in het feit dat er nu problemen zijn met een tekort aan woningen. Wie had er ook alweer bezuinigd op de sociale woningbouw? Wie heeft die in de uitverkoop gezet? Wie houdt het oplossen van de wooncrisis jarenlang tegen door altijd maar de veehouderij ruim baan te geven, waardoor we nu ook een stikstof- en een natuurcrisis hebben? Dat moet je eerst erkennen. Vervolgens moet je ook erkennen dat het grootste aantal migranten naar Nederland wordt gehaald om het vuile werk op te knappen en om hier onder erbarmelijke omstandigheden te leven, gewoon voor de bv Nederland. Nou, dan doe je er dus niet alles aan om grip te krijgen op migratie. Dan gebruik je kwetsbare kinderen in een oorlogssituatie voor je eigen politieke doelen. Dat het in de campagne straks over migratie gaat, dat de VVD daar weer een stoer verhaal over heeft: wij laten dat niet gebeuren. Iedereen heeft in de gaten dat het een verhaal is van niks. Want kwetsbare mensen zijn nooit het probleem. Kwetsbare waarden horen het uitgangspunt te zijn van onze politieke keuzes. Als je dat niet doet en niet goed zorgt voor mensenrechten, voor de rechten van dieren, voor de natuur en het klimaat, dan verworden we tot een samenleving die de problemen niet meer opgelost krijgt, in moreel opzicht niet, voor onze toekomst niet en voor hoe we met elkaar om willen gaan niet. Voorzitter. Die toekomst is juist gediend bij het beschermen van alle kwetsbare belangen. Die moet je niet gebruiken zoals de VVD weer heel lelijk heeft gedaan in plat, cynisch politiek opportunisme om de volgende verkiezingen te winnen. Dank u wel.