Bijdrage Partij voor de Dieren Nota Natuur- en Mili­eu­edu­catie

Voorzitter,
Kinderen, natuur en milieu: een zeer belangrijke combinatie -willen we nog enige kans maken op een duurzame en een natuur- en diervriendelijke toekomst. Natuur en Milieu Educatie kan een belangrijke schakel zijn om die relatie van de jeugd met de natuur op te bouwen en verder te versterken om zo respect te krijgen voor mens, dier en leefomgeving. Hier kan het fundament worden gelegd voor het latere consumptie- en leefpatroon.

Een belangrijk thema dus, en de Partij voor de Dieren is blij dat er een basis ligt voor natuur- en milieubewustzijn. Het lezen van deze nota Natuur en Milieu Educatie heeft echter voornamelijk vragen opgeroepen. Bij het rondetafelgesprek van vorige week bleek dat dit voor meer partijen gold.

Eén gedachte drong zich bovendien op: Laten we ervoor waken dat we NME gaan beschouwen als de panacee voor alle duurzaamheidsuitdagingen waar we voor staan als samenleving.

Duurzaam consumptiepatroon
Voorzitter. NME Hoogleraar Kris Koppen –vorige week aanwezig bij het rondetafelgesprek- stelt in zijn inaugurele rede niet voor niets dat er ‘slechts af en toe een zodanige beweging is in de publieke opinie dat consumenten hun gebruikelijke criterium ‘prijs-kwaliteit’ verhouding verlaten om hun koopkracht in te zetten voor een ander doel’ . Verder stelt hij dat als we kijken naar de zorg voor de natuur, de rol van de consumptie uiterst dubbelzinnig is.

Natuurbeleving van burgerconsumenten blijkt volgens hoogleraar Koppen gemakkelijk geïsoleerd en opzichzelfstaand te kunnen plaatsvinden en is dus geen pad naar duurzame consumptie. Desondanks is dit wel het pad waar dit kabinet haar kaarten op inzet.
Om die koppeling wél te leggen is het volgens hem nodig dat natuurbeleving verbonden wordt met een bredere context, met onze eigen consumptiepraktijken, met problemen van sociale rechtvaardigheid en met arrangementen van beleid en markt.

NME, in de zin van leren voor duurzaamheid, zal dus alleen leiden tot actieve duurzame consumenten als de problematiek rondom natuur, milieu en dierbeleving integraal benaderd worden.
En juist aan die samenhang ontbreekt het nu in de nota. Ik zal u een voorbeeld geven.

Leerlingen krijgen enerzijds lessen natuur- en milieueducatie waar hen respect voor milieu, natuur en leefomgeving wordt geleerd.
Anderzijds kunnen zij gedwongen worden om tijdens biologieles in dode dieren te snijden en in de schoolkantine kunnen zij alleen kiezen voor dierlijke producten afkomstig van dieren uit de bio-industrie.
NME zou in onze ogen juist een integraal onderdeel uit moeten maken van het hele lespakket van leerlingen waardoor tegenstrijdige boodschappen zoveel mogelijk kunnen uitblijven.

Op welke manier willen de bewindspersonen voorkomen dat de diverse thema’s elkaar in de weg gaan zetten? De bescherming van natuur en de bescherming van dieren gaan bijvoorbeeld niet altijd hand in hand. En dat is iets waar een goede visie op zou moeten komen.

In de Nota zijn deze inbedding en koppeling van de burgers als consument en de consequenties daarvan voor maatschappelijke vraagstukken ten aanzien van milieu, natuur en dierenwelzijn in de NME activiteiten nog onvoldoende uitgewerkt.
De Partij voor de Dieren vindt dat een grote gemiste kans.
Graag een reactie.

Ook de uitwerking van de diverse begrippen genoemd in de nota is een groot punt van zorg. Het gaat om educatie, natuurbehoud en dierenwelzijn, maar wat wordt hiermee bedoeld?
Kinderboerderijen
Voorzitter, Ik wil ter illustratie even inzoomen op één onderdeel van de plannen. Een onderdeel dat ook tijdens het rondetafelgesprek al even aan de orde kwam, namelijk de kinderboerderijen. Aan kinderboerderijen wordt vaak een educatieve waarde toegeschreven. In de uitwerking van de plannen uit deze nota lijkt deze toegeschreven educatieve waarde formeel verankerd te worden.
Dit is raar, aangezien er voor kinderboerderijen geen specifieke regelgeving bestaat. Er is dus niet vastgelegd hoe de dieren gehuisvest zouden moeten worden, wat er wel en niet toegestaan is in de gedwongen contacten met bezoekers, in hoeverre er kan worden gefokt met de dieren en wat er met overtollige dieren gedaan wordt. Bovendien worden er op dit moment dieren in kinderboerderijen gehouden waarvan je je ernstig kunt afvragen of dat wel zou moeten kunnen. Onlangs waren de gestolen kangoeroes bijvoorbeeld nog uitgebreid in het nieuws. Welk signaal geef je aan kinderen af als je dieren uit Australië importeert om ze hun leven in kinderboerderijen te laten slijten? Minister Verburg zei hierop in antwoord op Kamervragen: "Ik kan me voorstellen dat niet alle diersoorten geschikt zijn om in kinderboerderijen gehouden te worden. Met name zou ik het afraden om gevaarlijke diersoorten te houden of diersoorten die een bijzondere verzorging, huisvesting, en dergelijke nodig hebben."
Wat ons betreft zul je op z’n minst randvoorwaarden moeten meegeven om educatie te kunnen vormgeven. Kinderboerderijen hebben hun eigen beleid en eigen methoden. De vraag is wat precies de educatieve boodschap is die hier van uitgaat.
Graag een reactie.

Op welke manier krijgen de begrippen educatie, dierenwelzijn en natuurbehoud inhoud? Welke definities hanteren de bewindspersonen hiervoor?
De Partij voor de Dieren wil pas instemmen met de nota als duidelijkheid bestaat over waar het precies om gaat. Als de minister invulling geeft aan deze nota door kinderen les te laten krijgen in het uit het water trekken van vissen aan een haak door hun lip, zien wij hier geen toekomst in.
Als de nota naar tevredenheid wordt ingevuld, zijn we natuurlijk voor het beschikbaar stellen van voldoende financiële middelen. Hierbij ligt –naast de ministeries van LNV en OCW ook een verantwoordelijkheid voor VROM en V&W.