Bijdrage Ouwehand AO Visserij

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. Om positief te beginnen: ik was blij verrast dat de staatssecretaris onderschrijft dat bruinvissen mogelijk sneuvelen in staandwant. Hij

handhaaft daarom het verbod in de beschermingszone totdat hij op 19 september een bruinvisbeschermingsplan uitgereikt krijgt. Laten we het zekere voor het onzekere nemen. Het is een beschermde diersoort en we moeten voorzichtig zijn, zodat de soort daarna ook nog een beetje zal beklijven. Uiteraard hoop ik dat die beschermingszone kan worden uitgebreid, maar de staatssecretaris kent het standpunt van de Partij voor de Dieren.

Ik ben benieuwd wat de staatssecretaris bedoelt met het historisch gebruik van de kustzone. Ik vraag me af of gemeenten genoeg kennis, mankracht en financiële middelen hebben om de visserij te registreren en te handhaven. Graag een reactie van de staatssecretaris. Een ander positief punt is dat de staatssecretaris onze motie uitvoert door het opnemen van verplichte bedwelming van paling in de nationale wetgeving. Ik wil de staatssecretaris erop wijzen dat in Noorwegen nu een proef wordt uitgevoerd met elektrisch bedwelmen van vissen aan boord. Ik zou dat graag ondersteund zien door de staatssecretaris. Een voormalig staatssecretaris van Visserij zei al dat we een keer moeten kijken naar het welzijn van vissen in de wilde vangst. Ik ben benieuwd of de staatssecretaris deze stap van Noorwegen wil ondersteunen en er misschien zelfs aan mee wil doen. We kunnen dan ervaringen delen en zo voor Nederland en Europa een stap zetten. Bij het onderwerp koelwaterinlaat houdt het op met de positieve boodschap.

Staatssecretaris Bleker: Dat is ongekend royaal op deze dag.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Dat is inderdaad ongekend royaal. De Partij voor de Dieren zou de Partij voor de Dieren niet zijn als ze alleen maar vol lof zou spreken. Ik zou me daar ook helemaal niet gelukkig bij voelen. Een kritische blik moet vooropstaan. Als we die brief over het effect van koelwater op vissen mogen geloven, is alles koek en ei.

De Raad van State heeft in het geval van de Eemshaven echter geoordeeld dat de effecten van koelwater op de vissen onvoldoende onderzocht zijn. Hoe zit dat dan bij de andere lozingspunten van koelwater? Moet de Raad van State al die vergunningen gaan controleren op de onderbouwing of zit dat wel goed? Ik denk van niet. Als de staatssecretaris ja zegt en de Raad van State nee, dan ga ik ook twijfelen aan andere vergunningen. Is de staatssecretaris bereid kritisch te kijken naar reeds verleende vergunningen waarbij koelwaterlozingen een rol spelen? Kan hij de Kamer daarover informeren?

Ik steun de Nederlandse inzet ten aanzien van de IWC en de walvisconferentie. Nederland is natuurlijk tegen de walvisjacht en doet daar ook zijn best voor. We zijn daar natuurlijk blij mee. Japan begint altijd over veiligheid op zee en dat is een reëel punt, want natuurlijk moeten de regels gerespecteerd worden. Het voelt echter niet goed dat de vermeende schendingen van de regels steeds weer buitenproportionele aandacht krijgen. Het leidt de aandacht af van waar het echt over zou moeten gaan. Laat ik het maar in kroegpraat uitdrukken: als Japan komt klagen over de veiligheid op zee, dan zou ik terug willen zeggen: "Ik begrijp niet waar je het over hebt. Japan houdt zich al jaren niet aan het moratorium. Zullen we dat eerst even bespreken?"

