Bijdrage Ouwehand AO Landbouw- en Visse­rijraad

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. Dit is een van die zeldzame momenten dat de Partij voor de Dieren het eens is met de staatssecretaris. Het actieplan ter bevordering van dierenwelzijn van de Europese Commissie is zo mager dat wij er fel op tegen zijn. De staatssecretaris is het daar ook niet mee eens. Dat is mooi. Maar waarom heeft Nederland niet zelf een actieplan gepresenteerd en andere lidstaten om steun gevraagd? Nederland had in een vroeg stadium eigenstandig zijn ambitieuze inzet kunnen neerleggen. Dan vraag ik het de staatssecretaris nu maar. Hoe gaat hij ervoor zorgen dat de Europese Commissie het plan aanscherpt, dat zijn voorstellen worden overgenomen, dat verzoeken van aangenomen moties van de Kamer daar ook in terechtkomen, zoals een Europees verbod op het fokken van pelsdieren, en dat hij steun krijgt van andere landen? Als hij nog een paar maanden hard wil werken, zou dit een mooie doelstelling kunnen zijn. Het is weer snel klaar wat dingen betreft waarover wij het eens zijn. Ik wil even terugkomen op het debat van vorige week over haaien. Voor heel wat haaiensoorten gelden geen
vangstbeperkingen. Toen heb ik als voorbeeld de blauwe haai genoemd, waarna de staatssecretaris zei dat daar wel een beperking op ligt. Ik heb dat nog eens nagezocht maar kan het niet vinden. Ik zie daar graag een onderbouwing van. Het ging echter niet alleen over de blauwe haai. Ook kortvinmakreelhaaien, alle gladde haaisoorten, kathaaisoorten en draakvissen hebben dringend bescherming nodig, maar er zijn geen vangstbeperkingen. De staatssecretaris heeft al gezegd dat hij vindt dat het haaienactieplan volledig moet worden uitgevoerd. Dit is een cruciaal onderdeel dat mist. Gaat hij zich daarvoor inzetten? Dat zouden wij graag zien.
Wij hebben gevraagd om het snavelkapverbod hier te agenderen. De brief daarover is al van vorig jaar. Ik weet het nog goed. Het was een mooie warme dag en de Kamer was met reces toen ineens een briefje kwam van de staatssecretaris waarin stond dat hij het verbod op snavelbehandelingen, dat al in 2001 in zou gaan, vervolgens werd uitgesteld tot 2006 en daarna tot 2011, nog eens tien jaar uitstelde. Wij hebben het er vandaag pas over omdat de commissie alle dierenonderwerpen wilde bundelen en voortdurend overleg daarover heeft uitgesteld. Vandaag wordt het alsnog aan de orde gesteld. De Partij voor de Dieren kan zich natuurlijk niet vinden in tien jaar erbij. Wij hadden liever 2011 gezien. Dat gaan wij nu niet meer halen, want het is al 2012. Daarom vraag ik de staatssecretaris op z'n minst om dit verbod aan te laten sluiten bij de andere verplichtingen die gaan gelden voor dierenwelzijn en het in 2015 definitief van kracht te laten worden. Graag een toezegging. Anders komt er een motie.
De Nederlandse inzet is dat diertransporten maximaal acht uur duren, maar het lijkt erop dat het daar niet van gaat komen. Wij vinden dat Nederland een zelfstandige verantwoordelijkheid heeft. Nederland kan er zelf ook voor zorgen dat het geen kalfjes uit Litouwen importeert en geen varkens meer naar Parma stuurt. De reden is vaak de kosten. Varkens in Parma worden misschien wat goedkoper geslacht. De Partij voor de Dieren wil dat kostenverschil opheffen door een kilometerheffing in te voeren. Hoe langer het diertransport, hoe duurder het wordt. Kan de staatssecretaris dat idee omarmen?
Ik heb nog een laatste opmerking over dieren en volksgezondheid, meer specifiek over antibiotica. Uit de agenda wordt mij niet duidelijk of in de raadsconclusies ook iets wordt gemeld over het weren van derde en vierde generatie antibiotica. Is dat zo? Gaat de staatssecretaris zich daarvoor inzetten? Dat is namelijk een cruciale stap.

Interrupties bij andere partijen

Mevrouw Van Veldhoven (D66): Voorzitter. Ik zal kort drie onderwerpen behandelen die op de Landbouwraad aan de orde zullen komen: dierenwelzijn, antibiotica en de GLBonderhandelingen.

