Bijdrage Partij voor de Dieren AO q-koorts 11 november 2009

Voorzitter,

Langzaam begint het door te dringen. Q-koorts is een groter probleem dan Mexicaanse griep. Voor deze bacterie die zoveel mensen letterlijk ziek maakt, is de afgelopen drie jaar veel te weinig aandacht geweest in dit Huis. Helaas spreken we nog steeds op basis van incomplete informatie. We wachten immers op het onderzoek van het RIVM, om duidelijk te krijgen wat onze handelingsperspectieven zijn en welke aanvullende maatregelen we moeten gaan nemen. Coutinho zei in NOVA dat de aanpak van de Q-koorts ‘sneller had gekund’. Een terechte maar tegelijkertijd een zorgwekkende constatering. Waar hebben de ministers onvoldoende adequaat gehandeld en waarom hebben ze niet sneller ingegrepen? Dat wil ik vandaag weten. Een aantal vragen:
In plaats van vier bedrijven blijken er nu al tachtig bedrijven besmet te zijn. Dit grotere aantal hadden we ook al een jaar geleden kunnen weten, omdat toen ook al tests met tankmelk werden gedaan. Toen bleek dat een derde besmet was. Er zijn toen geen maatregelen genomen, onbegrijpelijk.
Waarom is bij het bekend worden van de 41 besmettingen, ook genoemd in Nova, niet direct een maatregelenpakket opgelegd? Definitiekwesties niet te prevaleren boven de volksgezondheid.

De resultaten van de tankmelkonderzoeken zullen binnenkort bij het RIVM bekend zijn. Ik wil nogmaals benadrukken: deze resultaten moeten volledig openbaar gemaakt worden. De Nederlandse overheid kan niet blijven volhouden dat privacy van ondernemers en economische belangen prevaleren boven de gezondheid van de Nederlandse bevolking. Waarom laat u zwangere vrouwen zonder enige waarschuwing recreëren op campings naast besmette bedrijven, terwijl u weet welke risico’s ze lopen? En kunt u dezelfde vraag beantwoorden voor mensen in risicogroepen die wonen naast besmette bedrijven zonder het zelf te weten? Ik wijs in dit licht nogmaals op te verwachten schadeclaims die de regering op deze manier over zich afroept.
Minister Klink zei vanochtend dat volksgezondheid altijd prevaleert boven economische belangen. Dat ben ik met de minister eens. Maar hoe wordt dit omgezet in beleid, en wanneer kunnen we dan openheid over de besmettingen verwachten?

Voorzitter, mijn fractie wil een moratorium op het fokken bij alle geitenhouderijen en op de uitbreiding van de houderijen.
We hebben van LTO een brief gekregen over een sectorplan voor de bestrijding van q-koorts. Dat klinkt heel sympathiek, de sector die de hand in eigen boezem steekt. Maar voorzitter, dat doen ze wel rijkelijk laat. Het PvA wekt veel vragen op. Ik citeer. “Voorts bevat het PvA een vrijwillige 'stand-still' in bedrijfsontwikkeling voor ten minste één jaar in de gebieden met een hoge dichtheid aan humane besmettingen.” Hoe kijkt u, als minister van de zelfregulering, aan tegen dit plan van aanpak, dat geenszins lijkt op een moratorium.
Beide ministers hebben mij bij het vorige AO beloofd dat er door de geitenbedrijven niet uitgebreid kon worden vanwege de q-koorts. Tenminste dat dacht ik. Totdat minister Verburg in antwoorden op mijn schriftelijke vragen, over waarom er nog steeds uitbreidingen plaatsvonden, opeens een ander antwoord gaf. Namelijk dat zij vooralsnog alleen de juridische mogelijkheden onderzoekt om uitbreiding van besmette melkgeiten- en melkschapenbedrijven tegen te gaan. Kan de minister dat uitleggen? Want tijdens dat overleg, ik heb het verslag erbij gepakt, zei de minister nog dat zij mijn “vraag over uitbreiding legitiem vind”. Ik had het hier over de hele sector. En ik ben niet de enige die dit zo begrepen heeft, ik citeer het Agrarisch Dagblad van gisteren: “Verburg en Klink opperden begin oktober zelf een uitbreidingsverbod voor melkgeiten- en melkschapenbedrijven. Later krabbelde Verburg terug tot een verbod voor besmette bedrijven”. Graag een reactie van beide ministers op dit punt.

Voorzitter, uitbreiding van de geitensector is op dit moment risicovol en ongewenst, en daarmee onverantwoord. Dat geldt voor alle geitenbedrijven in Nederland. De bacterie zit in het milieu en volgend jaar komt er wéér een uitbraak. De insteek van de sector blijft daarom zorgen baren. We moeten ons realiseren dat deze epidemie aantoont dat de vee-industrie mensen letterlijk ziek maakt. Dat het onverantwoord is om zoveel dieren in een stal te houden, en dat het voor de volksgezondheid onaanvaardbare risico’s met zich mee brengt om bedrijven zo dicht bij woonkernen te vestigen. Dat betekent dat de huidige bedrijven die minder dan vijf km bij woonkernen gelegen zijn, daar in ieder geval geen toekomst kunnen meer hebben. Coutihno zegt keer op keer dat we onszelf de vraag moeten stellen of in een dichtbevolkt gebied als ons land wel ruimte is voor de intensieve veehouderij. Hij geeft daarbij aan dat hij ernstig twijfelt aan de effectiviteit van vaccinatie als we de huidige vorm van veehouderij in stand houden. Graag een reactie van beide ministers.
Het heeft er alle schijn van dat grootschaligheid in de vee-industrie nauw verweven is met de uitzonderlijke Q-koortsbesmettingen die in deze vorm en op deze schaal nergens anders in de wereld voorkomen. Het kan niet zo zijn dat meer geld verdienen door boeren met extra uitbreiding, vervolgens kan leiden tot een hand op houden bij de overheid voor de zelfveroorzaakte problemen. Graag een reactie.

Afsluitend nog een aantal vragen:
Wordt er onderzocht wat antibioticagebruik met de epidemie te maken heeft?
Weet de minister zeker dat het uitrijden van de gecomposteerde mest veilig is? En waaraan ontleend ze deze zekerheid?
Is het wel zo dat de vaccinatiecampagne volgend jaar de abortussen tegen houdt? Kan de minister daar meer duidelijkheid over verschaffen? Coutinho durft het niet te beloven.
Kan de minister inzicht verschaffen in de transportbewegingen van de sector?
Waarom wordt er onderzoek gedaan naar humane vaccinatie voor q-koorts? Er kleven altijd risico´s aan vaccinatie, zegt ook minister Klink bijvoorbeeld over de vaccinatie voor de Mexicaanse griep. Vindt u het logisch dat we heel Nederland straks gaan inenten tegen q-koorts, met alle risico´s van dien, louter om maar intensieve geitenhouderij toe te kunnen staan? Opnieuw volksgezondheid ondergeschikt maken aan economische belangen? En zadelen we dieren op met het risico om geruimd te worden. Graag uw reactie!