Ik snap dat het punt van de veiligheid geadresseerd moet worden, maar ik heb toch veel liever alle aandacht voor de schendingen die Japan pleegt op het moratorium, zeker als Japan niet mee wil werken aan feitelijk strafrechtelijk onderzoek. Is de staatssecretaris dat met mij eens? Ik ben echt ontzettend verdrietig over de jaarlijkse dolfijnenslachtingen op de Faeroër Eilanden. Dit jaar zijn dankzij Sea Shepherd vele dieren in leven gebleven. Sea Shepherd heeft in de wateren gelegen om te voorkomen dat de grienden naar de eilanden zwommen.

In plaats van dat er 1000 dieren zijn afgeslacht, zijn toen Sea Shepherd vertrokken was 50 tot 100 dieren afgeslacht. Sea Shepherd heeft daar goed werk gedaan, maar ieder geslacht dier is er één te veel. Ik weet dat Nederland zich daartegen zou willen uitspreken, maar hoe? Ik lees dat er onderhandelingen zijn over de manier waarop IJsland en de Faeroër Eilanden omgaan met de makreelquota. We moeten die landen daarop aanspreken. Als we op het gebied van de makreelquota kunnen dreigen met sancties, kunnen we dan ook iets doen met die afschuwelijke slachtingen? Is het waar dat de Faeroër ook Europese subsidies krijgen? Biedt dat Nederland misschien de gelegenheid om hen te vragen om aan de verdragen te voldoen en deze zeezoogdieren niet af te maken? Ik hoop echt dat er mogelijkheden zijn.

Vlak voor de zomer hebben we een algemeen overleg Visserij moeten verzetten, omdat de staatssecretaris geblesseerd was. Ik heb hem toen deze film gestuurd, zodat hij wat te doen had terwijl hij herstellende was. Ik heb er verder niets van gehoord; misschien is de film niet aangekomen. De film gaat over de dolfijnenslachtingen in Japan en een vergelijkbare film zou je kunnen maken op de Faeroër Eilanden. Het is een gruwelijke maar ook inspirerende film. Ik overhandig hem aan de staatssecretaris en ik hoop dat het hem motiveert en inspireert om ook voor de grienden zijn beste beentje voor te zetten.

[…]

De heer Houwers (VVD): […] Greenpeace heeft beelden afgeworpen op de Klaverbank. De VVD-fractie heeft het als een provocatie ervaren, dat dat ook nog in Duitse wateren is gedaan. De staatssecretaris zou overleggen met de minister van Infrastructuur en Milieu over een procedure voor het opleggen van bestuursdwang, maar tot nu toe hebben we daar nog geen resultaat van gezien. Kan de staatssecretaris iets zeggen over de voortgang?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Is het de VVD-fractie bekend dat de afgeworpen stenen daar van nature voorkomen en dat er heel leuke zeepaarden aan vastzaten? De locatie is bovendien bekend bij de vissers, dus er is op geen enkele wijze sprake van een gevaarlijke situatie. De VVD-fractie weet dat toch wel?

De heer Houwers (VVD): De VVD-fractie weet dit wel. Greenpeace wilde de zee echter niet verrijken met prachtige natuurbeelden. Deze beelden waren wel degelijk bedoeld als belemmering voor de visserij en dat is niet passend. We vonden de aanpak van de staatssecretaris echter veelbelovend en we horen graag in hoeverre dat resultaat heeft gehad.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Het is vandaag de veertigste verjaardag van Greenpeace en laten we dat eer aandoen. Het is niet per se de bedoeling van Greenpeace om de visserij te belemmeren, maar wel om natuur te beschermen. Laten we Greenpeace in ieder geval goed citeren.

[…]

Staatssecretaris Bleker: […]Mevrouw Ouwehand stelde een vraag over het bedwelmen van dieren op schepen. Ging dat om paling of om alle soorten vis?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Het gaat om de wildgevangen vis uit de zeeën.

Staatssecretaris Bleker: Het ging om de situatie in Noorwegen. Ik wil me daar nader over laten informeren, maar het zal ongetwijfeld extra kosten met zich meebrengen. Als die informatie interessant is, dan zal ik het ook in de discussie over het Europese visserijbeleid aankaarten.