[...]

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ik heb een korte vraag over de vergroening. Het is lang niet wat de PvdD zou willen, maar een van de dingen waarvan het PBL zegt dat het een beetje helpt, is die 7% ecologische focusgebieden. De staatssecretaris wil die er niet vast in hebben. Is D66 het met ons eens dat dat in ieder geval overeind moet blijven in het voorstel?

Mevrouw Van Veldhoven (D66): Iedereen zou een bijdrage moeten leveren aan vergroening, maar je zou per land of zelfs per bedrijf moeten bekijken hoe je het meeste rendement per euro realiseert. Dat is voor ons leidend bij het verder beoordelen van de voorstellen.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Dus D66 steunt de lijn van de maatwerkaanpak, wat eigenlijk een eufemisme is voor: het wordt niet verplicht. Begrijp ik dat goed?

Mevrouw Van Veldhoven (D66): Nee, wat mij betreft, wordt het voor elke ondernemer verplicht om zijn aandeel te leveren aan vergroening. Ik zeg alleen dat ik het logisch vind dat je ervoor zorgt dat er flexibiliteit zit in de mechanismen om met die verplichte bijdrage zo veel mogelijk rendement te halen. Ik vind het onzinnig om, across the board, iedereen te verplichten om hetzelfde te doen, terwijl wij veel meer ecologisch rendement halen als wij enige flexibiliteit bieden in hoe men vergroening vormgeeft. Dat is voor ons de leidraad bij het beoordelen, maar iedereen moet bijdragen. Daar heb ik al eerder voorstellen voor gedaan. Toen heb ik ook de suggestie van zo'n keuzemenu gedaan, waarbij niet de optie zit: ik doe helemaal niet mee. Laat dat helder zijn.

[...]

Staatssecretaris Bleker: Nee.
Ik kom bij het algemene punt van de dierenwelzijnsstrategie van de Europese Commissie. Ik heb in goed overleg met de Kamer de Nederlandse inzet voor de nieuwe welzijnsstrategie van Europa geformuleerd. Daar zaten ambitieuze elementen in. Dat was weer een beetje een aanscherping van waar mijn ambtsvoorganger, mevrouw Verburg, mee was geëindigd. Wij moeten nu vaststellen dat de conceptraadsconclusies die voor aanstaande maandag ter behandeling voorliggen, niet sporen met de Nederlandse ambities. De rapporteur vanuit het Europees Parlement heeft een heel belangrijk punt bij de kop als hij zegt dat het vooral om de handhaving gaat. Daarop moet ook nog veel winst worden geboekt. Maar ook in de ambities moeten wij een stap voorwaarts maken. En die stap voorwaarts is, afgezet tegen onze inzet, onvoldoende. Ik denk dan bijvoorbeeld aan onze wens dat slachtdieren maximaal acht uur op transport mogen zijn. Dat is voor mij een belangrijk punt, maar niet alleen voor mij, ook voor de Kamer. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat noch de Commissie noch andere lidstaten deze wens hebben overgenomen. Er is zeker niemand bereid om de poot stijf te houden.
In de praktijk betekent het dat ik vorig week maandag door mijn Deense collega, de voorzitter van de raad van landbouwministers, in een overleg de vraag voorgelegd kreeg: "Nederland, u bent het enige land dat een maximale transportduur van acht uur wil invoeren voor slachtdieren. Het komt niet in de raadsconclusies, maar ik ga er desalniettemin van uit dat u zult instemmen met de raadsconclusies." Ik heb daarop gereageerd met: "Die vrijheid voel ik niet, gelet op hoe hierover in de Kamer wordt gedacht." Als ik vasthoud aan het standpunt van de Nederlandse regering, zullen de conclusies aanstaande maandag geen raadsconclusies worden, maar slechts voorzittersconclusies. Niet meer en niet minder!
Ik leg heel open aan deze commissie voor dat vasthouden aan ons standpunt betekent dat Nederland in zijn eentje ervoor zal zorgen dat de conclusies geen raadsconclusies worden maar voorzittersconclusies. Als in de raadsconclusies een stap voorwaarts zou worden gezet bij het dierenwelzijn, dan heeft dat grote betekenis. Dat geldt niet voor voorzittersconclusies, want dan verdwijnt het eigenlijk geheel van tafel, aangezien voorzittersconclusies nu eenmaal een veel beperktere impact hebben. Ik hoor met het oog hierop graag hoe de commissie hierover denkt, want ik voelde niet de vrijheid om tegen de voorzitter van de raad van landbouwministers te zeggen: "Nou, nee, dat is voor ons niet zo'n punt. Het komt wel goed als Denemarken op het EK niet wint van Nederland."

