Bijdrage Partij voor de Dieren anti­bi­o­ti­ca­re­sis­tentie

AO antibioticaresistentie

Voorzitter. Nederland is het meest veedichte land ter wereld en het dichtst bevolkte land van Europa. Mensen en dieren én hun gezondheid zijn in Nederland dus sterk aan elkaar verbonden. Antibioticaresistentie is bij uitstek een probleem dat mensen én dieren treft. In de humane gezondheidszorg is de antibioticaresistentie door een zorgvuldige aanpak het laagste van Europa (2%).

Het is dan ook werkelijk onvoorstelbaar hoe het kan dat in de humane gezondheidszorg de resistentieaanpak een voorbeeld is voor de hele wereld; terwijl in de veterinaire wereld gestrooid word met antibiotica. En dat via deze veterinaire achterdeur nu vele mensen antibioticaresistentie oplopen. De veehouderij legt een bom onder onze gezondheid. En de overheid grijpt niet daadkrachtig in. Sterker nog, eerdere plannen zoals harde afspraken over doelen, ontkoppeling van voorschrijven en verkoop van antibiotica, centrale registratie van gebruik en eventuele sanctionering van veelgebruikers in rook opgegaan. Ik vind dat een beangstigende gang van zaken.

Voorzitter. Halverwege de twintigste eeuw ontstond de bio-industrie. Dat betekent tot op de dag van vandaag dat dieren zoals varkens dicht op elkaar worden gehouden, geen daglicht meer te zien krijgen, geen verse lucht en dat zij hun natuurlijk gedrag niet kunnen uiten. Dat veroorzaakt stress, verveling en gevechten onderling. Hun staarten worden zonder verdoving geknipt, en de tanden bijgevijld. Om de dieren in deze onnatuurlijke situatie in leven te kunnen houden, krijgen de dieren enorme hoeveelheden antibiotica van veeartsen die dit ziekmakende systeem kennelijk steunen. En dit veroorzaakt resistentie van bacteriën. Elke dag komen we dichterbij een epidemie die niet gestopt kan worden.

890 ton antibiotica wordt jaarlijks aan dieren gegeven via voer of water. Het overgrote deel preventief. Dat is een stijging van 83% ten opzichte van 1999 (blijkt uit het zojuist verschenen LEI onderzoek). Het antibioticagebruik per dier is nu tweemaal zo hoog als in 1999. Het antibioticagebruik in de Nederlandse bio-industrie is het hoogst van alle Europese landen.

Voorzitter. Antibiotica is goedkoper dan goede zorg voor dieren. Medicatie uit gemakzucht dus. Geen beter middel om het mismanagement en de gevolgen van de miserabele omstandigheden waaronder dieren leven te verdoezelen. Er is geen registratie op gebruik en geen beperking op hoeveelheden. De veehouder of zijn voerspecialist bedenkt gewoon wat hij nodig heeft en bestelt het via internet. Alleen economische overwegingen tellen in het gebruik. Dierenartsen staan erbij en kijken er naar of schrijven domweg recepten uit in het zogenaamde belang van het dier. Wie betaalt bepaalt. Dat moet worden doorbroken.

Voorzitter. Het is onbegrijpelijk dat de sector jarenlang heeft geweigerd haar verantwoordelijkheid te nemen zodat we nu worden geconfronteerd met de dramatische gevolgen. 30% Van de varkenshouders blijkt besmet met MRSA en 50% van de varkensbedrijven. Waar blijven eigenlijk de resultaten van het LNV onderzoek naar MRSA bij kalverhouders? Ik heb begrepen dat de resultaten al lang bekend zijn, maar onder de pet worden gehouden. Waarschijnlijk vanwege de schokkende resultaten. Kan de minister ons nu wel inzicht geven in hoeveel kalverhouders besmet zijn

Voorzitter. Het aantal MRSA gevallen in Brabantse ziekenhuizen is de laatste jaren met 500% gestegen. Het overgrote deel van deze MRSA besmettingen – zo’n 60-90% - vindt zijn oorsprong in de veehouderij. Ook burgers, zoals omwonenden, zijn steeds vaker de dupe. Varkenshouders moeten in quarantaine worden geplaatst en ziekenhuizen draaien op voor de hoge kosten die daarmee zijn gemoeid. We hebben het over vele tienduizenden euro’s per ziekenhuis per jaar (schatting Wulf: ca 30.000 euro en 1 fte per ziekenhuis).