[…]

Dan is er een interessante vraag over de koelwaterlozingen en de effecten op de vispopulaties in die gebieden. Het is moeilijk om daar in algemene zin uitspraken over te
doen. Het is inderdaad waar dat inzake de vergunningverlening voor een of twee centrales, in de buurt van de Eemshaven, uitvoerig onderzoek is gedaan naar de mogelijke effecten van koelwaterlozing op de visstand. Voor een deel moet dat nog beter onderbouwd worden.

Laat ik het zo zeggen: ik zie geen reden om nu te zeggen dat alle vergunningen gereviewd moeten worden. Dat is ook helemaal niet mogelijk. Ik moet mevrouw Ouwehand gelijk geven dat dat punt toch nauwkeuriger en gedegener studie behoeft dan we misschien aangenomen hebben. Dat moeten we dan ook gewoon gaan doen. De ene koelwaterlozing is echter de andere niet. Het gaat om de massaliteit, de stroomsnelheid, het ontvangende water en meer van dat soort dingen. Laat ik het zo formuleren: het effect van vervuiling dan wel het lozen van verwarmd water wordt voor een belangrijk deel bepaald door het ontvangende water.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ik snap wel dat de staatssecretaris niet alle vergunningen opnieuw wil laten controleren, maar ik zou er graag zicht op krijgen. Zijn er een paar situaties waarin het effect nauw zou kunnen luisteren? Zijn er een paar vergunningen waarvan ook de staatssecretaris, met de kennis van nu: gelet op onze beschermingsverplichtingen zou ik dat eigenlijk ... Misschien is dit ook een beetje het terrein van staatssecretaris Atsma. Maar er kan wellicht toch nog eens gekeken worden of we dat wel goed hebben gedaan. Kunnen wij daar een brief over krijgen?

Staatssecretaris Bleker: Voor we naar conclusies springen, moeten we volgens mij eerst doorgaan met de procedure die nu loopt rond de lozingen in de buurt van de Eemshaven.
Daar is nader onderzoek nodig, en het is de afspraak dat dat ook gebeurt. Laten we de uitkomsten daarvan afwachten, voordat we de rest van de wereld gaan onderzoeken. Dat
verzoek zou ik nu dus niet willen honoreren; ik vind dat te snel.

[…]

Ik kom op het bruinvisbeschermingsplan. Dit plan betreft een wetenschappelijke studie in opdracht van het ministerie, waarbij er ook inbreng is van de stakeholders. Aanbevelingen voor maatregelen en verder onderzoek worden mij inderdaad op 19 september aangeboden. Ik wil daar nog niet op vooruitlopen. Ik wil wel zeggen dat mijn liefde voor de bruinvis is toegenomen. In mijn vakantie ben ik, samen met mijn dochter, te gast geweest bij het Dolfinarium. Wat daar schitterend is, is SOS Dolfijn. Ik had daar nog nooit van gehoord, maar annex aan het Dolfinarium in Harderwijk is een soort opvangcentrum voor bruinvissen.

Het zijn fantastische dieren. Ik dacht: ik word bijna een beetje lid van de Partij voor de Dieren. Ik word soms wel geraakt door dieren, maar deze zijn echt heel leuk. Volgens mij
vallen ze je niet aan, dat scheelt ook weer. Wij gaan dus bekijken wat dat oplevert. Aanstaande maandag zou ik, geloof ik, naar de Oosterschelde gaan om bruinvissen te
tellen. Omdat we nog druk in overleg zijn met de provincie over een akkoord, komt dat een beetje in het gedrang. Ik was trouwens daar in Harderwijk met mijn dochter. Zij heeft zes, zeven weken vakantie gehad. We zijn naar New York geweest en hebben van alles en nog wat gedaan, en verdorie... We hadden daar bij die bruinvissen gestaan, en ze zei: pap, dit is het allermooiste wat ik de hele vakantie beleefd heb.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): De Partij voor de Dieren heeft een jongerenvereniging.

