Bijdrage Partij voor de Dieren Tweede termijn VROM-begroting 2009

Voorzitter. Ik heb in eerste termijn gewezen op de totale afhankelijkheid van die ene aarde waarop wij wonen. Meer dan een halve eeuw geleden zei Gandhi al: "De aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht". Wanneer laat het kabinet dat nu echt tot zich doordringen? "Duurzaam moet je doen" staat op de vrolijke kleurenfolder van het kabinetsbeleid. "Hebzucht regeert en dat vinden wij prima" zou een veel eerlijker slogan zijn geweest. De milieuminister heeft haar landbouwcollega naar Brussel laten vertrekken met een desastreus verlanglijstje om het melkquotum in Europa en in Nederland jaarlijks met 2% tot 3% te verruimen. Dat betekent dat wij al die dramatische voorspellingen van het CLM-rapport gerealiseerd zouden zien worden. Als ik de milieuminister naar de oplossing vraag, zegt zij dat zij het wel in de gaten houdt.

Maar voorzitter, de minister neemt onaanvaardbare risico's. Het kabinet neemt onaanvaardbare risico's. Nu al zijn de problemen met mest, ammoniak en de uitstoot van broeikasgassen in de veehouderij niet in de hand te houden. De vraag hoe wij in een in- en in-fout systeem het dierenwelzijn kunnen handhaven, laat staan verbeteren, is nog niet eens beantwoord. Wij spreken hier volgende week over in een spoed-AO met beide ministers, maar ik wil mijn ongenoegen hierover zeker vandaag al uitgesproken hebben.

Hebzucht boven duurzaamheid. De regering zegt in te zetten op een vermindering van dierlijke eiwitten. Gewoon, omdat dat het beste idee is voor een betere wereld dat we sinds jaren hebben gezien. Wij houden de bossen, wij sparen de dieren, wij verminderen de honger en dwingen niemand tot schuldslavernij op de sojaplantages in Latijns-Amerikaan. Ik kan nog wel een paar voordelen noemen, bijvoorbeeld op het gebied van onze gezondheid. Maar wat gebeurt er? De hoogste ambtenaren van het landbouwministerie effenen de weg voor de export van kalfsvlees in Zuid-Afrika voor de grootste kalverslachter van Nederland. Ik wil graag even voorlezen uit het weblog van de man die aan het hoofd staat van die kalverslachterij. "Van Chief Veterinary Officer, Peter de Leeuw die namens het ministerie van Landbouw over de hele wereld onderhandelt over Nederlands vlees, begreep ik gisteren dat Nederland in de afrondende fase is met Zuid-Afrika over de toelating van Nederlands kalfsvlees. Hier zien we weer hoe belangrijk de Nederlandse aanpak vanuit LNV is. Het hebben van de afdeling Industrie en Handel, de CVO met zijn specialistische ondersteuning en de Landbouwraden in de verschillende landen zijn uniek. Voor Peter de Leeuw en de zijnen heb ik dan ook niets dan lof. Mijn welgemeende dank." Zo'n soort brief heb ik van de milieuorganisaties als reactie op het kabinetsbeleid nog niet mogen lezen. De sector is blij, het milieu is de grote verliezer.

Hoe moet ik deze overheidslobby uitleggen in het licht van de regeringsambitie om de eiwitconsumptie te verduurzamen? Ik maak mij daar echt ernstige zorgen over en ik heb grote twijfels of integrale duurzaamheid wel eerlijk zal worden ingevuld. Ik roep de milieuminister er nogmaals toe op om een regierol te vervullen. Ik sluit mij aan bij de opmerking van de heer Vendrik: als de Kamer kan helpen, schakel ons in. De landbouwminister heeft niet zo veel problemen met ophokken, maar zij moet zelf haar hok in. Wij willen de milieuminister daar heel graag bij helpen.
Dan kom ik op de verdere invulling van het beleid om de eiwitconsumptie te verduurzamen. De minister stelt in haar antwoorden dat begin 2009 hierover een beleidsvisie zal verschijnen. Ik neem aan dat zij doelt op de nota Voedsel en consument. Ik zou de minister willen vragen om in deze nota afrekenbare doelstellingen op te nemen. Wij hebben bij de minister van LNV keer op keer gezien dat de Algemene Rekenkamer zegt dat de Kamer haar werk niet kan controleren. Zij neemt geen meetbare indicatoren op en stelt geen duidelijke beleidsdoelen. Hoe kan de Kamer dan haar werk doen? Ik heb een motie om die situatie te voorkomen.

