Bijdrage Partij voor de Dieren aan debat over de Beleidsnota biolo­gische landbouw 2008-2011

Nota overleg Beleidsnota biologische Landbouw 2008-2011

Intro
Voorzitter. We spreken vandaag over biologische landbouw. Een landbouw waarbij dieren de ruimte krijgen om dier te zijn en hun natuurlijk gedrag te vertonen, waar het gebruik van pesticiden, kunstmest en GMO’s verboden is en waar zoveel mogelijk wordt gewerkt volgens de kringloopgedachte.

De biologische landbouw vertegenwoordigt waarden die dit Kabinet hoog in het vaandel heeft staan: duurzaamheid en diervriendelijkheid. Het ministerie koestert de biologische landbouw daarom als het paradepaardje van haar beleid en noemt het zelfs de kraamkamer voor vernieuwing in de gangbare landbouw. De Europese Commissie beschouwt de biologische landbouw als voorloper op het gebied van de bescherming van biodiversiteit, de waterkwaliteit en het klimaat en stelt dat zij als voorbeeld kan dienen voor de hele land- en tuinbouw.

Biologische marktontwikkeling
Voorzitter. Dat de belangrijke ecologische en maatschappelijke waarden die de biologische landbouw vertegenwoordigt niet altijd in de markt terug te verdienen zijn, is evident. De prijs van gangbare producten is immers onethisch laag. Kosten van vervuiling van bodem, water en lucht, vernieling van biodiversiteit en uitputting van natuurlijke hulpbronnen veroorzaakt door de gangbare producten worden niet door de markt opgebracht, maar door de samenleving als geheel of worden afgewenteld op toekomstige generaties. Het CE in Delft becijferde in 2005 dat deze kosten voor de Nederlandse veehouderij alleen al rond de 2 miljard euro per jaar liggen.

Het ligt dan ook niet voor de hand dat de markt alleen - ondanks bemoedigende ontwikkelingen die een stijgende consumentenvraag naar biologische producten laten zien - voor een echte doorbraak kan zorgen. Het is voor de Partij voor de Dieren dan ook onaanvaardbaar dat de minister ook op dit terrein haar verantwoordelijkheid niet neemt (zoals we recentelijk ook hebben kunnen zien bij de bespreking van de Nota Dierenwelzijn en haar visie op een duurzame veehouderij).

De gangbare markt faalt want een reële prijs komt niet tot stand. Hoe verhoudt zich dit tot de stelling in het regeerakkoord dat ‘waar de mate van milieuvervuiling en milieubevordering onvoldoende in de marktprijzen tot uiting komt, zullen waar mogelijk positieve en/of negatieve financiele prikkels, heffingen, gedifferentieerde belastingen en subsidies worden ingevoerd’?

Voorzitter. Doelstellingen, zoals een areaal van 10% biologische landbouw in 2010 en aandeel van 5% biologische producten in de totale vraag naar voedsel worden door de minister met een schijnbaar gemak losgelaten en zelfs naar beneden bijgesteld. Hoe staat dat in verhouding tot een betrouwbare overheid die haar doelstellingen (en beloften) dient na te komen? Deze minister legt in haar nieuwe nota de verantwoordelijkheid voor de groei van de biologische sector nog meer bij de Taskforce Biologische Landbouw. Wat gaat de minister doen als ook de nieuwe doelstellingen niet worden gehaald? Hoe ver moet het komen voor zij daadwerkelijk gaat ingrijpen? En waarom moet deze sector in 2011 op eigen benen staan?

De Partij voor de Dieren pleit voor het verrekenen van de kosten aan vervuiling, vernieling en vernietiging in de prijs van voedselproducten. Het prijsverschil tussen biologisch en gangbaar zal dan een stuk lager zijn of zelfs omgekeerd. Waarom wordt die weg niet bewandeld door de minister? De Partij voor de Dieren is niet tegen een invoering van een BTW nultarief voor biologische producten, maar ziet liever een stevige heffing op onduurzame producten om daarmee de onduurzame landbouw af te remmen en de biologische landbouw een duw in de rug te geven.


Biologische landbouw en dierenwelzijn
Voorzitter. De Nota gaat vooral in op de voorloperrol die de biologische veehouderij vervult ten aanzien van dierenwelzijn. De Partij voor de Dieren erkent die rol, maar wil daarbij ook wat kanttekeningen plaatsen.

Het afgelopen jaar hebben biologische kippen bijna meer opgehokt gezeten dan buiten gelopen. Hoewel de sector over wil gaan tot het vaccineren van kippen tegen de vogelpest, blijken daaraan hoge kosten verbonden en blijkt de afzetmarkt daarvoor niet gegarandeerd. Wij vinden niet dat biologisch gehouden kippen de dupe moeten worden van een ziekte die door het gesleep en op elkaar proppen van grote hoeveelheden kippen wordt veroorzaakt. We pleiten daarom voor het beëindigen van de symboolpolitiek van deze minister en te stoppen met de lukrake ophokplicht voor (biologisch gehouden) kippen.

De biologische varkenshouderij heeft vorig jaar afscheid genomen van het onverdoofd castreren van biggen. Dat is een eerste stap in de goede richting, maar het voortduren van de castratie getuigt nog steeds van een onnodige aantasting van de integriteit van het dier. Wat zijn hierin de voornemens van de minister? Zal zij actief gaan bevorderen dat de sector, die voor haar als diervriendelijk uithangbord dient, vaart maakt met de totale afschaffing van castratie?

Ook andere ingrepen zijn nog steeds toegestaan zoals het onthoornen van melkkoeien. Onthoornen is een pijnlijke ingreep die weliswaar verdoofd wordt uitgevoerd, maar desalniettemin de integriteit van het dier aantast. Onthoornen is het aanpassen van de koe aan het systeem en dat is niet wat de Partij voor de Dieren voorstaat of passend vindt voor een biologische veehouderij. Innovatieve stalsystemen (zoals heuvelstallen), het geven van meer ruimte aan koeien om elkaar te ontwijken en een aangepast diermanagement maken het onthoornen van koeien overbodig. Bovendien blijkt uit de biologisch dynamische melkveehouderij dat het gewoon kan. De Partij voor de Dieren zou willen pleiten voor een afschaffing van het onthoornen van biologische koeien.

Biologische landbouw en ethische vraagstukken
Voorzitter. Ook de ethische aspecten van de biologische veehouderij komen in deze nota niet aan bod. Dat vinden we jammer, omdat een Kabinet dat zich uitspreekt voor een beter dierenwelzijn, niet alleen de loftrompet zou moeten afsteken over de biologische landbouw, maar ook een aanzet zou moeten geven tot een nog verdere verbetering van het welzijn van dieren uit de biologische veehouderij. Met name als het gaat om ethische zaken. De stierkalveren van biologische melkkoeien worden grotendeels door de gangbare kalverhouderij afgemest zoals dat heet. Deze kalveren worden dus met bloedarmoede en onder zeer slechte welzijnsomstandigheden grootgebracht om als wit kalfsvlees in Frankrijk of Italië te eindigen.

De problematiek van de mannelijke lijn heeft weinig aandacht gekregen in de biologische veehouderij. Net zoals de gangbare veehouderij overigens. De Partij voor de Dieren is van mening dat de biologische veehouderij zich niet kan permitteren de verantwoordelijkheid voor deze dieren af te schuiven op de gangbare sector of te negeren. We pleiten er dan ook voor dat de komende jaren ook daarop ingezet gaat worden. Graag een reactie van de minister.