Bijdrage Teunissen aan debat over de inzet van Nederland bij het VN-biodi­ver­si­teits­verdrag

Voorzitter, gisteren was het voor Nederland Earth Overshoot day! Dat is de dag waarop, als de hele wereld leefde als een Nederlander, alle grondstoffen, zoals drinkwater en voedsel, die de aarde in één jaar kan opbrengen zijn verbruikt. Deze dag schuift elk jaar een maandje eerder op. En niet zonder consequenties. Alarmerende rapporten, die melden dat ons voorbestaan in gevaar is als gevolg van de biodiversiteit- en klimaatcrisis buitelen over elkaar.

Ondertussen lopen de onderhandelingen over het globale Biodiversiteitsverdrag uiterst moeizaam. De nodige financiële steun voor landen in het mondiale Zuiden blijft uit. Terwijl deze landen eeuwenlang gebukt zijn gegaan onder de exploitatie van hun natuur door rijke landen, die het merendeel van het biodiversiteitsverlies veroorzaakt hebben.

Nederland, dat vier keer zoveel grondstoffen als haar eerlijke deel verbruikt, kan en moet een ambitieuzere rol spelen in het dichten van het globale financieringsgat. Is de minister het ermee eens dat Nederland haar eerlijke bijdrage moet baseren op haar huidige en historische rol in de vernietiging van globale biodiversiteit? En is de minister van BUHaOS het ermee eens dat het niet ten kosten mag gaan van de ODA-budget? Is de minister bereid om een kwantitatief financieringsdoel op te stellen voor zowel publieke als private stromen?

De belangrijkste maatregel om de biodiversiteit- en klimaatcrises te keren is het verkleinen van onze ecologische voetafdruk.

Wereldwijd wordt soja geïmporteerd uit landen als Brazilië. Hiervoor wordt bos in een hoog tempo gekapt om land geschikt te maken voor de soja- en veeteelt. En dat gaat rap tempo. In 2020 zelfs met het hoogste ontbossingspercentage sinds 2008. Het is een catastrofe voor wilde dieren en insecten. Zonder regenwoud, geen biodiversiteit. Bovendien is ontbossing één van de grootste risicofactoren voor het ontstaan van zoönosen, dierziekten die kunnen overspringen op mensen. Afgelopen jaar heeft Nederland zich daarom samen met meer dan 100 landen in Glasgow gecommitteerd aan het stoppen van ontbossing voor 2030. We kunnen daarmee niet wachten tot 2030. In 2010 heeft het kabinet ook gezegd dat we zouden stoppen met ontbossen in 2020. En het is alleen maar erger worden. En daarom is het hard nodig dat de Glasgow doelstelling ook in het Biodiversiteitsverdrag komt met afrekenbare tussendoelen moeten worden opgesteld, zodat we niet tot in de eeuwigheid dat er wordt ontbost? Is de minister bereid hiervoor actief te pleiten tijdens de VN-onderhandelingen?

Voorzitter, driedubbele winst voor biodiversiteit, klimaat, volksgezondheid en in Nederland ook de stikstofcrisis, valt te behalen door het radicaal verkleinen van de veestapel en het aanjagen van een plantaardig dieet. Momenteel wordt namelijk 83% van de landbouwgrond gebruikt voor de veehouderij en het verbouwen van veevoer, terwijl dit slechts voor 18% bijdraagt aan onze calorieën. Volgens wetenschappers kunnen we van elke hectare waar we geen voedsel voor koeien of varkens verbouwen, maar liefst vier keer zoveel mensen voeden. Geen grotere voedselverspiller dan het maagdarmkanaal van dieren.

Met een duurzaam en gezond voedselsysteem worden de klimaat- en milieuproblemen in de veehouderij gemakkelijker opgelost en wordt tegelijkertijd de leefomgeving gezonder, adviseerde de Raad voor de Leefomgeving in 2018 al. In het Parijs-akkoord is dit gegeven een omissie. In het Biodiversiteitsverdrag zouden afspraken moeten komen om biodiversiteitsverlies door de vee-industrie tegen te gaan. Is de minister bereid om tijdens de onderhandelingen er actief voor te pleiten dat een verschuiving naar een meer plantaardig dieet wordt opgenomen in het verdrag?
Voorzitter, het afschaffen van voor biodiversiteit schadelijke investeringsstromen en subsidies is verder noodzakelijk. We lezen dat de minister gaat onderzoeken welke subsidies van LNV schadelijk zijn. Dat is een goed begin. Wanneer is dit onderzoek klaar? Hoe wordt in de tussentijd werk gemaakt van het zo spoedig mogelijk die stromen beëindigen of omvormen van naar niet schadelijke subsidies en juist biodiversiteit bevorderen? Is de minister bereid om alle andere ministers op te roepen eenzelfde onderzoek te laten instellen?

Tot slot voorzitter, de uitvoering van het biodiversiteitsverdrag op nationaal niveau. Het is het goed om te lezen dat Nederland hiervoor eindelijk haar nationale biodiversiteitsstrategie gaat updaten. De Partij voor de Dieren ziet dit als een kans om een integrale geharmoniseerde strategie op te stellen, waarbij relevante rijksbeleidsplannen, zoals die voor stikstof, landbouw en energie, worden meegenomen. Maar, waar biodiversiteit prioriteit krijgt met name bij beleid dat conflicterend is. Is de minister bereid dit te ondernemen, waarbij beleidsplannen ook geografisch over elkaar worden gelegd zodat zichtbaar wordt waar de knelpunten liggen biodiversiteit? Graag een toezegging. Dank voorzitter.