Het is treurig te moeten constateren dat veehouders ziek worden door de wijze waarop zij omgaan met dieren, en dat dieren ziek worden door de wijze waarop veehouders met ze omgaan.

En de samenleving….die moet weer eens opdraaien voor de uitwassen van een verziekt veehouderijsysteem. Dat kan zo niet langer. Hoogleraar Infectiepreventie Vos (RUN) stelde vorig jaar al dat de veehouderij mee moet betalen aan de oplossing van het MRSA probleem omdat zij de veroorzakers zijn. Ik wil van de ministers weten of zij deze kosten van veegerelateerde MRSA op de sector zullen verhalen. Ik vraag ook met klem aan minister Klink welke verantwoordelijkheid hij gaat nemen om de potentiële MRSA epidemie uit de bio-industrie een halt toe te roepen. Welke visie heeft hij op deze tijdbomen en waarom wordt vanuit het oogpunt van de volksgezondheid niet hard ingegrepen?

Ook in het kader van de discussie over megastallen zouden de risico’s voor de volksgezondheid een factor van betekenis moeten zijn. Maar ik hoor minister Klink daar nauwelijks over. Hij moet deze problematiek niet overlaten aan zijn collega die zich liever profileert als een marketingmanager van de vleesindustrie dan een hoeder van onze gezondheid. Er moet een gedegen onderzoek komen naar megastallen en gezondheid.

Voorzitter. Zelfs drie jaar nadat Couthino van het Centrum Infectieziektenbestrijding de noodklok luidde over de risico’s van het overmatige gebruik van antibiotica in de veehouderij, onderneemt deze regering nog niets om de gevaren te keren. Een convenant zonder afrekenbare doelen, zonder streefcijfers en zonder concrete maatregelen is een wassen neus. Ook de wetenschappers die deelnamen aan het ronde tafelgesprek noemden dat een gemiste kans. Er is zo geen enkele garantie dat het gebruik de komende jaren daadwerkelijk wordt teruggedrongen. Waarom krijgt de sector nog steeds een kans, terwijl zij bewezen heeft geen maatschappelijke verantwoordelijkheid te kúnnen nemen?

Voorzitter. De bioindustrie heeft niet het algemeen belang voor ogen. Deze industrie wil winst maken. Vanwege dit volkomen logische marktprincipe hebben we een overheid in het leven geroepen om het algemeen belang te beschermen. Dit kabinet schijnt dat vergeten te zijn. Het antibioticagebruik moet aan banden worden gelegd en ik wil van de ministers weten op welke wijze ze dat gaan reguleren?

Onderzoeker Grundmann van het RIVM stelde in het ronde tafel gesprek dat antibiotica een onvervangbare hulpbron is in ons gezondsheidssysteem. Elke resistentie zet het systeem verder onder druk. We zijn het de volgende generaties verplicht om er alles aan te doen om de antibioticaresistentie te beperken. We kunnen het ons niet kunnen permitteren verder af te wachten.

De antibioticaverslaving in de veehouderij moet een halt worden toegeroepen. Wat ons betreft via een rigoureuze ‘cold turkey’methode. Het gebruik van antibiotica in de veehouderij dient volgens dezelfde normen en regels te verlopen als het humane antibioticagebruik. Het overmatige gebruik van gemedicineerd voer aan koppels dieren moet afgelopen zijn. Er moeten wettelijke eisen komen aan de recepten, ontkoppeling van voorschrijven en verkoop en een centrale controle op het voorschrijfgedrag van dierenartsen en het gebruik van veehouders. Veehouders die ongebreideld gebruiken moeten worden gesanctioneerd.

De vicieuze cirkel van pappen en nathouden in een ziekelijk dierhouderijsysteem moet worden doorbroken. De veehouderij zal in moeten zetten op het bevorderen van de natuurlijke weerstand van dieren en natuurlijke genezingsprocessen. En natuurlijk een krimp van de veestapel en een verbod op megastallen.