Bijdrage Partij voor de Dieren Gevolgen krediet­crisis

Voorzitter,
De kredietcrisis heeft grote impact op het leven van velen. Omdat het niet gaat om een op zichzelf staand verschijnsel.
Hij komt ook niet als een donderslag bij heldere hemel. Jarenlang geven analisten al aan dat de zeepbel van het consumentisme, het leven op de pof en op de voorraden die eigenlijk aan anderen toekomen, op doorbreken stond.
Maar we konden ons de omvang van de gevolgen nauwelijks voorstellen, en om die reden wendden we de blik liever af. We deden alsof we sliepen en niemand is zo moeilijk wakker te schudden als iemand die doet alsof hij slaapt.

Vandaag wordt er in dit huis al slaapwandelend wat creatieve oplossingen bedacht om de symptomen te bestrijden. Natuurlijk, ook wij steunen de lapmiddelen van dit moment zoals werktijdverkorting en tijdelijke steun aan banken.
Maar wanneer het daarbij blijft, levert dat niet meer op dan een pyrrus overwinning.

De financiële crisis in de VS is niet alleen de eindstrijd van het harde Wall Street-kapitalisme, maar betekent ook het einde van de hele Amerikaanse manier van leven…. Zegt Herman Wijffels. In Amerika is de crisis hard aangekomen bij mensen. Zij verliezen banen, huis en spaargeld. Maar de crisis heeft volgens Wijffels ook voordelen. Zij kan de weg vrijmaken voor wat hij een 'nieuwe cultuurfase' voor de mensheid noemt. Daar is zijn partij, het CDA, nog niet aan toe moet ik concluderen.

Want hoeveel miljard steken we in het compenseren van een falend bankwezen? En wat doen we eraan om de sector voor nieuw falen te behoeden? Of gaan we uit van een storm die vanzelf overwaait? Dat we vervolgens de banken weer kunnen overlaten aan het mechanisme van de markt. The Invisible hand van Adam Smith… die niet ordenend blijkt te werken of althans onvoldoende.

De overheid hield zich als marktmeester afzijdig, net als de toezichthouders. Dat was zo ten tijde van de aandelenlease-affaire die grote groepen burgers in het nauw bracht, dat was zo in de woekerpolisaffaire met nog meer gedupeerden. De overheid en de toezichthouders stonden erbij en keken ernaar.
Minister Bos zei in De Wereld Draait Door dat de consument zelf de schuldige zou zijn aan de kredietcrisis. Teveel gekocht, met teveel krediet.
Hoe kwam de consument daartoe, voorzitter?
En wie zou denken dat het uiteenspatten van de kredietballon tot voortschrijdend inzicht zou leiden, vergist zich. Overheden roepen op méér te gaan consumeren. Vooral niet te minderen met geld uitgeven. Onze koopziekte kent kennelijk zulke desastreuze afkickverschijnselen, dat we nolens volens moeten doorgaan met onze bestedingen, zelfs als dat op de pof is.

Voorzitter er is een duidelijke samenhang tussen de vele crises die de aarde op dit moment teisteren.
Het heeft geen zin een enkelvoudige focus te richten op de kredietcrisis wanneer de oorzaken van het probleem niet nader beschouwd worden. Die oorzaken zitten niet in een bepaald hypotheekproduct dat niet zou deugen of in een tijdelijk ongunstige planetenstand.
We hebben een structureel probleem en dat is hebzucht, waarvoor we bereid zijn alles wat waarde heeft te offeren.

Het is onbestaanbaar dat een bank zoals ABN Amro, die in overheidshanden is, de vrijheid kan nemen in deze tijden van crisis op te roepen tot speculeren in de grondstofvoorraden van het Afrikaanse continent. Lucratas regeert, als de tegenhanger van charitas dat ooit mensen bewoog voor elkaar op te komen.

