Bijdrage Ouwehand aan debat over de ontwik­ke­lingen rondom het coro­na­virus

Voorzitter, dank u wel. De premier zei gisteren dat deze coronacrisis een van de grootste, meest ingrijpende en meest bedreigende periodes is die ieder van ons ooit zal meemaken. Ik denk dat dit klopt. We zagen hem worstelen. We hoorden ook dat het kabinet zegt: voorzichtigheid nu is beter dan spijt achteraf. Dat steunen wij. We steunen dan ook de voorzichtigheid waarmee het kabinet kijkt naar mogelijke versoepelingen, waar we met z'n allen wel op zitten te wachten.

We steunen het weer opengaan van de scholen, omdat voor de Partij voor de Dieren de belangen van kwetsbare kinderen, die echt hun school nodig hebben, zwaar wegen, maar we maken ons wel zorgen over hoe dat dan moet. Het onderwijs stond er al niet florissant voor met de werkdruk daar. Ik vraag het kabinet dus: wat is het plan om op de langere termijn te zorgen dat de mensen die het onderwijs moeten geven het wel aankunnen?

Diezelfde vraag heeft de Partij voor de Dieren over de zorg op lange termijn. We moeten ervoor zorgen dat de druk op de zorg afneemt en de mensen die nu zo hard werken ook weer kunnen herstellen en dat alle uitgestelde zorg weer wordt opgepakt, maar als we weten dat het coronavirus onder ons zal blijven, moeten we dan niet voor de lange termijn ook investeren in structureel meer capaciteit voor de zorg? Wat zijn de plannen van het kabinet daarvoor?

Voorzitter. Verdrietig genoeg kon het kabinet nog niet besluiten dat er een ruimere bezoekregeling komt voor de mensen in verpleeghuizen. We hopen zeer dat het wel gebeurt op het moment dat het erin zit. De eenzaamheid daar is verschrikkelijk.

Voorzitter. In situaties waarin er van alles op z'n kop staat, blijven er altijd dingen zoals ze waren. Meestal vinden mensen dat een fijn houvast: gelukkig, niet alles is veranderd. Maar in dit geval was het toch niet heel geruststellend. Er was sprake van een "there is no alternative"-doctrine van de minister van VWS over de app, in de wetenschap dat overheid en ICT gewoon een slecht huwelijk is. Ook dat is in de afgelopen periode dus niet veranderd. De koppen logen er niet om: "Appathon met datalek", "Ministerie kleunt mis met appathon". Gelukkig is er een motie van de Partij voor de Dieren aangenomen, die het kabinet vraagt om de experts erbij te betrekken, niet alleen de privacyexperts, maar ook gedragswetenschappers en dergelijke, de mensen die we vanochtend in de hoorzitting hebben gehoord. Doe dat nou, want het is onverstandig om dat niet te doen.

Ik kom weer terug op de vraag die ik eerder heb gesteld: wat is het alternatief? Zet niet al je kaarten op een app, want de kans dat die er kan komen binnen al die voorwaarden die we daaraan moeten stellen, is gewoon niet zo heel groot. De minister zei toen: nee, dat ga ik niet doen, we gaan de capaciteit van de GGD niet opschalen. Maar in Duitsland zie je dat dit heel succesvol werkt. Kan de minister dus op dit punt bewegen? Want het blijft heel onverstandig om in te zetten op een app waarvan het nog echt maar de vraag is of het gaat werken.

Voorzitter. Dan de steun aan bedrijven. We zijn blij om te zien dat daar meer debat over komt en dat ook D66 gaat bewegen, maar dat moet wel echt waar worden gemaakt, want deze crisis is niet de enige crisis waarmee we te maken hebben. Er is een crisis met sociale rechtvaardigheid. We hebben een klimaatcrisis. Er moeten voorwaarden gesteld worden aan de steun die bedrijven krijgen. Ook voor het draagvlak onder de Nederlanders die te maken krijgen met de economische gevolgen van deze crisis is het gewoon niet te verkopen dat je een bedrijf als Booking.com lekker spekt vanuit de staatskas.

Tot slot, voorzitter, de dieren. Dik vier weken geleden heeft de Partij voor de Dieren al gewaarschuwd voor de gevolgen voor de dieren in de veehouderij, voor overvolle stallen. We hebben de minister van Landbouw gevraagd om in te grijpen, maar we hebben nog steeds geen woord gehoord. De tijden zijn niet zoals ze waren. Zelfs de slachterijen sluiten zich nu aan bij het pleidooi van de Partij voor de Dieren: grijp in, kom met fokbeperkingen, want dit loopt uit de hand.

Voorzitter. De minister-president heeft gezegd dat de coronacrisis de grootste crisis is die we meemaken. Eerder zei hij dat over de stikstofcrisis: dat was de grootste crisis in zijn carrière tot dan toe. We moeten concluderen dat de twee grootste crises uit zijn carrière alles te maken hebben met de manier waarop de mens met de natuur en met de dieren omgaat. Dat moet niet alleen te denken geven. Dat geeft wat ons betreft ook een verplichting aan de minister-president om het nu eindelijk eens op te nemen voor al die dieren in de veehouderij.

Dank u wel.