Bijdrage Partij voor de Dieren AO Biodi­ver­siteit

Voorzitter,

Er is sprake van een ongekende biodiversiteitcrisis. Niet alleen in Nederland, maar mondiaal. Het tempo van biodiversiteitverlies is hoog. Het aantal Rode Lijst soorten neemt sterk toe en in 2008 werd 1 op de 5 zoogdieren en 1 op de 3 amfibieën met uitsterven bedreigd. Uitkomsten van het gezaghebbende VN Millenium Ecosystem Assessment (2000) geven aan dat al 60% van alle ecosysteemdiensten gedegradeerd is of onduurzaam wordt gebruikt. Het PBL geeft aan dat 80% van de visbestanden overbevist is. Illegale houtkap en vernietiging van hele ecosystemen om veevoer te telen gaan nog steeds door. Onze mondiale voetafdruk wordt niet kleiner, maar groter. Ten koste van kwetsbare ecosystemen van onschatbare waarde. De minister zegt het zelf in haar brief: ‘de aantasting van biodiversiteit vormt een directe bedreiging voor de welvaart en het welzijn van mensen in Nederland en daarbuiten’. Haast is geboden om deze trends te keren. We zijn bezig met enorme kapitaalvernietiging.

En als we dan kijken naar de naar de uitwerkingen van het kabinet, slaat de schrik om het hart. Wat heeft de minister de afgelopen tijd gedaan? Niemand kan er precies de vinger opleggen. De voortgangsrapportage van 2008 komt pas met de voortgangsrapportage over 2009. Dus in 2010 weten we pas wat er aan voortgang geboekt is in 2008. Niet zo raar dat de kamer een uitvoeringsprogramma wilde over dit jaar. Helaas kunnen we die nu pas, een jaar na dato, beoordelen.

We hebben nog niets vernomen van het aangekondigde nationaal programma inzake het duurzaam gebruik van natuurlijk hulpbronnen.

Het uitvoeringsprogramma kent geen stevige, integrale aanpak en mist een gevoel van urgentie. De vrijblijvendheid en de zelfregulering vieren hoogtij. De boot maakt water, maar het kabinet laat oplossingen voor dat probleem over aan marktpartijen. Waar komt zulk ouderwets denken vandaan en hoe lang houdt het nog stand? Het bedrijfsleven en de consumenten mogen het probleem oplossen, ‘op termijn’. De overheid stimuleert, faciliteert en onderzoekt, maar maakt vooral geen keuzes, en laat al haar mogelijkheden om de crisis werkelijk bij te sturen onbenut. Een convenantje hier en een ronde tafel daar, hier en daar een pilot en een conferentie, en klaar is kees. Een geïntegreerde, door het kabinet breed gedragen lange termijn visie en een duidelijk idee over hoe dat doel te bereiken ontbreekt compleet. Never waste a good crisis, het kabinet lijkt doof en blind voor deze oproep.

De minister heeft de Taskforce Biodiversiteit & natuurlijke hulpbronnen gevraagd om een advies over mogelijke afspraken met het bedrijfsleven uiterlijk in 2011. En wat komt daar uit? We moeten minder vlees en vis eten als we de verontrustend snelle achteruitgang van de biodiversiteit op tijd willen stoppen. De productie van vlees legt een beslag op 80% van de landbouwgronden en is verantwoordelijk voor 30% van het biodiversiteitverlies. Door industriële vispraktijken worden ecosystemen vernietigd en de meeste visbestanden worden ernstig bedreigd. En wat zegt de minister in antwoord op Kamervragen? Dat er geen verband is tussen het verlies aan biodiversiteit en de intensieve veehouderij!

Voorzitter, het Planbureau voor de Leefomgeving, de samenwerkende adviesraden in de Monitor Duurzaam Nederland, de IPCC bij monde van de heer Pachauri en de wereldvoedselorganisatie, zeggen allemaal dat de consumptie van dierlijke producten moet worden ingeperkt.
Wat gaat de minster concreet doen met het advies van de taskforce die wil dat de kosten van biodiversiteitverlies worden meegenomen in de prijzen? Dat gaat beduidend verder dan de verduurzaming van de dierlijke eiwitketens waar de minister het telkens mee af denkt te kunnen doen. Is de minister nu verbaasd over het advies? Instituut na instituut geeft aan dat we onze vlees en zuivelconsumptie moeten inperken. Alle deskundigen pleiten daarvoor. Waarom vinden we daar niets over terug in het beleidsprogramma noch in het uitvoeringsprogramma? Vormt het terugdringen van de consumptie van dierlijke eiwitten voor deze minister een onbespreekbaar taboe? Op 9 september gaf de minister nog aan in het NOS journaal dat er hoe-dan-ook geen vleestax komt, terwijl de MP tijdens de APB aangaf het idee van een vleestax wel te willen overwegen. Is er onenigheid binnen het kabinet op dit punt? En waarom dan?

De natuur- en biodiversiteitdoelen die het kabinet zich zelf heeft gesteld, ook in internationaal verband, worden bij lange na niet gehaald, waarschuwen alle instanties. De balans tussen ecologie en ecologie waarover de minister steeds spreekt, is zodanig verstoord dat we het ons niet langer kunnen veroorloven zo weinig aandacht aan ecologie te schenken.

Wat doet het kabinet hieraan?
Het kabinet noemt soja, geproduceerd dankzij ontbossing, gentech en bestrijdingsmiddelen ´verantwoord´. De minister staat straks visserij toe in zeereservaten. Dankzij de crisis en herstelwet worden er straks nog meer natuurbeschermingsprocedures totaal genegeerd. De aanleg en inrichting van de EHS lijkt totaal naar de achtergrond verdwenen, het Rijksbufferbeleid wordt verlaten en de ´nieuwe begrenzing´ van de EHS is een verkapte inperking. Giftige bestrijdingsmiddelen die mede verantwoordelijk zijn voor de verontrustende bijensterfte mogen gewoon gebruikt worden, en de minister geeft maar wat graag ontheffingen voor bestrijdingsmiddelen wanneer de sector daarom vraagt. Ook dit jaar weer werd er een een nieuwe derogatie-aanvraag ingediend want de drijfmest staat ons aan de lippen.

Voorzitter, we moeten snel toe naar een productiesysteem dat niet berust op kapitaalvernietiging, maar gebruik maakt van ecologische processen. Duurzaam bodembeheer, geïntegreerde teelt en gewasrotatie, natuurlijke plaagbestrijding, de pilots van het ministerie laten zien dat het werkt.
We moeten inzetten op lokale en duurzame voedselproductie. De enorme genetische verarming in landbouwgewassen en ook bij landbouwhuisdieren moet gestopt worden. De jarenlange focus van veredelaars en fokkers op economische productie en schaalvergroting, heeft onze gewassen en dieren kwetsbaar gemaakt voor ziektes en plagen. De huidige dierziektencrises en het enorme gebruik van bestrijdingsmiddelen en antibiotica zijn daar een logisch gevolg van. Hoe gaat de minister dit aanpakken?