Bijdrage Wassenberg aan AO land­bouwgif

Voorzitter, het laatste AO landbouwgif in juni stond voor onze fractie geheel in het teken van het bijenrichtsnoer: de Beeguidance. Nederland bleek achter de schermen al jaren een van de lidstaten te zijn die inzette op het gefaseerd invoeren van het richtsnoer. Je kunt dat ook uitholling van het oorspronkelijke voorstel noemen. Het Europees Parlement stemde vorige week in grote meerderheid tegen deze uitholling. Goed nieuws.

De minister stelt in haar brief van 25 oktober dat ze de beslissing van het EP betreurt én zegt dat het nu weer een jaar kan duren voor er een nieuw voorstel ligt. Maar waarom voeren we het oorspronkelijke voorstel niet gewoon uit? Want het uitgeklede en nu afgeschoten voorstel kent ernstige tekortkomingen. Dat vindt de Partij voor de Dieren, maar dat vindt ook het Europees Parlement.

Want het uitgeklede plan kijkt niet naar de langetermijneffecten van gifstoffen, terwijl de verordening (1107/2009) expliciet ingaat op acute enchronische toxiciteit. En het betekent geen enkele verbetering voor hommels en honderden soorten wilde, solitaire bijen.

Ik vraag de minister om zich, gezien de stemming in het Europees parlement, vol in te zetten op de invoering van het richtsnoer in z’n geheel, en daarmee ook uitvoering te geven aan de aangenomen motie Ouwehand van mei dit jaar.

Bij de laatste SCoPAFF werd vorige week weer gestemd over de procedurele verlengingen van 10 stoffen, die nodig waren omdat de EFSA niet op tijd met een herbeoordeling kan komen. Een zorgelijke situatie. Neem het giftige thiacloprid, dat was toegelaten tot 2014. Het is nu eindelijk her-beoordeeld en wordt van de markt gehaald. Maar door die automatische verlengingen is het gif 5 jaar te lang verkocht.

Ook de schimmelverdelger mancozeb, die o.a. aan de ziekte van Parkinson gerelateerd wordt, is nu voor de vierde keer door zo’n automatische verlengingsronde gegaan.

De minister stelt dat het tegen de Europese regelgeving is om tegen deze verlengingen te stemmen. Maar volgens mijn informatie hebben Frankrijk, Denemarken en Zweden in ScoPAFF TEGEN het pakket gestemd, met mancozeb en een aantal andere gevaarlijke stoffen.Kan de minister dit bevestigen?

Voor 2022 staat de herbeoordeling van glyfosaatop de Europese agenda. Oostenrijk en Duitsland hebben deze zomer uitgesproken om dit uiterlijk in 2023 te willen verbieden, dus ook als de EU onverhoopt de toelating toch weer verlengt. Of en hoe dat mogelijk kan, daar wordt door de landen nu naar gekeken. Voorzitter, ik vraag aan de minister, Kunnen wij met deze landen de mogelijkheden onderzoeken om glyfosaat binnen onze eigen landsgrenzen helemaal te verbieden?

Het lijkt de Partij voor de Dieren sowieso verstandig als de minister zich ook klaarmaakt voor het ‘post-glyfosaat-tijdperk’ en zich niet weer laat overvallen door een verbod, zoals, ik noem maar eens wat, bij de PAS. Graag een reactie.

Dan voorzitter, de PBL-evaluatievan het huidige gewasbeschermingsbeleid. Die laat zien dat Nederland een dikke onvoldoende haalt op alle milieudoelen. Het PBL doet een heel belangrijke aanbeveling. Citaat: voorkom dat vrijwilligheid overgaat in vrijblijvendheid. Zonder een stok achter de deur, zonder wetgeving achter de hand te houden, is het risico van vrijblijvendheid heel groot, volgens het PBL.

Toch draait de Toekomstvisie van de minister helemaal om vrijwilligheid. Waarom denkt de minister nog steeds dat je met fijne gesprekken een systeem kan veranderen dat gebaseerd is op monoculturen, gifgebruik en bulkproductie voor de export? Als de minister nu niet inzet op bindende maatregelen, zitten we over vijf jaar weer met zo’n dramatische beleidsevaluatie. Graag een reactie.

En dan voorzitter, waar blijft het Uitvoeringsprogramma van de Toekomstvisievraag ik aan de minister? Dat uitvoeringsprogramma zou in april 2019 komen, maar het is weer uitgesteld. Wat is daar de reden van, vraag ik de minister, ligt dat misschien aan de niet-constructieve rol van LTO, die al spreekt van ontbindende voorwaarden, nog voor er een uitvoeringsprogramma is?

Voorzitter, de spuitvrije zones. Ondanks de uitdrukkelijke wens van de Kamerom spuitvrije zones in te stellen om omwonenden te beschermen, blijft de minister inzetten op gesprekken tussen telers en omwonenden. Onbegrijpelijk.

Nog los van het feit dat omwonenden ons zeggen dat er in sommige gevallen al 15 jaar gepraat wordt zonder enig resultaat, kan en mag de gezondheid en de veiligheid van mensen niet afhankelijk worden gemaakt van de bereidwilligheid van telers om afspraken te maken of aan een pilot mee te doen. Hier moet het voorzorgsbeginsel voorop staan.

Tot slot: mijn fractie maakt zich zorgen over de mogelijkheid dat vrijkomende landbouwpercelen bij Natura 2000-gebieden worden ingezet voor sierteelt. Dit betekent misschien minder stikstof, maar meer gifgebruik en grondwateronttrekking pakt ook slecht uit voor natuur en omwonenden. Deelt de minister deze zorgen en is zij bereid zich in te zetten om dit te voorkomen?