Bijdrage Ouwehand Debat over de Begroting van Volks­ge­zondheid, Welzijn en Sport

Bekijk de bijdrage via debatgemist.nl

Voorzitter. Mensen maken zich grote zorgen over de ingrepen in de zorg die dit kabinet in petto heeft.

Verschillende woordvoerders hebben daar al behartigenswaardige woorden over gesproken. De Partij voor de Dieren vindt een discussie over harde ingrepen in de zorg altijd wat bevreemdend als er niet gesproken wordt over allerlei mogelijkheden om ervoor te zorgen dat mensen überhaupt niet ziek worden, in de wetenschap dat die mogelijkheden nog niet of nauwelijks worden benut. Wie namelijk de zorgkosten wil beheersen, moet vooral ervoor zorgen dat mensen geen patiënt worden.

Er zijn dan grofweg twee smaken voor de overheid: dingen je wel moet doen omdat ze verstandig zijn en dingen die niet verstandig zijn. Je moet wel weten wat belangrijk is voor de gezondheid van mensen. In elk geval is een groene leefomgeving gezond voor mensen. Je moet dus weten dat mensen zich letterlijk beter voelen als zij groen in hun omgeving hebben. Mensen hebben dan minder last van depressies, minder risico op overgewicht en gaan minder vaak naar de huisarts. Als je dat weet, zou je wel gek zijn als je die kans voor de gezondheid van burgers en het beheersbaar houden van de zorgbegroting zou laten liggen. 10% meer groen in de woonomgeving houdt 87.000 mensen per jaar uit de wachtkamer van de huisarts. Vooral voor kinderen is een groene omgeving cruciaal om gezond te kunnen opgroeien.

Afgelopen vrijdag was ik bij de opening van een natuurspeelplaats in Arnhem. Ik heb daar een mooi boek gekregen met de titel Modder aan je broek. Ik heb een aantal exemplaren extra gekregen. Ik wil bij dezen graag een exemplaar aan de minister overhandigen. Ik heb ook voor de andere woordvoerders een exemplaar meegenomen, maar dat zal ik ze straks geven.

Ik ben erg benieuwd naar de plannen van het kabinet en de uitwerking daarvan. Ik verwijs in elk geval naar een door de Kamer aangenomen motie waarin staat dat de aanleg van meer natuurspeelplaatsen gestimuleerd moet worden door het kabinet. Ik ben benieuwd wat het kabinet doet met de inzichten van het KPMG-rapport waaruit ik zojuist citeerde. Ik doel op de opbrengst van het bewerkstelligen van een kleine investering, 10% meer groen, in de woonomgeving van mensen. Dat is dus wel verstandig.

Als je een gezonde levensstijl wilt bevorderen, is het niet verstandig om de kennis en expertise van het centrum voor tabakspreventie als het kind met het badwater weg te spoelen. Die kennis en die bewezen effectieve aanpak moet je waarborgen. Het verhogen van de leeftijdsgrens voor tabak naar 18 jaar kan een mooi idee zijn, maar dan moet de marketing voor een dodelijk product toch ook zijn langste tijd gehad hebben? Graag krijg ik een reactie daarop.

Verder is het onverstandig om in een dichtbevolkt land de maximumsnelheid te verhogen. Wij weten namelijk dat baby's een driemaal hogere kans op autisme hebben als zij worden blootgesteld aan auto-uitlaatgassen. Als je meent dat je voor preventie bent, is het aanleggen van een nieuwe snelweg in het bedreigde groen van de Randstad ook niet het allerslimste. Dat groen is namelijk nodig voor een gezonde en prettige leefomgeving, maar de Blankenburgtunnel helemaal niet. Sterker nog, die kost alleen maar geld.

Als je weet dat de "obesitaseconomie" onbeheersbaar dreigt te worden, dan moet je ingrijpen. Wij horen in het debat nog weleens dat wij te veel zorg zouden consumeren. Dat kan waar zijn, maar ik denk vooral dat wij te veel kroketten en frikandellen consumeren. Nederlanders consumeren structureel meer vlees dan het Voedingscentrum verantwoord vindt. De Gezondheidsraad pleit dan ook voor mindering. Wat gaat de staatssecretaris doen?

Het is ook onverstandig om de voedingsindustrie vrij spel te blijven geven in hun marketing van ongezonde producten voor kinderen. De vrijblijvende en vrijwillige aanpak blijkt namelijk niet te werken. 12% van de kinderen is te zwaar, met alle ellende van dien voor die kinderen. Toch mogen scholen snoep en ander ongezond voedsel blijven aanbieden. Wij weten echter dat convenanten hooguit werken als aanvulling op echt beleid. Maatregelen zijn dus nodig. Wij zouden het Franse voorbeeld kunnen volgen. In Frankrijk zijn frisdrankautomaten op scholen verboden, terwijl daar hier in Nederland nog steeds aan wordt verdiend.

Artsen vinden het ook erg onverstandig dat we in Nederland munitie in handen geven van burgers, van kinderen. Dat noemen wij vuurwerk, maar de schade die het aanricht, is hetzelfde. Als je weet dat oogartsen op oudejaarsavond en tijdens nieuwjaarsnacht allerlei kinderen moeten opereren die vaak als omstander slachtoffer zijn geworden van legaal vuurwerk, terwijl je voor diezelfde handelingen 1.000 ouderen van staar zou kunnen afhelpen, is het in deze tijden van ingrijpen in de zorg de vraag of het kabinet het verantwoord vindt om die traditie te laten voortbestaan.

