Bijdrage Teunissen aan beleidsnota Buiten­landse Handel en Ontwik­ke­lings­sa­men­werking

Voorzitter, hartelijk dank. De beleidsnota die we vandaag bespreken, had wat de Partij voor de Dieren betreft een nota kunnen zijn waarin Nederland eindelijk verantwoordelijkheid neemt voor ons aandeel aan de klimaatcrisis, de voedselcrisis, armoede en het biodiversiteitsverlies. Maar helaas is de nota uitgekleed tot een nota die vooral de bv Nederland dient. Ik begin met de zogenaamde gebonden hulp. Daarna wil ik ingaan op de ambitie van de minister om meer vrijhandelsverdragen af te sluiten.

Allereest die gebonden hulp. We hebben een evaluatie ontvangen van Buitenlandse Zaken die uiterst kritisch is over de combinatie van hulp en handel. Waarop baseert de minister dan haar streven dat zij 70% van twee fondsen geeft aan Nederlandse bedrijven? Wat doet dit met de slagkracht van lokale economieën elders? De afgelopen kabinetten waren tegen deze vorm van gebonden hulp en ook de VN, de EU en de OESO waren tegen. De Partij voor de Dieren vindt het daarom onacceptabel dat onder het mom van ontwikkelingssamenwerking het verdienvermogen van het Nederlandse bedrijfsleven wordt versterkt. Is de minister dan ook bereid om af te zien van deze zeer omstreden vorm van het gebruik van ontwikkelingsgeld?

Voorzitter. Dan de vrijhandelsverdragen. De minister wil er meer van gaan afsluiten. Die leiden tot nog meer spullen goedkoper over de wereld verslepen, met meer winning van grondstoffen, met aantasting van de natuur tot gevolg. Ook leidt de toename van de import naar Nederland van onder andere vlees en zuivel tot oneerlijke concurrentie voor de Nederlandse boer. Dat is ook een van de redenen waarom deze Kamer het kabinet heeft opgeroepen om in de EU de steun van Nederland voor het verdrag Mercosur in te trekken. Dit verdrag zorgt er namelijk voor dat we in Brazilië meer soja voor veevoer gaan verbouwen, waardoor lokale bevolking van hun land wordt afgejaagd, mensenrechten worden geschonden en we nog meer rund- en kippenvlees hiernaartoe gaan importeren.

Voorzitter. Dan zie ik dat de minister in juni toch nog een brief aan de Europese Commissie stuurt, mede namens vijftien lidstaten, waarin staat: maak haast met de implementatie van Mercosur. Terwijl er gewoon een uitspraak ligt van de Kamer om dat niet te doen. Daarom heb ik een paar vragen over het streven van de minister om meer vrijhandelsverdragen af te sluiten. In die brief van juni schrijft de minister over de implementatie van Mercosur dat het verdrag met "robuuste en afdwingbare duurzaamheidsafspraken" geïmplementeerd moet worden.

Maar eerder heeft het kabinet in antwoord op onze schriftelijke vragen aangegeven dat de EU Mercosur-landen helemaal niet kán dwingen om de EU-regelgeving of een equivalent daarvan over te nemen. Hoe kan de minister dan nu zeggen dat er duurzaamheidsafspraken worden gemaakt rondom Mercosur en dat die afdwingbaar worden, terwijl het kabinet eerder heeft aangegeven dat dat helemaal niet kan? Wat bedoelt de minister met de zin in die brief dat de duurzaamheidsafspraken "de specifieke omstandigheden van de handelspartners zullen omvatten"? Bedoelt zij met die zin dat we, als het even niet uitkomt voor Brazilië, dan toch doorgaan met de Amazone of de Cerrado nog verder in de vernieling te helpen?

Tot slot wil ik nog even aandacht vragen voor de fossiele subsidies. Daarover hebben we drie kwartier geleden nog een brief van de minister ontvangen. Wij willen de minister nog een keer wijzen op de belofte van het kabinet om per eind 2022 te stoppen met fossiele exportsubsidies. In deze nota valt te lezen dat er uitzonderingen op de COP26-verklaring mogelijk zijn als de energievoorziening in het geding is. Volgens mij was dat niet de afspraak die we in Glasgow hebben gemaakt. Kan de minister hier nogmaals bevestigen dat Nederland per eind 2022 stopt met de overheidssteun voor fossiele projecten, en wel zonder vertraging en zonder uitzonderingen?

Dank u wel, voorzitter.