Bijdrage Partij voor de Dieren AO Landbouw, rurale bedrij­vigheid en voed­sel­ze­kerheid

Voorzitter.

‘een boer kan op 1 hectare grond het hele jaar wel dertig mensen voeden met groenten, fruit en granen, maar slechts vijf tot tien mensen als het land wordt gebruikt voor de productie van vlees, zuivel en eieren’ Dit is een uitspraak Rajendra Pachauri, Nobelprijswinnaar voor de Vrede en voorzitter van het IPCC (International Panel on Climate Change).

Meer dan 900 miljoen mensen lijden honger en elke dag wordt deze groep groter. De voedselcrisis is een realiteit die tot nu toe vooral een ver van mijn bedshow lijkt. Het is decadent dat we volmondig constateren dat steeds meer mensen geen toegang hebben tot voedsel en schoon drinkwater en we tegelijkertijd worden geconfronteerd met de voordelen van deze voedselcrisis voor onze economie.

Zo zie ik in advertenties van ABN AMRO die beleggers oproept te profiteren van de voedselschaarste door te investeren in termijnmarkten voor voedsel en grondstoffen. En zie ik in een krantenartikel een van de grootste veevoerfabrikanten ter wereld (Nutreco) juichen omdat de nettowinst met 30% zal stijgen vanwege de hoge voedselprijzen en de stijgende vraag naar vlees in opkomende economieën.

Is dit de nieuwe VOC mentaliteit die zo wordt gewaardeerd door onze minister president of gewoon een platvloerse vorm van opportunisme? Graag een reactie van de ministers.

Voorzitter. Er worden nog te weinig concrete en effectieve maatregelen genomen om de voedselcrisis keren. Met name wat betreft de gevolgen die ons consumptiegedrag heeft op de situatie in ontwikkelingslanden. Zoals de effecten van onze vleesconsumptie op de beschikbaarheid van hulpbronnen daar (land, water en granen), het dumpen van vlees in arme landen.

De notitie van de regering getiteld ‘landbouw, rurale bedrijvigheid en voedselzekerheid’ is een stap in de goede richting. Het legt de vinger op de zere plek. Maar staat onvoldoende stil bij het feit dat we voor het uitbannen van honger en een meer evenredige verdeling van welvaart óók stil moeten staan bij onze westerse leefstijl en handelsmentaliteit en de invloed dáárvan op de armste landen.

Het is goed om in te zetten op een productiviteitsverhoging van de landbouw in ontwikkelingslanden (spoor 1 van de notitie), maar dan wél op een duurzame manier. Ik vraag me af of en zo, ja welke duurzaamheidscriteria hiervoor gehanteerd worden? Wordt er gekeken naar de effecten van de voorgestelde productiviteitsstijging op het gebied van dierenwelzijn, milieu, natuur en biodiversiteit. Het kan toch niet zo zijn dat we onder het mom van meer productiviteit ‘onze’ verboden legbatterijen naar Afrika verplaatsen? Graag een reactie van de ministers.

De belangrijkste vraag is hoe we het wereldlandbouwareaal kunnen inrichten om de millenniumdoelen te halen. Er valt een veel grotere winst te behalen als we kritisch kijken naar het huidige landgebruik en hoe dát verbeterd kan worden. Het produceren van eiwit kan op een veel efficiëntere manier als we niet eerst kostbare granen en eiwithoudende producten als soja aan dieren te voeren. Om schrijnend genoeg vooral westerse consumenten te voorzien van vlees en zuivel. Er kunnen jaarlijks miljarden mensen meer gevoed worden bij een plantaardig voedingspatroon. Wordt dit aspect ook meegenomen in het ontwikkelingsbeleid en zo, ja op welke wijze? Graag een reactie van de ministers.



Voorzitter. Wat mist in de notitie is dat een groot deel van de armoede in ontwikkelingslanden het directe gevolg is van het overmatige ruimtebeslag dat westerse mensen leggen op de beschikbare hulpbronnen. Dat is zeker relevant als we kijken naar duurzame ketenontwikkeling (spoor 3 van de notitie) en voedselzekerheid (spoor 5 van de notitie). Een vermindering van de vleesconsumptie in het westen kan bijvoorbeeld grote effecten hebben voor het aanbod van plantaardige eiwitten elders.

In de kabinetsbrede aanpak ‘duurzame ontwikkeling’ van juni 2008 wordt hier op ingegaan. Het is mij echter niet duidelijk op welke wijze het thema ‘biodiversiteit, voedsel en vlees’ dat in de kabinetsbrede aanpak wordt uitgewerkt wordt geïntegreerd in de aanpak van de voedselcrisis en de landbouwontwikkeling in ontwikkelingslanden. Voor de coherentie van beleid lijkt me dat een belangrijke exercitie. Graag een reactie van de ministers hoe zij dat denken in te vullen en welke concrete maatregelen daaruit volgen.

Voorzitter. Ook op andere beleidsterreinen kan de coherentie worden verbeterd. Het is op zijn minst opmerkelijk dat men in deze notitie spreekt van het verbeteren van de positie van kleine boeren en het vergroten van hun markttoegang (spoor 4), terwijl Europese producten met riante exportrestituties worden gedumpt op markten in ontwikkelingslanden. En boeren in Ghana en Kameroen hun bedrijven moeten opgeven omdat de markt wordt overspoeld met goedkope kip- en varkensresten waar de Europese consument zijn neus voor optrekt. Mijn fractie vindt het jammer dat de minister vandaag aangeeft dat Kameroen alleen schuld heeft aan het toelaten van onze overtollige varkensoren en poten. Zij staan voor een duivels dilemma door de onwil van onze regering om hierin verantwoordelijkheid te nemen. Ons landbouwbeleid is de vleesgeworden honger in Afrika. De inspanningen die in de notitie worden voorgesteld zijn volstrekt onvoldoende om dat op te lossen. Nederland zal meer dan nu haar eigen offensieve handelsmentaliteit en opportunisme moeten aanpakken en ook binnen Europa en de WTO zich in moeten zetten voor het verbeteren van de positie van ontwikkelingslanden. Graag een reactie.

Voorzitter. Ik rond af. Door de voedselcrisis en de hoge voedselprijzen boert de agrarische sector in Europa goed. Het heeft zelfs een overschot op de Europese begroting opgeleverd vanwege overschietende interventiefondsen. Wij steunen het voorstel van de Europese Commissie om dit overschot te besteden aan de landen die het zwaarst getroffen zijn door de voedselcrisis. Ik roep de regering op zich hiervoor in te zetten. Graag een reactie.