Of moeten wij overschakelen op het afsteken van vuurwerk door professionals, omdat dit veel veiliger is voor iedereen?

Ook is het onverstandig om boeren te laten spuiten met giftige bestrijdingsmiddelen, die Parkinson, ADHD, autisme en kanker kunnen veroorzaken; gif dat 7.000 keer sterker is dan DDT en in verband wordt gebracht met achterblijvende hersenontwikkeling bij kinderen. Je moet geen onkruid bestrijden in steden en dorpen waar dus kinderen spelen, met gif dat hormoonverstoringen veroorzaakt.

Voorzitter, ik ga afronden voordat u mij waarschuwt. Het is op allerlei fronten erg onverstandig om honderden miljoenen dieren op elkaar te pakken in de vee-industrie, maar het is in elk geval ook niet goed voor de volksgezondheid. De Gezondheidsraad heeft deze week een onderzoek uitgebracht naar de gezondheidsrisico's van de intensieve veehouderij. Het kabinet heeft gezegd dat het daar pas volgend jaar op reageert. Daar wachten wij op, maar het kabinet kan niet menen dat het in de tussentijd niets wil doen aan de gezondheidsrisico's van de geitenhouderij. De Q-koorts heeft duizenden burgers ziek gemaakt, talloze mensen kampen nog steeds met ernstige klachten en er zijn doden gevallen. Hoewel de Gezondheidsraad waarschuwt, worden er nieuwe geitenstallen gebouwd, tot afgrijzen van de omwonenden. De Partij voor de Dieren vindt dat het kabinet het verbod op uitbreiding en de nieuwe vestiging van geitenbedrijven moet herstellen. Ook zal het kabinet excuses moeten maken aan de slachtoffers en de nabestaanden van de slachtoffers van de Q-koorts, zoals de Ombudsman terecht heeft aanbevolen.

Interrupties:

Mevrouw Ouwehand (PvdD): In het kader van preventie heb ik in eerste termijn vragen gesteld over de Q-koorts. Ik weet dat het kabinet wacht met een reactie op het advies van de Gezondheidsraad maar ik wil van de minister weten of zij de zorgen van omwonenden herkent en erkent waar het gaat om de nieuwe vestiging van geiten- en schapenbedrijven en de uitbreiding van die bedrijven en of zij denkt dat het verantwoord is om totdat zij met die reactie komt, die uitbreiding gewoon toe te staan. Het kabinet heeft namelijk niet duidelijk kunnen maken hoe nieuwe besmettingen door de gevaarlijke Q-koortsbacterie voorkomen kunnen worden als er een uitbraak komt.

Minister Schippers: Geitenhouderijen en Q-koorts hebben we natuurlijk al heel lang in dit land. Het is dus ook zaak beide te beheersen maar vooral de Q-koorts. We moeten dus alert optreden bij een uitbraak. Dat vind ik vanuit gezondheidsperspectief het allerbelangrijkste. We moeten kijken wanneer de signalen op rood staan en wanneer we moeten ingrijpen. Dus ik deel uw mening niet dat we nu een soort stop zouden moeten realiseren. Wel vind ik dat we deze kwestie nauwgezet moeten volgen. Als er aanleiding toe is, moeten we ook maatregelen nemen.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Ik schrik daar eigenlijk wel van. Mijn vraag was of de minister het verantwoord vindt om toe te staan dat die sector zich uitbreidt terwijl niet duidelijk is hoe je kunt voorkomen dat opnieuw mensen besmet raken door die gevaarlijke bacterie. Eigenlijk hoor ik de minister zeggen: ik maak mij geen zorgen, als er een uitbraak is zien we dan wel weer. Maar dan is die sector misschien wel twee keer zo groot. Dat kan ze toch niet menen?

Interrupties bij andere partijen:

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Toen de heer Mulder sprak over de Initiatiefnota Patiëntveiligheid, dacht ik: dat is goed, er moet aandacht komen voor patiëntveiligheid. Ik vroeg me daarbij wel af of de VVD ook van plan is om ervoor te zorgen dat we kunnen voorkomen dat mensen patiënt worden. Dat zou je natuurlijk het liefst willen. Zeker als ik het vervolgpleidooi hoor over de beheersing van de zorgkosten -- daar staat de Partij voor de Dieren achter -- vraag ik me af of de VVD misschien tot nieuwe inzichten is gekomen over preventie. Wat kunnen we op dat vlak van deze fractie verwachten?

De heer Anne Mulder (VVD): De VVD heeft dezelfde opvattingen over preventie als in de vorige periode. In dit regeerakkoord staat dat het kabinet afspraken gaat maken met zorgverzekeraars over preventie.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Dan heb ik het bange vermoeden dat de VVD wel stoere taal wil uitslaan als het gaat over manieren waarop ziekenhuizen werken die de veiligheid van patiënten in gevaar kunnen brengen, maar eigenlijk niets doet om te voorkomen dat mensen patiënt worden, terwijl daar eigenlijk een grote kostencomponent zit. Groen in de omgeving, frisdranken op scholen, vuurwerk. Oogartsen vertellen ons over de oogletsels die zij in één nacht, oud en nieuw, binnenkrijgen. Met het geld daarvoor zouden ze 1.000 ouderen van staar kunnen afhelpen. Ik begrijp dat de VVD helemaal niet wil meebewegen?

Moties ingediend bij het debat over de begroting VWS:

Motie betreffende Actieplan Preventie: Klik

Moties betreffende Q-Koorts: Klik 1 Klik 2

Motie betreffende marketing dodelijke producten: Klik