Bijdrage Ouwehand AO Mili­euraad 28 oktober 2014

Bijdrage Ouwehand AO Milieuraad 28 oktober 2014

De voorzitter: Goedemiddag allemaal. Ik heet de staatssecretaris en de ambtelijke staf welkom, evenals de toeschouwers, het publiek thuis en natuurlijk mijn gewaardeerde collega's. Wij hebben in totaal drie uur de tijd. Dat is lang, maar als het niet nodig is, proberen we de duur te beperken. Een aantal mensen moet eerder weg, onder wie mevrouw Ouwehand. Ik geef haar zo als eerste het woord. Op dit moment vindt er een debat plaats over de Europese Raad, waar ook het klimaatdeel aan bod komt. Als iemand daar iets over wil zeggen, is het misschien handig om dat plenair te doen.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. In de plenaire zaal ben ik ook bezig met een debat met de minister-president. Dat gaat over een brief die de minister van Economische Zaken en de staatssecretaris van Milieu hebben gestuurd over het niet uitvoeren van een door de Kamer aangenomen motie over de Europese klimaat- en energiedoelen. Na mijn inbreng voor dit AO ga ik terug naar de plenaire zaal. Daarna kom ik weer naar deze zaal. In de tussentijd zal mijn medewerker dit debat volgen. Dank voor de coulance op dit punt.

Ik wil het graag met de staatssecretaris hebben over teerzandolie en de Fuel Quality Directive, oftewel de Brandstoffenkwaliteitsrichtlijn. Teerzandolie is een heet hangijzer. Teerzandolie is een van de meest vervuilende fossiele brandstoffen op aarde. Deze is goed voor drie tot vijf keer de CO2-uitstoot van conventionele olie. De staatssecretaris weet dat de Kamer teerzandolie buiten de deuren van Europa wil houden. Er is een aangenomen motie waarmee de regering wordt opgedragen om zich in te zetten voor een Europees importverbod. We maken ons grote zorgen. De staatssecretaris heeft indertijd al in een brief geschreven: ik ga dat niet doen, want Europa heeft daar toch geen zin in; ik praat wel met Canada. Klopt het dat teerzandolie in die richtlijn opeens niet meer geclassificeerd zal worden als zeer vervuilende brandstof met een grote klimaatimpact? Kan zij bevestigen dat dit een rechtstreeks gevolg is van de vrijhandelsdeal die Europa met Canada heeft gesloten? Wat vindt zij ervan? Is het waar dat die vrijhandelsdeal het nu letterlijk onmogelijk maakt om teerzand buiten de deur te houden? De Kamer heeft zich uitgesproken voor een importverbod. Is het waar dat we, als we dat verbod willen, het akkoord niet moeten ratificeren? Wat gaat de staatssecretaris doen om alsnog gehoor te geven aan de motie? Wanneer heeft zij voor het laatst gesproken met Canada?

Ik kom op gentech. Het teeltvoorstel waarmee lidstaten in theorie de bevoegdheid krijgen om de teelt van gengewassen op hun grondgebied te verbieden of te beperken, wordt momenteel behandeld door het Europees Parlement. De staatssecretaris weet dat de Partij voor de Dieren zeer kritisch is over de daadwerkelijke uitvoerbaarheid van het voorstel zoals dat er nu ligt. We willen de geest steunen, maar dan moet het ook wel echt kunnen. Ik vraag de staatssecretaris om ons nauwlettend op de hoogte te houden, aangezien we op het gebied van gentech nogal eens achter de feiten aanlopen, en dat zou jammer zijn.

