Bijdrage Ouwehand Wetge­vings­overleg Jaar­verslag EZ

Eerste termijn

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. Voor de kijkers thuis: ik heb maar vier minuten spreektijd. Dus als u zich afvraagt waarom ik bepaalde dingen niet vraag, ligt dat aan de beperking van de spreektijd. Ik ga er snel doorheen.

Tijdens de behandeling van de begroting voor dit jaar is een amendement aangenomen om 5 miljoen euro te reserveren voor onderzoek gericht op de biologische sector. Dat was mooi nieuws, maar nu blijkt dat 4,5 miljoen daarvan sowieso terechtkomt bij Wageningen. Waarom? Ik las een interessant artikel in V-focus getiteld Financiering landbouwonderzoek is een wespennest. Daaruit blijkt dat de gekozen route voor wetenschappelijk landbouwonderzoek volgens diverse partijen een verkapte manier is om agrarische overheidsinstituten overeind te houden. De procedures zijn ondoorzichtig en dat zint ons niets. Graag een toelichting.

Het lijkt erop dat naast de klacht over de keuze voor de kennisinstituten er ook veel klachten zijn over de openbaarheid bij de aanbestedingen. Onafhankelijke kennisinstituten vissen gewoon naast het net, om in visserstermen te blijven. We willen heel graag dat …

De heer Geurts (CDA): Ik zal mevrouw Ouwehand iets helpen met haar spreektijd. Zij zei zojuist dat onafhankelijke onderzoeksinstellingen niet een mogelijkheid krijgen. Impliceert zij daarmee dat Wageningen niet onafhankelijk is?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Niet in alle gevallen. Maar het gaat ons erom dat er een transparante aanbesteding moet zijn. Het kan niet zo zijn dat de procedures ondoorzichtig zijn en dar zij er achter de schermen vooral op gericht zijn om de onderzoeksgelden te sturen naar bestaande overheidsinstituten en aan de overheid gelieerde instituten. Wij willen dat kleinere kennisinstituten een eerlijke kans maken op een overheidsopdracht, bijvoorbeeld in het kader van het topsectorenbeleid, waar wij overigens verder niet zo voor zijn.

De heer Geurts (CDA): Ik merk dat ik een heel aardige vraag heb gesteld, want ik krijg geen antwoord van mevrouw Esther Ouwehand en dat gebeurt niet heel vaak. Kan zij voorbeelden noemen waaruit blijkt dat Wageningen niet onafhankelijk was?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Jazeker. Het gifdossier zal de heer Geurts welbekend zijn. Er zijn voortdurend vragen door onze fractie en door anderen gesteld over de onafhankelijkheid van het onderzoek van de zogenaamde gouden driehoek, de samenwerking tussen bedrijfsleven, universiteiten en overheid waar iedereen zo'n voorstander van is behalve wij. Als je contractonderzoek doet, als je je onderzoek laat financieren door het bedrijfsleven en het vervolgens niet openbaar maakt, ja, dan zijn er vragen te stelen over je onafhankelijkheid. Volgens mij is het geen nieuws dat wij daar kritisch op zijn, bijvoorbeeld in het geval van Wageningen.

De heer Geurts (CDA): Ik vind die bewering van mevrouw Ouwehand heel bijzonder. Ik denk dat zij doelt op Pan Europa in het gewasbeschermingsdossier. Die acht zij wel onafhankelijk terwijl die organisatie toch een procedure volgt tegen bijvoorbeeld het Ctgb. Ik vind het heel bijzonder dat mevrouw Ouwehand dit zegt. Zij heeft gewoon geen voorbeelden waaruit blijkt dat Wageningen niet onafhankelijk was.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Nou, voorzitter, dan moet de heer Geurts toch echt wat beter opletten. Maar ik vind het erg lief dat hij mij extra spreektijd geeft om het nog eens te hebben over dit onderwerp in 's lands vergaderzaal, al is de aandacht op de publieke tribune misschien niet heel groot. Ik wijs hem op onderzoek dat wordt gesponsord door bijvoorbeeld de chemische industrie en op leerstoelen die worden gesponsord door het bedrijfsleven. Keer op keer blijkt dat wanneer je onafhankelijke wetenschappers naar dezelfde materie laat kijken, er heel andere uitkomsten uitkomen. Dus ja, wij hebben grote vragen over de onafhankelijkheid van dat soort instituten, waaronder Wageningen.

