Bijdrage Ouwehand aan het debat over de ontwik­ke­lingen rondom het coro­na­virus

Voorzitter, dank u wel. Vanochtend in de briefing wierp de inspecteur-generaal van de Inspectie voor de Gezondheidszorg een belangrijke vraag op: wat is "menslievend" nu, in deze tijden, met al die keuzes die we hebben moeten maken? En wat is "het goede doen" voor de mensen die in de verpleeghuizen werken? Met hun hele hart willen zij zorgen voor de mensen daar, maar zij zijn ook bang dat ze de mensen in de verpleeghuizen besmetten omdat er te weinig beschermingsmaterialen zijn.

Voorzitter. Ook de Partij voor de Dieren was dus wel echt verbaasd dat de minister gisteren in de persconferentie zei: de vraag of je onbeschermd je werk moet gaan doen, speelt nu niet. Dat was juist wél de vraag. En we hadden al geconstateerd dat er te weinig beschermingsmaterialen zijn. Kan de minister dat dus terugnemen? Toen wij er vorige week naar vroegen, zei hij: er is nu een verdeelmodel. Dat gaat nog steeds uit van schaarste. Ik snap dat. We moeten die schaarste zo snel mogelijk zien op te heffen. Maar we hoorden ook dat over het verdeelmodel waar vorige week sprake van was, toch weer opnieuw gesproken moet worden. Hoe gaat dat nu? Want die zorgen zijn natuurlijk wel echt heel groot en we kunnen de verantwoordelijkheid die samenhangt met die vraag — moet ik wel of niet onbeschermd mijn werk gaan doen? — niet aan de mensen zelf overlaten. Ik denk dus dat de minister daar het antwoord op moet geven.

Voorzitter. Ik hoop dat er ruimte komt om toch weer terug te gaan naar een beetje menselijkheid. Mensen die een geliefde in een verpleeghuis hebben zitten, zeggen: weet je wat, ik kom wel gewoon bij jou op dat kamertje zitten en dan gaan we maar samen in quarantaine, zodat we in elk geval samen kunnen zijn. Is daar ruimte voor? Is er ruimte voor misschien tussenvormen? Je wilt elkaar niet besmetten, maar het afgesneden zijn is zo ingrijpend, dat ik het kabinet vraag om te kijken welke mogelijkheden er zijn in de verpleeghuizen, ook thuis, in de ggz en in de gehandicaptenzorg.

Voorzitter. Ook over de medicijntekorten maakt de Partij voor de Dieren zich zorgen. Kan het kabinet aangeven hoe het daar nu mee staat? Ik vraag ook nadrukkelijk aandacht voor de medicijnen die nodig zijn in de palliatieve zorg.

Dan de druk op de zorg als geheel. Er wordt soms een beetje in sportmetaforen gesproken. Daar houd ik eigenlijk niet zo van, maar er wordt wel gezegd dat er sprake is van niet één maar twee marathons. Want we hebben nu de druk op de ic's en straks nog de uitgestelde zorg, maar er is ook thuis en in verpleeghuizen heel veel zorg nodig. Wat gaat het kabinet doen om ervoor te zorgen dat de mensen die al die zorg moeten leveren, daar wel doorheen komen?

Dan het rampscenario waar we vorig week dichterbij zaten dan nu. Gelukkig lijkt de curve zo af te zwakken dat dat een beetje buiten beeld is, maar het blijft wel van groot belang dat we helder hebben hoe die beslisstructuur in elkaar zit. Ik zie dat nu in het Draaiboek pandemie de medisch specialisten ervan uitgaan dat het besluit — als dat nodig mocht zijn — om naar de crisissituatie te gaan ofwel door de minister of door de inspecteur-generaal van de inspectie wordt genomen. Ik denk dat het gewoon de minister moet zijn. Ik denk dat dat een politiek besluit moet zijn dat het kabinet neemt en waar ook de Kamer medeverantwoordelijkheid voor moet nemen. Is het kabinet dat met ons eens?

Voorzitter. Er spelen al een poosje behoorlijk wat zorgen op het gebied van de privacy. We zagen al dat er kliklijnen zijn geopend. We zagen ook al dat mensen zich afvragen: wat doen die drones eigenlijk boven mijn hoofd? Het adagium "let een beetje op elkaar" moet natuurlijk wel het fijne "let een beetje op elkaar" blijven, en niet verworden tot: laten we elkaar gaan controleren. In dat licht is de Partij voor de Dieren zeer bezorgd over het voornemen om met apps te gaan werken. Het is goed dat het kabinet zegt dat de privacy gewaarborgd moet zijn, maar de overheid heeft op dat gebied niet een heel goede reputatie. Ik begrijp van privacy-experts dat zo'n app met het waarborgen van de privacy misschien kan. Kan het kabinet toezeggen dat in het nadenken daarover onafhankelijke experts worden uitgenodigd om mee te denken en dat een eventueel besluit daartoe niet zonder medebeslissing van de Kamer wordt genomen? De Autoriteit Persoonsgegevens zegt nu: als het niet anoniem kan, moet er een wetswijziging zijn. Als het niet anoniem kan, is het gewoon geen optie.

Dank u wel.