Staatssecretaris Bleker: Nee. Ik acht het uitgesloten dat de tekst van de raadsconclusies nog wordt gewijzigd. Het enig haalbare is dat ik mijn instemming verbind aan de voorwaarde dat de Commissie verklaart bereid te zijn om … Dat is de enige manier om uiteindelijk ons doel te bereiken. Sleutelen aan de raadsconclusies zou onmiddellijk leiden tot "terugsleutelen" door landen als Spanje en Italië.
Ik begrijp uit de verbale en non-verbale communicatie dat ik een poging moet gaan doen om instemming met de raadsconclusies te verbinden aan een aanvullende verklaring die het verdere traject enigszins borgt. De commissie wil met andere woorden niet dat ik als enige kies voor een koers die leidt tot: helaas pindakaas, het worden voorzittersconclusies. Dat is althans wat ik opmaak uit de non-verbale communicatie van de heer Koopmans en anderen.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Daar krijg ik wel een beetje een kater van. Ik zou het dan ook graag wat concreter gemaakt zien. Kan de staatssecretaris bijvoorbeeld niet regelen dat meteen na de raadsconclusies wordt gestart met het traject voor de periode na 2014? Ik herinner de staatssecretaris er ook maar aan dat hij in reactie op een verzoek van de Partij voor de Dieren heeft gezegd: hoor eens, Roemenië heeft wel wat anders aan zijn hoofd. Ik heb daardoor de indruk gekregen dat de staatssecretaris er niet heel erg zijn best voor heeft gedaan. Hij heeft zich wel voluit ingezet voor een aardappelpolder, maar niet voor een Europees dierenactieplan. Verbindt de staatssecretaris hier nog conclusies aan? Ik vraag dat, want als hij dat niet doet kan hij bij ieder dierenwelzijnsprobleem dat zich in Nederland voordoet, zeggen: "Dat ga ik in Europa regelen, maar wacht: dat lukt niet, want ik krijg niemand mee of ik ga er mijn best niet voor doen." Als het daarop uitdraait, lukt het ons natuurlijk nooit om de problemen op te lossen.

Staatssecretaris Bleker: Wat een klinkklare onzin om te suggereren dat ik namens Nederland niet mijn best zou hebben gedaan. Vorige week zondag was ik in Denemarken voor een informeel buffet. Ik ging met twee van mijn adviseurs zitten om een lekker hapje te eten. Maar wat gebeurt er? Binnen de kortste keren zitten de Eurocommissaris en zijn partner en de voorzitter van de Europese Landbouwraad naast mij. En wat is het eerste wat zij zeggen? Dat is: "Het kan toch niet zo zijn dat jullie nee blijven zeggen tegen de raadsconclusies over dierenwelzijn! Je kunt toch
niet menen dat Nederland als enige van de 27 lidstaten nee gaat zeggen?" En dan probeert mevrouw Ouwehand mij in de schoenen te schuiven dat ik mijn poot niet stijf heb gehouden.
Ik was echt nog maar net binnen en ik had nog geen hap genomen van het lekkere eten of ik werd al door die twee mannen aangesproken! En ik had er nog wel een gezellige avond
van willen maken.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): En toen heeft de staatssecretaris gezegd: het kan toch niet zo zijn dat wij hier vanavond tijdens een diner met elkaar over dierenwelzijn praten en die
dieren tegelijkertijd opeten? Hebt u vegetarische gerechten geëist?