Over Pan Europe heb ik met de VVD al een aardige discussie gevoerd. Het grappige is dat VVD en CDA het geen enkel probleem vinden als er door het bedrijfsleven aangekocht onderzoek wordt uitgevoerd. Maar bals je in onze democratische rechtstaat naar de rechter stapt om te kijken of een toetsingsorgaan zich wel aan de wet houdt, ben je in de ogen van VVD en CDA blijkbaar niet meer onafhankelijk. Dat vind ik een aparte opvatting van het begrip "parlementaire democratie". Maar goed, ieder mag zijn eigen inbreng leveren. Wij hebben daar net even wat andere criteria voor.

De voorzitter: Dank u wel, mevrouw Ouwehand, uw punt is helder.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): O, toch wel?

De voorzitter: Ja hoor. Ik denk dat het helder is voor iedereen. Wilt u doorgaan?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. Kan de aanbesteding transparanter? Graag een toezegging.

Ik kom te spreken over de controle op en handhaving van de regels die we met elkaar afspreken over dierenwelzijn. De staatssecretaris weet dat het niet goed gaat. We wachten nog steeds op antwoorden op vragen gesteld op 21 maart in een schriftelijk overleg over dierenmishandeling. We hebben deze week gezien dat er veel ophef is over een dierenhandelaar in Rotterdam bij wie 140 dode dierenzijn aangetroffen en die nu doodleuk zegt: ik ga er gewoon mee door. Als je op zijn Facebookpagina kijkt, kun je het zien: luiaards, stekelvarkens, miereneters, gordeldieren, hij handelt gewoon door. Wat gaat de staatssecretaris doen om dit soort gevallen te stoppen?

In het kader van een efficiënte handhaving moeten we, denk ik, de handhavingscapaciteit vergroten. Ook moeten we ons afvragen of er wellicht situaties zijn die simpelweg bijna niet te doen zijn als je echt goed wilt controleren. Een voorbeeld zijn diertransporten op warme dagen. We weten dat er iedere keer te hoge temperaturen worden gemeten, als er al een controle plaatsvindt op zo'n diertransport. Waarom spreken we niet af dat we op warme dagen niet rijden, bijvoorbeeld als het KNMI 30°C of meer voorspelt? Ook het welzijn van dieren in weilanden kunnen we beter van tevoren dichtregelen. We hoeven niet zo streng te controleren als er betere beschutting is. Graag een reactie op dit punt.

Dan kom ik te spreken over de kwaliteit van de lucht en de temperatuur in de stallen in de zomer. Steeds vaker bereiken ons berichten over defecte ventilatoren waardoor alle dieren in zo'n stal gewoon stikken. Kan de staatssecretaris toezeggen dat zij extra zal controleren en handhaven op dat punt?

Hierbij moet ik het laten, voorzitter, want ik heb nog allerlei moties en die wil ik ondanks mijn beperkte spreektijd in tweede termijn kunnen indienen.

Beantwoording door de staatssecretaris

Staatssecretaris Dijksma: (...) Mevrouw Ouwehand stelde een vraag over een dierenhandelaar, wiens acties heel wrang en onacceptabel zijn. Dit is een zeer ernstige zaak, waarnaar de politie en de NVWA gezamenlijk een strafrechtelijk onderzoek doen, waarbij alle activiteiten op het gebied van de dierenhandel worden betrokken, dus ook de huidige activiteiten van de betrokken handelaar. Ik zou hier van alles over willen zeggen, maar dat doe ik niet, want deze zaak is onderwerp van strafrechtelijk onderzoek. Het OM zal besluiten of tot vervolging wordt overgegaan, waarna de rechter moet besluiten wat er gaat gebeuren. Wij vinden een goede borging van dierenwelzijn heel erg belangrijk. Op dat dossier is al een aantal stappen gezet, en er zal nog een aantal stappen worden gezet. Ik noem het Besluit gezelschapsdieren, waarin eisen worden gesteld aan de vakbekwaamheid van handelaren, verplichte registratie en huisvestingseisen. Verder noem ik de positieflijst; we streven ernaar deze per 1 januari 2014 in werking te laten treden. Verder hebben we de mogelijkheid van het opleggen van een bestuurlijke boete. Dat zou helpen, want dan kun je bedrijven makkelijker dan alleen via het strafrecht stilleggen. Je kunt dan misstanden van twee kanten tegelijk aanpakken. Er mag geen twijfel over bestaan dat dat nodig is.

Dan kom ik te spreken over de diertransporten. Daar hebben we al in een ander kader over gesproken. Mijn inzet is om ook in Europees verband werk te maken van dit onderwerp: een maximale transportduur van acht uur in Europees verband. Ik wil ook inzetten op verbetering van het welzijn. Ik zal de Kamer daarover nader berichten in mijn brief over dierenwelzijn. Ik denk dat die brief meteen na het reces komt.

