Bijdrage Van Esch aan debat over verduur­zaming van de zorg

Dank voorzitter.

Het is een goede ontwikkeling dat er steeds meer aandacht komt voor duurzaamheid in de zorg en dat we daar vandaag voor het eerst een apart debat over hebben.

De klimaat- en milieu-impact van de zorg is namelijk aanzienlijk. Zo komt 7% van de CO2-uitstoot in Nederland van de zorg, ontstaat er heel veel afval en wordt het water vervuild met medicijnresten.

In het veld wordt het belang van het vergroenen van de zorg breed gedragen. Initiatieven zoals onder andere de Green Teams, de Groene Zorg Alliantie en het landelijk netwerk de Groene OK, hebben de afgelopen tijd de kar getrokken als het gaat om het verduurzamen van hun tak van sport. Zij snappen dat verduurzaming van de zorg geen overbodige luxe is. Dat het niet voor ‘erbij’ is. Ik wil hun daarvoor hartelijk danken. Zij zien in dat de klimaatcrisis een groot gevaar is voor de gezondheid van de Aarde en van toekomstige generaties.

Ondertussen heeft het kabinet wel veel te lang zitten slapen. Het is nu tijd om ervoor te zorgen dat het nakomen van de afspraken in de Green Deal Duurzame Zorg juridisch afdwingbaar worden.

Ook de Gezondheidsraad heeft aangegeven dat een dwingender aanpak nodig is, die verankerd wordt in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Maar juist deze aanbeveling voert de minister niet uit. Waarom is de minister niet bereid deze belangrijke aanbeveling over te nemen?

Dan, voorzitter, wil ik het hebben over plantaardige voedselopties in zorginstellingen. Wij vinden het onbegrijpelijk dat nog steeds veel zorginstellingen geen volwaardige vegetarische of plantaardige maaltijden bieden. En dat mensen die geen dierlijke producten kunnen of willen eten dus vaak zelf hun eigen maaltijd moeten regelen. Zorginstellingen horen gezond en duurzaam eten juist voor iedereen beschikbaar te hebben. Wanneer kunnen we verwachten dat plantaardige opties in álle zorginstellingen verkrijgbaar zijn?

Voorzitter, een ander doel van de Green Deal is om de zorg circulair te maken. Waar mogelijk moeten zorgaanbieders kiezen voor herbruikbaar boven wegwerp. Maar hier wringt de schoen. Zorgpersoneel wil namelijk wel duurzame hulpmiddelen gebruiken, maar het aanbod door producenten is zeer beperkt. Producenten willen pas herbruikbare producten gaan maken als daar genoeg vraag naar is, wegwerp is nu namelijk het verdienmodel. Herkent de minister deze impasse? En wat gaat hij doen om deze impasse te doorbreken?

In het kader van de milieu-impact van afval, zou ik ook graag de reactie van de minister horen op de oproep om de inmiddels overbodige covid-afvalregels te schrappen in ziekenhuizen. De speciale verwerking van covid-afval gaat namelijk gepaard met aanzienlijke schade aan het milieu, terwijl covid-patienten geen afval produceren dat niet via de normale routes kan worden afgevoerd.

Daarnaast ben ik ook benieuwd naar de reactie van de minister op de petitie over de heruitgifte van medicijnen, zodat deze niet hoeven te worden vernietigd. Mogen apothekers en huisartsen, in afwachting van de wetswijzigingen om heruitgifte mogelijk te maken, teruggebrachte medicatie in een gecontroleerde pilotomgeving opnieuw uitgeven? En kan heruitgifte ook mogelijk worden gemaakt binnen instellingen zoals bijvoorbeeld ziekenhuizen en verpleeghuizen?