Staatssecretaris Bleker:Maar ze is niet tegen de jacht.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Dat schaven we wel bij.

Staatssecretaris Bleker: […] Ik dank de Kamer voor de steun voor onze opstelling inzake de IWC. Ook volgens de Partij voor de Dieren is de opstelling correct, waarvoor dank. Bij de eerstvolgende IWCbijeenkomst worden de afspraken vastgelegd, en het punt waarover we het hier hebben staat boven aan de agenda. Mevrouw Ouwehand vroeg iets over wat wij tegen de Japanners moeten zeggen; ik ben dat even kwijt. Dat hoor ik misschien nog in de tweede termijn. Wat betreft de onderhandelingen over de Faeroër Eilanden inzake de makreel: er wordt op dit moment gewerkt aan het opleggen van sancties. Dat moet in Europees verband gebeuren, zo moet geprobeerd worden duidelijk vooruitgang te boeken.

Dat Greenpeace jarig is en 40 jaar bestaat, wist ik niet. Dat is mooi, van harte gefeliciteerd. Met het rijzen van de jaren, rijst ook de wijsheid. Misschien waren dit dus wel de laatste brokken steen die in de zee zijn gegooid, wie weet. Maar de inzet is erop gericht om handhaving te plegen en nieuwe overtredingen te voorkomen. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I en M) bereidt een bestuursdwangbesluit voor. Ik zeg daar heel open bij, zoals ik ook in het vragenuurtje heb gedaan, dat je heel stoere taal kunt spreken: wij leggen Greenpeace aan de ketting, we gaan ze opdragen om op eigen kosten de blokken met die zeepaardjes eraan weg te halen... Je moet echter wel een rechtsgrond hebben. Daar ben ik ook eerlijk over. Er heeft een wijziging plaatsgevonden van de Waterwet, en die geeft een minder stevige rechtsgrond dan de oude wetgeving.

Ik weet niet hoe de wetgever dat bedacht en overwogen heeft, maar de oorspronkelijke rechtsgrond was dus sterker dan die er nu is. Desalniettemin zien wij voldoende mogelijkheden om het handhavingstraject door te zetten. Het is misschien wel een punt om nog eens een keer over na te denken, om te bekijken of er enige reparatie nodig is. Die rechtsgrond is minder sterk geworden uit het oogpunt van vereenvoudiging van regelgeving, en dat soort algemene overwegingen. Zo zie je maar: principes over administratievelastendrukvermindering en minder regelgeving kunnen zich ook tegen je keren. Ook tegen de partijen die met de vuist op tafel sloegen.

Als je een volgende keer dus weer stevig op tafel wilt slaan, kan het zijn dat je die rechtsgrond niet meer zo sterk hebt. Dat is toch wel een interessant dilemma. Ik leg het maar gewoon heel open aan de Kamer voor. Ook op gebieden als identificatie, registratie van honden enzovoort speelt dit. Nee, niet meer lastendruk, niet meer regels. Maar als je de boeven wilt aanpakken, moet je daar wel ergens een basis voor hebben.

Je moet wel een systeem hebben. Eigenlijk ben ik een beetje een oude antirevolutionair: regels zijn niet slecht, als ze maar voor het goede doel zijn. Soms moet je goed nadenken over dat principe van regels, deregulering en wat je ermee wilt bereiken. Het zijn net mensen, die regels. Als je ze maar goed gebruikt voor het goede doel.

