Bijdrage Van Esch aan debat over mili­euraad

Dank, voorzitter.

Onze huidige manier van produceren en consumeren draagt bij aan de klimaatcrisis, biodiversiteitscrisis en de plastic soep.

Al jaren hamert mijn fractie erop dat om het tij te keren, we er aan de voorkant voor moeten zorgen dat we véél minder grondstoffen gaan gebruiken. Bijvoorbeeld door geen onnodige verpakkingen te gebruiken en hergebruik de norm te maken. Daarom ben ik blij dat met de Europese Verpakkingsverordening wordt ingezet op reduce en reuse maatregelen, zodat de gigantische verpakkings-afvalberg kleiner wordt.

Maar, helaas is de overkoepelende doelstelling niet genoeg om die afvalberg echt te laten slinken. Het doel om 15% minder verpakkingsmateriaal te hebben in 2040 maakt de groei van de hoeveelheid verpakkingsafval in de afgelopen 10 jaar nog niet eens ongedaan. Dit is teleurstellend.

Wat de Partij voor de Dieren betreft moet het overkoepelende doel een stuk ambitieuzer, door al in 2030 minimaal 15% minder verpakkingsafval te hebben. Ik neem aan dat de staatssecretaris, die altijd pretendeert koploper te zijn als het aankomt op de circulaire economie, toch ook wil gaan voor een echt ambitieus doel?

Om tot dit overkoepelende doel te komen, wordt er onder andere ingezet op het lichter maken van verpakkingen. Dit om te voorkomen dat verpakkingen in een gekke vorm worden gegoten, zodat ze beter worden verkocht, maar er meer plastic moet worden gebruikt om ze stevig te houden. Zoals nu vaak het geval is.

Maar in het Europese voorstel wordt nu enkel geregeld dat er niet meer plastic mag worden gebruikt dan nodig is, onder het mom van marketing. Dat is natuurlijk makkelijk te omzeilen door een andere reden op te geven, bijvoorbeeld vanwege bescherming tijdens transport. Daarentegen zou het opnemen van regels over hoeveel bepaalde verpakkingen maximaal mogen wegen veel effectiever zijn. En het is ook nog eens makkelijker te handhaven. Gaat de staatssecretaris in Europa pleiten voor maximum gewichtsnormen?

Daarnaast wordt, om tot het overkoepelende doel te komen, ook ingezet op hergebruik en hervulling. De staatsecretaris geeft aan dat ze positief is over de doelstellingen voor herbruikbare verpakkingen, maar de doelen zijn flink afgezwakt ten opzichte van een eerder uitgelekte conceptversie.

Klopt het dat de Europese Commissie dus is gezwicht voor de negatieve reactie van het bedrijfsleven op de doelstellingen? En is de staatssecretaris het mijn fractie eens dat op z’n minst de doelen uit de uitgelekte versie moeten worden aangehouden?

Wel was mijn fractie blij verast dat het kabinet vindt dat er op bepaalde punten ruimte moet zijn voor meer ambitieus nationaal beleid, wanneer de nationale context daar aanleiding toe geeft. Gezien deze staatssecretaris normaal gesproken altijd Europa wil afwachten, ben ik wel heel benieuwd op welke punten zij dan ambitieuzer nationaal beleid wil gaan voeren?

Dan de veehouderij. Over de herziening van de Richtlijn Industriële Emissies heb ik een breed aangenomen motie die verzoekt dat indien stalaanpassingen nodig zijn voor die nieuwe richtlijn, te waarborgen dat het perspectief van het dier centraal staat, en te voorkomen dat deze brandgevaarlijk zijn. Ik zou graag willen weten hoe de staatssecretaris deze motie uitvoert. En zal Nederland niet akkoord gaan met de herziening van die richtlijn als deze aspecten van dierenwelzijn niet zijn gewaarborgd?

Voorzitter, dan wil ik nog kort iets zeggen over de herziening van de Kaderrichtlijn Water. Ik spreek de staatssecretaris aan, wetende dat de minister verantwoordelijk is. Mijn fractie begrijpt niet dat de regering af wil van het ‘one out, all out’ principe. Aangezien het om chemische verontreiniging gaat moeten we dit niet accepteren. Deelt de staatssecretaris de mening dat wanneer zelfs maar één chemische stof niet voldoet een heel ecosysteem aangetast kan zijn? En als de staatssecretaris dit deelt, is zij dan ook niet van mening dat we niet moeten tornen aan dit principe?

Daarnaast wordt de normering voor onder andere PFAS aangescherpt, wat een goede stap is. Maar waarom toont de regering hier zo weinig ambitie en gaat zij voor een realisatietermijn die ligt in 2045? Dit is te laat, het kabinet moet maatregelen nemen voor 2027, gelijklopend met de KRW doelen. De realisatietermijn moet echt naar voren.