Staatssecretaris Bleker: Nee, dat heb ik niet gedaan. Ik vind het ontzettend lekker om soms dieren op te eten, mits er maar goed voor die dieren is gezorgd. Zo is het dus gegaan en probeer daarom niemand wijs te maken dat ik het heb laten afweten. Ik heb mevrouw Ouwehand niet genoemd, maar wel het parlement! Het hele Nederlandse parlement wil dat immers. Ze denken in Brussel trouwens nog steeds -- ik zei het gisteren ook al -- dat wij nee gaan zeggen. Ik hoop dat niemand het verder vertelt, maar ik ben dus misschien bereid om nee te zeggen, onder de voorwaarde dat … Dat is althans wat ik opmaak uit wat er door de woordvoerders is gezegd. Dank daarvoor, want daar kan ik verder mee.
Voorzitter. Mevrouw Ouwehand wil dat het verbod op het behandelen van snavels van leghennen al in 2015 van kracht wordt. De vrijstelling voor ingrepen bij pluimvee, inclusief snavelbehandeling, is verleend tot 2021. Voor snavelbehandeling moet wel een infraroodmethode worden gebruikt. Dat is namelijk een mildere ingreep. Als deze ingreep in september 2011 was verboden, was het welzijn van leghennen duidelijk verslechterd. Er is meer tijd nodig voor een oplossing voor verenpikkerij. Het heeft namelijk ook met genetisch vastgelegd gedrag te maken. Er is geen eenvoudige oplossing. Men denkt dat een combinatie van management en gerichte fokkerij nodig is om het probleem op te lossen. De sector zal mij om de tweeënhalf jaar informeren over de voortgang. Er is gewoon geen simpele oplossing voor verenpikkerij!

Staatssecretaris Bleker:

[...]

Mevrouw Ouwehand stelde de onderhandelingen over de TAC voor haaiensoorten als de blauwe haai en draakvissen aan de orde. De TAC's zijn op nul gezet. Op dit moment kan op deze soorten niet duurzaam worden gevist, zo heeft wetenschappelijk onderzoek uitgewezen. Mocht dit in een later stadium veranderen, dan wordt opnieuw naar de TAC's, de quota, gekeken.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): In eerste termijn ben ik vergeten een vraag te stellen over de akkoorden met de Salomonseilanden. Ik ben heel benieuwd wat hierover op de Visserijraad is gezegd.

Staatssecretaris Bleker: Het is van de agenda gehaald.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Kan de staatssecretaris mij zeggen wanneer de evaluatie gereed is?

Staatssecretaris Bleker: Nee. Het belangrijkste voor mij was dat het van de agenda werd gehaald. U was daarover boos en omdat u zo boos was, is het per direct, onverwijld, met terugwerkende kracht van de agenda gehaald.

De voorzitter: Mevrouw Ouwehand glimt van genoegen. Zij mag overigens onmiddellijk doorgaan met haar tweede termijn. In die termijn bedraagt de spreektijd maximaal twee minuten. Ik herinner de leden er verder aan dat de staatssecretaris de leden heeft gevraagd om aan te geven hoe men oordeelt over de mogelijkheid om een nee tegen de raadsconclusies over het actieplan dierenwelzijn om te zetten in een ja, mits.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. Dat heb ik volgens mij al gedaan.
Ik zou graag over de akkoorden met de Salomonseilanden meer duidelijkheid krijgen. Wat is de verdere procedure? Over enige weken begint het zomerreces en ik wil niet dat er in dat reces door Europa beslissingen worden genomen, voordat de Kamer daarover met de staatssecretaris van gedachten heeft kunnen wisselen. Volgens mij wil de staatssecretaris dat overigens ook niet.
Mijns inziens is de voorgestelde herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid juist niet wat wij nodig hebben. Ik zou ook liever geen minpunten meer noemen, want volgens mij
staat de teller al zeker op min duizend. Wat er wordt voorgesteld, is echt niet wat boeren, natuur, milieu en dieren nodig hebben. Als wij dan ook nog eens de 7%-discussie maar laten voor wat die is, dan blijft er helemaal niets meer over van de intentie om het GLB een groen randje te geven.
Voorzitter. Ik kondig alvast maar aan dat ik moties ga indienen. De staatssecretaris is namelijk niet ingegaan op mijn kritiek dat je bij jezelf moet beginnen als je acht uur een absoluut maximum vindt voor diertransporten. Ik ga voorstellen dat er een kilometerheffing komt. Het moet verder echt mogelijk zijn om het snavelkapverbod in 2015 in te laten gaan. Dat is echt genoeg tijd en het hoeft dan ook zeker geen twintig jaar te duren. Wij weten allang hoe het wel zou moeten, ga maar eens bij de biologische boeren kijken. En als je dat niet wilt, kun je altijd nog bij RondeelEieren met eigen ogen zien hoe je dieren kunt houden zonder snavels te kappen.