[…]

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. De boemerangs vliegen je om de oren, deze dagen. De Raad van State heeft al een paar keer mooie uitspraken gedaan. Zo ook in de afgelopen week, inzake de vergunning voor de waterkrachtcentrale in Borgharen. Die kan niet doorgaan omdat er vissen vermalen worden. Dat wil ik toch even gezegd hebben. Ik ben blij dat het wordt stopgezet. Maar ook vond ik het mooi om de staatssecretaris te horen over deze boemerang: met een voortdurend pleidooi om regels te vereenvoudigen kun je ineens geconfronteerd worden met een situatie. Ik vind het prima dat Greenpeace actie kan voeren. Volgens mij is er namelijk niks ergs aan de hand. Maar ik vermaak me goed als ik zie dat andere partijen, die én Greenpeace willen aanpakken én regels willen vereenvoudigen, zich nu ineens in een benarde situatie beland zien. Het is goed om te horen dat de bruinvis het hart gestolen heeft van de staatssecretaris, in elk geval dat van zijn dochter. Dat lijkt mij een mooi begin. Ik kijk dus uit naar de verdere plannen in dezen. Ik heb de inzet van Nederland inzake de Faeroër Eilanden op de IWC geprezen. Wat ik bedoelde met mijn woorden over Japan, is dat je eigenlijk het liefst zou willen zeggen: joh, wat kom je nou zeuren over die veiligheid op zee? Je schendt al twintig jaar het moratorium, je hebt je spreekrecht wel een beetje verspeeld. Dat is wat je gevoelsmatig zou willen zeggen. Ik begrijp dat je beide kwesties moet adresseren, maar ik zou zeggen: veel meer aandacht voor waar Japan de fout in gaat dan voor de kwestie van veiligheid op zee.

Ik heb expliciet gevraagd wat de staatssecretaris kan doen om op te treden tegen de dolfijnenslachtingen bij de Faeroër Eilanden. Ik word wat dat betreft nu wel een beetje pittiger. Als we wel met sancties kunnen dreigen als het gaat om de makreelvangst -- die ik steun, want daar moet ook de hand aan gelegd worden -- kunnen we toch ook iets doen om die slachtingen te stoppen? Ik hoop dat de staatssecretaris hier mogelijkheden voor ziet. Ik wil graag weten of er Europese subsidies naar de Faeroër Eilanden gaan en of we daar iets mee kunnen doen. Dat mag ook per brief. Ik wil gewoon heel graag dat we het kunnen stoppen.

[…]

Staatssecretaris Bleker: […] De vraag aan de IWC: dat is positief. Ik wil kijken naar de dolfijnenslachtingen, en ik ben bereid de Kamer daarover via een brief te informeren. Met betrekking tot Greenpeace antwoord ik de heren Koppejan en Houwers dat wij doorgaan met het verder voorbereiden van het bestuurlijke handhavingstraject. Wat de vergunningaanvragen en de waterkrachtcentrale Borgharen betreft, is het aan de centrale om de nieuwste technologie in beeld te brengen.

De heer Koppejan wil concretere antwoorden inzake makreel, sancties en MSC-certificering. De sancties moeten in EU-verband getroffen worden. Ik zal er bij commissie op aandringen om dat te doen. Het moet allemaal voor het eind van het jaar geëffectueerd zijn, zodat de certificering voor de betreffende bedrijven niet in gevaar komt. Daar is de inzet op gericht. Wat betreft de discards zeg ik toe dat er in oktober een brief komt. Daarnaast is er een internationaal literatuuronderzoek. Op die manier gaan we daarmee aan de slag. De meest recente gegevens en studies zullen daarbij worden betrokken.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): De staatssecretaris heeft gezegd dat hij benieuwd is naar de proef in Noorwegen . Ik neem aan dat hij de Kamer informeert als hij er meer over weet. Hij heeft het zo niet letterlijk gezegd, maar ik hoop dat we daarvan uit mogen gaan.

Staatssecretaris Bleker: Als dat inderdaad perspectiefrijk is, dan zal dat op enig moment op de agenda voor de voorbereiding van een visserijoverleg in Brussel aan de orde komen in het kader van de discussie over een nieuw gemeenschappelijk visserijbeleid. Het zal dus niet apart, maar in dat verband aan de orde komen.