Bijdrage Kostic aan debat over mest

Voorzitter, 

Deze week werd opnieuw duidelijk dat de minister weigert haar verantwoordelijkheid te nemen. Ze laat ons hele land, waaronder de boeren, achter in diepe onzekerheid.  

De Raad van State tikte de minister hard op de vingers, en legt bloot dat de plannen van de BBB, boeren in gevaar brengen.  

De Kamer weet dat natuurlijk ook.  
 
Bij alle debatten klinkt weinig vertrouwen dat deze minister de problemen gaat oplossen. 

Zelfs wetenschappers nemen afstand van deze minister.  

Het mestoverschot, de te hoge stikstofuitstoot, de slechte waterkwaliteit, moeilijke vergunningverlening: het komt allemaal doordat we in Nederland te veel dieren fokken en doden. 
 
Meer dan 500 miljoen dieren per jaar.  
 
Jarenlang is het advies van experts: stop daarmee.  
 
Maar de minister wil de echte oplossing niet horen. 

De vee-industrie houdt Nederland op slot. 

Deze minister houdt Nederland op slot.  

Voorzitter, 
 
De staat van het land met een landbouwministerie van de BBB, kan mooi worden samengevat door een citaat uit een artikel van Omroep Zeeland (14 februari 2025) 1: 

"In Oostburg heeft boer Cas een veehouderij met in totaal 150 koeien. Voordat je de stal in loopt moet je eigenlijk je handen wassen, maar de wastafel staat vol en loopt over.  

Niet met water, maar met mest: de wastafel staat in directe verbinding met de mestput.” 

Einde citaat. 
 
Voorzitter... 

We houden zó veel dieren in de vee-industrie, die zo veel poepen dat niet alleen de mestkelders overstromen, maar zelfs de wasbakken van veehouders.  
 

En deze minister lost dat niet op.  

In plaats daarvan wil ze mest exporteren, verwerken, in potgrond stoppen en de regels verder afzwakken.  

Voorzitter: er zijn niet genoeg kieren en gaten in dit land om alle mest in op te bergen.
 
Stop met mensen overal stront op te dringen, alleen omdat de minister weigert iets te doen aan de omvang van de vee-industrie. 

Een gedwongen krimp van het aantal dieren is voor haar taboe. 

Maar er ligt wel een advies van de mestverkenner die zegt dat je provincies en boeren moet gaan dwingen om meer mest te verwerken.  

Hoe verzin je het. 
 
Is deze dwang ook taboe voor de minister? Kan ze toezeggen dat ze boeren en provincies niet gaat dwingen om mest te verwerken?’ 
 

Voorzitter, mestverwerking in de vorm van RENURE wordt gepresenteerd als de oplossing voor het mestprobleem. Terwijl de nadelen en risico’s bekend zijn. Hoge kosten voor boeren, onzekere techniek, fraudegevoelig en stankoverlast.  

Mensen worden al jaren ziek van de stank van de vee-industrie en de mestverwerkers. En deze minister wil dat allemaal gaan uitbreiden. Hoe verhoudt zich dat tot de toezegging vanuit I&W om de stankoverlast juist aan te pakken? Stemt ze dit af met haar collega's van VWS en I&W? 
 
Voorzitter, wat doet de minsister eigenlijk?  
 
Er wordt een campagne en een leger aan voeradviseurs, mestverkenners, accountants en belasting- en communicatieadviseurs opgezet om "het gemiddelde ruw eiwitgehalte van het rantsoen te verlagen".   Er wordt een "benchmark" opgezet "van het melkureum-getal van de individuele melkveehouder, ten opzichte van het gemiddelde van de regio."  
 
Steeds weer nieuwe foefjes, zoals nu de 'bedrijfsspecifieke stikstofcorrectie'.  
 
De minister zet dus een dure boom op aan complexe maatregelen die de problemen in de kern niet gaan oplossen.  

Nóóit hoor je de minister over de echte innovators. De koplopers die laten zien dat het anders kan. De No Shit-boeren die laten zien dat je zonder mest gezond voedsel kan produceren. In 2022 benoemd tot Agrariërs van het jaar.  

Beter voor de natuur. Voor de waterkwaliteit. En voor de dieren. 
 
Is de minister bereid bij de No Shit Food-boeren in Flevoland op bezoek te gaan, te verkennen hoe zulke plantaardige landbouw kan helpen in het oplossen van de problemen, te kijken hoe zulke innovatie OOK een zetje kan krijgen van de overheid en daarover voor de zomer terug te koppelen naar de Kamer? 

Voorzitter, 
 
De boeren hebben echt betere belangenbehartigers nodig. Mensen die eerlijk durven te zijn over de grote opgaven die er liggen. En dat hoe langer je wacht, hoe pijnlijker het wordt. 

Boeren komen steeds dieper in de problemen. Ondertussen maakt de agro-industrie recordwinsten. 

• De Rabobank heeft vorig jaar ruim 5 miljard winst gemaakt.
• De grote jongens van de agro-industrie staan vrolijk in de Quote 500.
• Terwijl bijna de hele Kamer wil dat de kalversector aan banden wordt gelegd, is kalverslachter VanDrie vorig jaar 21% rijker geworden. 

Terwijl het land op slot staat, boeren en dieren in de shit zitten, de woningbouw wordt geraakt en ASML uit Nederland dreigt te vertrekken. Wordt de agro-industrie stinkend rijk. 

Is de minister het met de Partij voor de Dieren eens dat het niet uit te leggen is dat deze bedrijven recordwinsten maken, terwijl wij hier bijna wekelijks moeten debatteren over alle problemen die worden veroorzaakt door de agro-industrie? Kan zij voor de Voorjaarsnota presenteren hoe ze de agro-industrie, de banken, gaat laten betalen aan de nodige maatregelen en oplossingen? 
 

Deze minister lijkt ook stilzwijgend te accepteren dat op grote schaal wordt gefraudeerd met mest. 

De Kamer heeft afgelopen oktober een motie aangenomen waarmee we uitspreken dat mestfraude niet mag worden gedoogd.2 

Er liggen allemaal waarschuwingen van het OM, RVO en zelfs de Europese Commissie dat het mestbeleid van deze minister leidt tot meer fraude. Maar er is nauwelijks handhavingscapaciteit en er wordt verder bezuinigd. 

Erkent de minister dat er signalen zijn dat mestfraude veel voorkomt en meer gaat toenemen? Wat gaat ze daaraan doen? 

Voorzitter, 

Minder dieren = minder mest = minder problemen. 

Maak werk van een krimp van de veestapel.  
 
Stel fokbeperkingen in, zodat boeren straks niet gedwongen dieren naar de slacht moeten brengen.  

Maak werk van de landbouwtransitie. En niet de belastingbetaler, maar de agro-industrie moet daarvoor opdraaien.