De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
verzoekt de regering, concrete doelstellingen en afrekenbare effectindicatoren op te nemen in de beleidsvisie die is gericht op verduurzaming van de eiwitconsumptie,
en gaat over tot de orde van de dag.
Ouwehand
Vendrik

Voorzitter. Verder is mijn fractie van mening dat het beleid ter verduurzaming van de eiwitconsumptie uitgelezen mogelijkheden biedt om het door deze regering geëerde credo van de vervuiler betaalt verder uit te werken. Vandaar de volgende motie.

De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat het "vervuiler betaalt"-principe onderdeel is van het regeringsbeleid;
van mening dat de principe op alle vormen van milieubelasting zou moeten worden toegepast;
verzoekt de regering, het "vervuiler betaalt"-principe nader uit te werken als mogelijk beleidsinstrument in het kader van de verduurzaming van de eiwitconsumptie,
en gaat over tot de orde van de dag.
Ouwehand
Van der Ham
Vendrik

Dan de reactie op het verontrustende Living Planet-rapport van het Wereld Natuurfonds waarover wij vragen hebben gesteld. De minister verwijst naar het beleidsprogramma Biodiversiteit dat eerder dit jaar is verschenen, maar zij is zich vast ook wel bewust van de stevige kritiek die op dat beleidsprogramma is geuit. De Kamer moest ingrijpen met een motie om in elk geval wat concrete maatregelen gerealiseerd te krijgen. De minister van LNV vond het allemaal niet nodig en wilde een jaar uittrekken voor die motie. Toen kwamen er nieuwe verontrustende signalen, de uitstervingscrisis -- een op de vier zoogdieren wordt met uitsterven bedreigd -- en toen wilde de minister wel toezeggen dat zij in maart met een verbetering van het actieplan zou komen. Nu dat living planet rapport van het WMF, wij zien dat Nederland een beschamende 55ste plaats inneemt in de jaarlijkse milieuprestatie-index van de Universiteit van Yale en volgend jaar pas de kabinetsaanpak hoor ik de minister vandaag zeggen? Ik vind het in schril contrast staan met de aanpak die wij zien van de financiële crisis. In een weekend hebben wij 20 mld. bij elkaar. Bos deelt overal warme winterjassen uit voor financiële instellingen die het een beetje koud hebben. Nu heeft de aarde geen behoefte aan een winterjas, het wordt al veel te snel veel te warm, maar ik zou de minister willen vragen waar de energieneutrale airco voor de aarde blijft en waarom het zolang moet duren. Ik denk dat wij haast moeten maken en dat die grote ecologische voetafdruk van Nederland echt kleiner moet en heel snel. Daarom de volgende motie.

De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
constaterende dat het Wereldnatuurfonds aangeeft dat de ecologische voetafdruk in Nederland van 4,4 hectare per persoon ruimschoots de ecologische draagkracht van de aarde overschrijdt omdat per wereldburger slechts 1,1 hectare beschikbaar is;
van mening dat gezien de urgentie van de voedselcrisis, klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis een voortvarend beleid om die voetafdruk te verkleinen gewenst is;
overwegende dat de regering deze urgentie van de problemen nog niet heeft vertaald naar concrete maatregelen om de ecologische voetafdruk van Nederlanders te reduceren;
verzoekt de regering, afrekenbare doelstellingen te formuleren en passende maatregelen te nemen voor de verkleining van de ecologische voetafdruk en de Kamer hierover binnen een maand te informeren,
en gaat over tot de orde van de dag.
Ouwehand
Vendrik
Van der Ham

Voorzitter. Nog een opmerking over de aanpak van die biodiversiteitscrisis. Wij hadden al begrepen dat een taskforce aan het werk wordt gezet, maar uit de schriftelijke beantwoording begreep ik eigenlijk voor het eerst dat de heer Hans Alders daar de leiding van mag nemen. Nu heeft hij niet zo'n bijzonder goede reputatie als wij kijken naar de Alderstafel rondom de Schipholkwestie. De bewonersverenigingen hebben hem van onfrisse praktijken beticht. Economische belangen stonden voorop en een brede visie op de aanpak van de problemen met een goede afweging tussen de verschillende belangen is daar niet gerealiseerd. Mijn zorgen liggen hierbij op tafel.

