Bijdrage Kostic aan debat over uitvoering motie over de EC en de ER laten weten dat Nederland het EU-Mercosur-verdrag niet zal onder­te­kenen

Dank u wel, voorzitter. Er ligt een nieuw EU-Mercosur-verdrag. Het akkoord dat in 2019 werd gesloten met de autoritaire Bolsonaro was voor velen niet acceptabel. De belofte was dat er betere afspraken zouden komen om de bossen, het klimaat en de Europese landbouwstandaarden te beschermen. En is dat gelukt? Nou, het antwoord is helaas nee. Aan de afspraken over landbouw is niets verbeterd en voor natuur, de bossen en klimaat is het alleen maar slechter geworden. De nieuwe afspraken over duurzaamheid klinken mooi, maar stellen weinig voor. Er is een vage formulering over het stoppen van ontbossing vanaf 2030, een vrijblijvende ambitie die niet afdwingbaar is en die niets toevoegt aan de al bestaande internationale afspraken. Erkent de minister dat? Klimaatafspraken zouden een essentieel onderdeel van het verdrag zijn, maar niets in het verdrag dwingt landen om het klimaat echt te beschermen. Zolang ze op papier lid blijven van het klimaatakkoord, blijft het zonder gevolgen voor deze landen. Erkent de minister dat?

Het wordt nog erger, voorzitter. In ruil voor deze holle, onafdwingbare groene beloftes hebben de Mercosur-landen wél een mechanisme met tanden gekregen, een zogenaamd rebalancing mechanism, een straf op de bescherming van natuur, klimaat en mensenrechten hier in Europa. Kritische experts waarschuwden dat dit de Europese bossenwet kan ondermijnen. Kan de minister op die waarschuwing ingaan? Arbiters kunnen achter gesloten deuren besluiten dat de wetten die onze burgers, dieren en natuur beschermen, nadelig uitpakken voor Brazilië of Argentinië. Deze landen kunnen dan sancties tegen ons instellen, zoals hogere handelstarieven. Laten we onszelf straks sancties opleggen door Zuid-Amerikaanse landen, omdat ze vinden dat onze wetten te weinig rekening met ze houden? Graag een reactie van de minister op dit mechanisme.

Ik wil ook graag een reflectie op de recente uitbraken van mond- en klauwzeer. Is de minister het ermee eens dat meer gesleep met dieren en vlees een gevaar vormt voor de volksgezondheid en dat dat dus ook geldt voor het Mercosur-verdrag?

Voorzitter. Waarom is de minister teruggekomen op de eerdere belofte om begin dit jaar een kabinetsstandpunt over EU-Mercosur officieel te maken? Waarom pas in het tweede of zelfs derde kwartaal? De lakse houding van de Nederlandse regering is in strijd met de breed gesteunde moties van de Kamer. Intussen duwt de Europese Commissie door. Het kabinet moet nú stelling nemen om boeren, burgers en natuur in Europa te beschermen. Ik wil echt een harde toezegging hebben van de minister: kom uiterlijk in februari met een standpunt. Ik verwacht niets anders dan een luid en duidelijk nee tegen het verdrag, conform de motie-Teunissen van november. Het kabinet hoeft niet lang na te denken, want het standpunt is al uitgeschreven in de motie, die bovendien vraagt om een actieve houding richting Europa tegen Mercosur.

Daarnaast de volgende vragen. Wat doet de minister precies om te voorkomen dat de Europese Commissie nationale parlementen buitenspel zet in de besluitvorming? Wat doet de minister om te voorkomen dat dit verdrag straks voorlopig in werking treedt nog voordat nationale parlementen erover hebben kunnen besluiten, zoals met het CETA-verdrag met Canada is gebeurd? Welke contacten heeft de minister met Frankrijk, Polen en andere landen die het verdrag niet willen? Welke acties gaat de minister ondernemen om het verdrag tegen te houden?

Tot slot. Stop alsjeblieft met treuzelen, want hoe langer de minister wacht, hoe groter de kans is dat we in een verdrag worden gerommeld dat volgens meer dan twee derde van deze Kamer ongewenst is. Toon nu daadkracht, want er is geen tijd te verliezen.