Dan het punt van het amendement en de aanbestedingen. Ik stuur daar niet op, bijvoorbeeld omdat ik zou willen dat één bepaald instituut die aanbesteding krijgt. Maar als een bepaald instituut wereldwijd vermaard is en een zeer goede naam heeft, dan komt veel onderzoek daar terecht. Wij krijgen heel veel informatie van universiteiten en onderzoeksinstituten, en daar laten we ons ook niet door leiden. In dit specifieke geval is geld beschikbaar voor het uitvoeren van een aantal wettelijke taken in de beleidsondersteuning, voor onderzoek via de zogenaamde kennisbasis en voor de topsectoren. Hiervoor geldt de normale aanbestedingsprocedure. Dit was mijn eerste blokje.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Dank, met name voor de antwoorden op het punt van de dierenhandelaar. Ik begrijp dat de staatssecretaris daar niet veel over kan zeggen, nu de zaak in onderzoek is. Deze vraag is ook een beetje gesteld aan de minister van Veiligheid en Justitie, dus ik begrijp dat de staatssecretaris daar een beetje klem zit. De Kamer heeft hierover op 21 maart schriftelijk overleg gevoerd, waarbij onder andere mijn fractie heeft gepleit voor invoering van een houdverbod als zelfstandige maatregel, en voor het oplossen van knelpunten die er zijn bij de oplegging van een houdverbod. Die antwoorden hebben we nog niet. Hoe zit de staatssecretaris hierin?

Staatssecretaris Dijksma: We hebben overleg. Laat ik daar niet inhoudelijk op vooruitlopen. Ik zal telefonisch aan de commissie laten weten wanneer die vragen worden beantwoord.

Tweede termijn

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Voorzitter. Ik wil de volgende vier moties indienen:

Motie over extra controles op de temperatuur en luchtkwaliteit in stallen

Motie over het stimuleren van beschutting in weilanden

Motie over een uitrijverbod voor diertransporten op dagen van 30°C

Motie over een houdverbod als zelfstandige maatregel op in Wetboek van Strafrecht

(...)

De heer Geurts (CDA): Ik heb een vraag aan mevrouw Ouwehand, en wel over de motie over de weersverwachtingen. Ik vind dat een heel bijzondere. Kan ze garanderen dat we ook een zomer krijgen in Nederland? Verder zitten weersverwachtingen er heel regelmatig naast. Moeten op basis van weersverwachtingen diertransporten stil worden gelegd?

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Het CDA is hier toch niet de expertise van het KNMI in twijfel aan het trekken? Als ik wat meer spreektijd had gehad, had ik kunnen aangeven dat je van sommige situaties op papier een prachtige werkelijkheid kunt maken, die in de praktijk nooit zo uitpakt. Op warme dagen wordt de temperatuursnorm steeds niet gehaald. Dan kun je drie dingen doen: of je zet er een extra zwaar controleapparaat op, of je dwingt nieuwe investeringen af of je maakt afspraken.

De heer Geurts (CDA): Ik heb nog gevraagd waar de zomer blijft.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Mede dankzij het CDA en vergelijkbare partijen die in andere landen veel van het beleid hebben bepaald, hebben we te maken met een klimaatverandering waardoor het weer helaas ongelooflijk onvoorspelbaar is geworden. Of er een zomer komt? Ik kan het echt niet zeggen.

Beantwoording door de staatssecretaris

Staatssecretaris Dijksma: (...) Mevrouw Ouwehand heeft vier moties ingediend. Ik wil haar vragen of zij de motie op stuk nr. 15 wil aanhouden.

Mevrouw Ouwehand (PvdD): Dat wil ik wel. Die motie houd ik aan.

(...)

Staatssecretaris Dijksma: De motie van mevrouw Ouwehand op stuk nr. 16 over een uitrijverbod bij 30ºC of meer, is toch wel ingewikkeld micromanagement. Ik ben bezig met de verbetering van dierentransporten, zowel internationaal als nationaal. Daar krijgen we nog een debat over. Ik zou dit niet op deze manier willen doen, zodat ik de motie ontraad. Hetzelfde geldt voor de motie op stuk nr. 17, over de beschutting op weilanden. We moeten heel goed kijken naar het welzijn van dieren, maar dit is wel een heel erge vorm van micromanagement vanuit "Den Haag". Ik geloof niet dat dat de juiste aanvliegroute is. Voor de motie op stuk nr. 18 geldt hetzelfde: wat daarin staat, kan ik niet zomaar beloven. De NVWA heeft het namelijk heel erg druk. Ik zou niet kunnen aangeven welke taken afgestoten moeten worden als deze taak erbij zou komen.