Ik kom op de vergroening van het Europees semester. De Partij voor de Dieren vindt het jammer dat het alleen in het teken lijkt te staan van meten en indicatoren. De vergroening van de economie staat of valt toch ook met fiscale vergroening. Ik wil graag van de staatssecretaris weten wat haar inzet zal zijn voor het uitfaseren van milieuschadelijke subsidies. Het debat hierover voeren we al een poosje met elkaar. De staatssecretaris heeft gezegd daar een voorstander van te zijn, maar hoe gaat ze daar handen en voeten aan geven? Zij vindt het ook belangrijk dat in de groeianalyse wordt ingegaan op de vergroening van het belastingstelsel, maar welke voorstellen mist zij bijvoorbeeld in de analyse? Welke voorstellen zal zij zelf inbrengen? Hoe ziet zij de nationale uitwerking van de plannen voor zich?

Tot slot kom ik op de circulaire economie. De mededeling en het fiche staan op de agenda. Ik ben benieuwd of de staatssecretaris de mening deelt dat we in de overgang naar een circulaire economie de bestaande structuren niet alleen een beetje moeten vergroenen, maar ook kritisch moeten bezien en doorbreken waar dat nodig is. Ik heb een aantal vragen daarover. Ik stel voor dat de staatssecretaris de indicator grondstoffenefficiëntie die de Commissie voorstelt, afwijst en in plaats daarvan pleit voor een set van indicatoren die bestaat uit: gebruik van landoppervlak, gebruik van grondstoffen, gebruik van water en de uitstoot van broeikasgassen. Dat zijn sterkere indicatoren waarmee je bijvoorbeeld in beeld kunt brengen wat de effecten zijn van een verschuiving naar biobased grondstoffen. Is de staatssecretaris ook bereid om in te zetten op een herziening van de Ecodesignrichtlijn en het stellen van circulariteitseisen aan producten die in de Europese Unie op de markt komen? Zo zouden we een Europese markt kunnen creëren voor producten die geschikt zijn voor hergebruik en recycling.

Ik hoop dat dit binnen de tijd was. Dank voor de aandacht.

De voorzitter: Succes in de plenaire zaal!

Beantwoording door de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu

Staatssecretaris Mansveld: (…) Mevrouw Ouwehand vroeg of er ook een fiscale vergroening zal plaatsvinden. In het programma Van Afval Naar Grondstof richt ik mij ook op de mogelijkheden van fiscale vergroening. Ik ben die aan het verkennen met het ministerie van Financiën en ook met collega's van andere lidstaten om te bezien of wij op Europees niveau ook stappen vooruit kunnen zetten. Het is immers winst als wij dit breed voortzetten. (…)

Ik heb nog vier onderwerpen over om te behandelen. Het is goed dat mevrouw Ouwehand in een spurt terug is gekomen, want ik kom op haar vraag over de teerzandolie. Op 7 oktober is de uitvoeringsrichtlijn voor artikel 7, EU's Fuel Quality Directive, gepubliceerd. Ik ben blij dat het voorstel er uiteindelijk ligt. Het is noodzakelijk voor het realiseren van de CO2-reductiedoelstelling in de FQD, ofwel de richtlijn brandstofkwaliteit. De weg naar dit voorstel was lang, moeilijk begaanbaar en hobbelig. Als dit voorstel wordt afgewezen, is de kans erg klein dat de Commissie er tijdig in slaagt om met een nieuw voorstel te komen. De richtlijn brandstofkwaliteit met de CO2-reductiedoelstellingen wordt dan een dode letter. Volgens mij is het beter om het voorstel niet af te wijzen, al komt dit naar mijn idee niet tegemoet aan de wens om meer transparantie in de keten fossiele brandstoffen te bewerkstelligen. De kamer wordt zo spoedig mogelijk op detailniveau geïnformeerd over de reactie van het kabinet. Dat gebeurt in ieder geval voor de stemmingen over dit voorstel in Brussel in november aanstaande. Ik weet dat de Kamer belangrijk vindt dat dit proces goed verloopt. Ik zal begin november ook het onderzoek van Ecorys aan de Kamer sturen dat we lieten doen naar aanleiding van de motie-Jan Vos. In dat onderzoeksrapport wordt, zoals gevraagd, inzicht gegeven in de barrières op het gebied van het zorgen voor transparantie in de keten fossiele transportbrandstof. Op basis van het kabinetsstandpunt ten aanzien van het EU-voorstel en op basis van genoemd onderzoek kunnen we naar mijn idee ook de discussie voeren over het nemen van maatregelen ten behoeve van meer transparantie in de keten fossiele transportbrandstoffen. Dan zal ik, met akkoord van mevrouw Ouwehand, ook de vragen beantwoorden over het vrijhandelsakkoord met Canada en onze contacten met dat land.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Zojuist ging het in de plenaire zaal ook even over de vrijhandelsakkoorden. Kan de staatssecretaris in elk geval zeggen of het akkoord dat we met Canada hebben gesloten, inderdaad voorligt voor ratificatie of dat daarover nog geen duidelijkheid is?

