Bijdrage Ouwehand aan eerste termijn van de behan­deling begroting Binnen­landse zaken

Esther Ouwehand (PvdD):

Zo is dat, voorzitter, want ik begin over die ene maatregel in het regeerakkoord waarvan we dachten: nou, dat is veelbelovend. Ik heb het over de sanering van de varkenshouderij waarvoor 200 miljoen wordt uitgetrokken; prachtig! Het regeerakkoord schetste dat de situatie in Brabant overbelast is. Ja, dat weten we al een poosje. Als je in Deurne uit de trein stapt, dan denk je: wow, je zal toch 24 uur deze lucht moeten inademen. De mensen die daar wonen, moeten dat dus. Zij proberen al jaren aan de poorten van het bestuur te kloppen omdat het eigenlijk onleefbaar is geworden.

Maar toen kwam de uitwerking van het kabinet en waren we heel verbaasd. Niet alleen gaat er maar 120 miljoen naar de daadwerkelijke sanering en wordt er 60 miljoen aan nieuwe subsidies in de varkenshouderij gestoken, maar vooral — en daarover wil ik deze minister bevragen — is er geen enkele reflectie, geen enkele analyse van hoe het nou zover heeft kunnen komen. Dat is vreemd, want we zijn in onze waarschuwingen over die uitbreidingen in de veehouderij altijd verwezen naar het lokale bestuur: gemeenten en provincies toetsen zorgvuldig aan de vigerende milieuregels; maakt u zich geen zorgen, het blijft allemaal binnen de bestaande milieuruimte. Nou, blijkbaar niet, want blijkbaar is de situatie nu overbelast. Het is prima dat we daar wat aan willen doen, maar dan kan je toch niet anders dan ook een plan maken waarmee we de zekerheid hebben dat het niet nog een keer gaat gebeuren?

We hebben deze minister dus gevraagd hoe dit gelopen is, en dan schrijft ze alleen maar: tja, de aanpak van de sanering staat los van het proces van vergunningverlening en er heeft om die reden geen evaluatie van de vergunning aan varkenshouders plaatsgevonden. Ze zegt ook: gemeenten en provincies gaan over de vergunningaanvragen. Ja, dat weten we al een hele poos, maar nu moet er dus 200 miljoen worden uitgegeven uit de kas van het Rijk en deze minister is niet geïnteresseerd in hoe we dat kunnen voorkomen.

Ik doe dus nogmaals de oproep om een analyse voor te schrijven om uit te zoeken wat daar is gebeurd. Ik heb wel een paar hints voor de minister.

In 2003 constateerde het Korps Landelijke Politiediensten dat ernstige overtredingen in de veehouderij aan de orde van de dag zijn, maar vooral dat de verwevenheid tussen de politiek en de veehouderij zo nauw is dat de bestuurlijke integriteit weleens in gevaar zou kunnen komen. Mijn vraag is: is er een vervolgonderzoek gedaan? Het lijkt mij namelijk een serieuze hint dat dat hier aan de hand is geweest. ZEMBLA heeft daarnaar onderzoek gedaan en constateerde al dat bijvoorbeeld in Oirschot de banden tussen de boeren, de bestuurders en de ambtenaren zo nauw zijn dat boeren daar strategische plekken hebben kunnen kopen om te kunnen uitbreiden. En wat lezen we nu? In Oirschot komt een nieuwe varkensstal met 18.000 dieren, in het gebied waar 200 miljoen euro wordt uitgegeven aan sanering. Ik wil van dit kabinet een analyse en de garantie dat wat er ook is misgegaan wordt aangepakt om te voorkomen dat die uitgave van 200 miljoen water naar de zee dragen is, zodat die sanering ook echt resultaat heeft in de toekomst.