Op dit moment leidt de kredietcrisis tot een valutacrisis en een grondstoffencrisis. Onze hebzucht leidde eerder al tot dierziektencrises en een klimaatcrisis waarvoor ontkenning de enige geruststellende oplossing lijkt te vormen voor sommigen.

Minister Bos is niet naar de 12daagse klimaattop gegaan in Warschau waar de verschillende ministers van Financiën spreken over klimaatfinanciering. Zijn woordvoerder laat weten dat er ook nog zoiets is als een kredietcrisis om op te lossen.
Penny wise, pound foolish, lijkt het, om ons alleen te focussen op de problemen van de banken en de auto-industrie en de problemen van de aarde dan maar even te laten voor wat ze zijn.
In die zin heeft een debat als vandaag dat zich beperkt tot de directe gevolgen van de kredietcrisis die ons treft , iets weg van het herrangschikken van de stoelen op het dek van de Titanic.
Er zijn economen die waarschuwen dat de kredietcrisis verbleekt bij de financiële gevolgen van een klimaatcrisis. Alleen al de gevolgen van ontbossing kosten de wereldeconomie veel meer geld kost dan de huidige kredietcrisis. Als we de bossen kwijt zijn, zullen we de diensten die zij ons leverden op andere manieren moeten invullen, zo dat überhaupt mogelijk is. Denk aan het absorberen van broeikasgassen, het leveren van hout en voedsel, het vasthouden van watervoorraden. Als we de ontbossing niet stoppen, kost het de samenleving 1,5 tot 3,7 biljoen euro per jaar. Het verlies door de financiële crisis wordt geschat op 0,74 biljoen euro, eenmalig.

Hoe kijkt de minister aan tegen deze grootheden en hoe verdeeld hij zijn inspanningen over deze twee grootheden. Ik meen namelijk dat u heel veel maatschappelijke ontwikkelingen kunt stimuleren en afremmen met fiscale maatregelen.

Hoe kan het dat er een dringend tekort is aan woningen voor met name jongeren en ouderen, en tezelfdertijd we de bouwvakkers naar huis sturen in het kader van werktijdverkorting of erger. Dat kan alleen te maken hebben met ondoordachte beleidskeuzes. Graag een reactie van de minister.
Want, voorzitter, elke burger die een meergeneratiewoning wil bouwen op eigen erf, binnen bestaande bouwvolumes, loopt op tegen de zeer stroperige besluitvorming en een… op onmogelijkheden gebaseerd, ruimtelijk ordeningsbeleid. Iedereen die bereid is – veelal uit ontpotting – zo’n seniorenwoning te bouwen, zou een enorme impuls kunnen geven aan de bouwnijverheid, 2 ton per woning, dat kan al snel oplopen tot een miljardenimpuls voor onze bouwnijverheid en een verkleining van de woningnood op met name het platteland.

We zullen moeten verduurzamen. Banken moeten weer het betalingsverkeer en de spaarmarkt moeten gaan faciliteren. Iedere financiële instelling die iets anders wil, moet geen bank heten maar een andere naam kiezen. Een casino, een pyramidespel, een tombola, een woekercentrum, maar geen bank waarvan mensen het idee hebben dat het een instelling is die onder de wet toezicht kredietwezen valt waaraan zekerheden te ontlenen zijn.

Voorzitter we staan op een kruispunt van wegen. Zijn we bereid en in staat de waarschuwing van dit moment serieus te nemen en echt nieuwe duurzame wegen te gaan bewandelen?
Investeren in duurzaamheid in termen van groene energie, plantaardige eiwitconsumptie in plaats van dierlijke. Er zijn zoveel kansen voor een nieuwe duurzame economische sectoren.
Er zou een wezenlijke omslag moeten voortvloeien uit de crises die ons treffen en van het kabinet mag verwacht worden dat ze daar een brede visie op ontwikkelt. Op zeer korte termijn. Vooralsnog is die brede visie niet aangekondigd en dat stelt teleur. Graag een reactie van dit kabinet.

En voorts zijn wij van mening, dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.