Staatssecretaris Mansveld: Dat is ook mij nu in ieder geval niet duidelijk, maar dat is het misschien wel in tweede termijn. Het is altijd handig om dit soort zaken even af te stemmen.

Ik kom op het zogeheten teeltvoorstel ggo's. Het antwoord op de vraag of ik u op de hoogte houd van de ontwikkelingen daaromtrent kan alleen maar ja zijn. Zoals u weet, staan wij achter het voorstel dat voor de tweede lezing aan het Europees Parlement is aangeboden. Het is een compromis dat na moeizaam onderhandelen tot stand is gekomen. Dat hoef ik niemand hier te vertellen, want we zijn met de ggo's ook een bijzondere weg gegaan, mede dankzij de Partij voor de Dieren. Er is veel aandacht geweest voor de juridische houdbaarheid van besluiten op basis van het voorstel en ik houd u, zoals ik al zei, natuurlijk op de hoogte van de ontwikkelingen.

Tweede Termijn:

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. Dankzij mijn medewerker beschik ik over uitgebreide notities van de antwoorden van de staatssecretaris. Ik dank de staatssecretaris voor haar antwoorden.

Ik heb begrepen dat zij in het kader van het vergroenen van het Europees Semester samen met de minister van Financiën inderdaad verkent wat de mogelijkheden zijn van vergroening van het belastingstelsel. Dank daarvoor.

Ik heb ook begrepen dat de staatssecretaris in het kader van de voorstellen voor een circulaire economie inderdaad bereid is om in te zetten op de indicatoren gebruik van landoppervlak, grondstoffen, water en uitstoot van broeikasgassen. Dat lijkt me goed. Dank daarvoor.

Ik moedig de staatssecretaris aan om in overeenstemming met mijn pleidooi in eerste termijn, ten aanzien van bestaande structuren niet alleen te bekijken waar het ietsje beter kan, maar ook om echt kritisch te bezien of doorbreken nodig is. Ik raad haar aan om dat goed in haar achterhoofd te houden.

Ik kom op de teerzandolie en het vrijhandelsverdrag met Canada. De staatssecretaris zei zojuist dat zij nog op punten terugkomt. Het zal haar echter niet verbazen dat de Partij voor de Dieren hier bovenop wil blijven zitten. Het kan immers niet zo zijn dat we die teerzandolie bij wijze van spreken over het Europese continent laten stromen. Ik wil dus graag van de staatssecretaris weten of zij tussentijds met Canada heeft gesproken en zo ja, wat de uitkomst van dat gesprek is. Is het inderdaad zo dat wij dat akkoord kunnen ratificeren, of is dat niet het geval? Ik wil de mogelijkheid openhouden om een motie in te dienen voor het aanscherpen van de inzet. Of ik dat doe of niet, hangt af van het tijdstip waarop de informatie hierover naar de Kamer komt.

Staatssecretaris Mansveld: (…) Ik kom op het handelsverdrag met Canada en de ratificatie. Ja, mevrouw Ouwehand krijgt een brief. Het handelsverdrag omvat vele onderwerpen. Zoals u weet coördineert een andere bewindspersoon een en ander. Er zal wat dat betreft een brede afweging worden gemaakt. Het handelsverdrag verhindert overigens niet dat de kwestie van de teerzandolie geadresseerd wordt.