Dit geeft een natuurlijke overgang naar de rechtsbescherming van de milieuclubs. In mijn eerste termijn sprak ik over de dramatische inperking van hun mogelijkheden om overheidsbesluiten die indruisen tegen milieu en in strijd zijn met vigerende regelgeving aan te kaarten. Iedereen heeft belang bij een goed milieu maar toch is de afgelopen jaren stapsgewijs ingekaderd wie daar nu precies onder vallen. Nu zijn wij al zo ver dat alleen zeer trouwe lezers van huis-aan-huiskrantjes bezwaar kunnen maken tegen de komst van bijvoorbeeld een grote varkensschuur in hun eigen achtertuin. Lekker makkelijk! Juist de meest milieubewuste burgers hebben een nee-nee-sticker op de bus en die komen dan ook helemaal niet achter die plannen, in elk geval niet op tijd. Als ik in Amsterdam zou wonen en ik zie dat een natuurgebied in Brabant wordt bedreigd, dan maak ik mij daar zorgen om, niet omdat ik daar nu zelf per se zou willen wandelen en voor mijn eigen kortetermijnbelang dat natuurgebied zou willen behouden, maar gewoon omwille van de natuur zelf zou ik dat liever niet zien. Wij moeten af van die consumentenbenadering van natuur en milieu. Daarom de volgende motie.

De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende dat de informatievoorziening aan belanghebbenden rondom bouwplannen in de omgeving is beperkt tot een publicatie in een huis-aan-huiskrantje en dat niet iedereen in de directe omgeving hiervan kennis zal nemen;
verzoekt de regering, met voorstellen te komen om de informatievoorziening aan belanghebbenden rondom bouwplannen in de omgeving te verbeteren,
Ouwehand
Van der Ham
Vendrik

Voorzitter. Ik maak mij zorgen over het feit dat eigenbelang in de smalste zin van het woord voorop blijft staan. Dit wordt door de Kamer nog aangemoedigd ook. Eind vorig jaar stemde een ruime meerderheid van de Kamer, inclusief de PvdA-fractie, in met een voorstel van de fracties van VVD en CDA om het relativiteitsvereiste in te voeren, teneinde te komen tot een snellere besluitvorming over infrastructurele projecten. Wie waakt over de belangen van het milieu en hoe kunnen wij die garanderen, als het allemaal snel, snel en nog sneller moet? Zeker nu de gespecialiseerde milieuclubs dat niet meer lijken te mogen, als het aan de Raad van State ligt. Kan de minister ons garanderen dat de bescherming van het milieu niet wordt weggegeven aan ondernemers en industrie?
Voorzitter. Ik ben toe aan mijn laatste motie.

De Kamer,
gehoord de beraadslaging,
overwegende, dat een ieder belang heeft bij natuur en een goed milieu;
verzoekt de regering, met voorstellen te komen voor het waarborgen van de belangen van natuur en milieu, bijvoorbeeld door het herintroduceren van de actio popularis in de Wet milieubeheer,
en gaat over tot de orde van de dag.
Ouwehand
Vendrik

Voorzitter. Ik had nog willen reageren op het amendement van mevrouw Neppérus. Ik heb één korte opmerking daarover. Het verbaast mij werkelijk dat zij in de toelichting aangeeft dat maatschappelijke organisaties zich bezig zouden moeten houden met de publieke discussie. Ik begrijp dat de VVD niemand iets wil voorschrijven. Het lijkt mij niet meer dan zinnig dat maatschappelijke organisaties zelf beslissen hoe zij hun doelstellingen willen nastreven, hoe zij dat inrichten en hoe zij dat organiseren. Dus hooglijk verbaasd.

Dank u wel