Bijdrage Teunissen aan debat over het aanvul­lende klimaat­pakket

Dank u wel, voorzitter. In de jaren negentig van de vorige eeuw was het aanvullende klimaatpakket een aardig begin geweest. Toen hadden we namelijk nog wel de tijd voor maatregelen die het huidige systeem een beetje optimaliseren, een beetje verduurzamen. Maar in 2023 zien we de gevolgen van de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Ook zien we dat de opwarming van de aarde sneller gaat dan ooit eerder werd gezien. In 2023 moet Nederland eindelijk een radicale omslag tonen en daar voldoen deze plannen bij lange na niet aan. Want ze zijn ontworpen binnen de eenzijdige logica van de oude economie, namelijk die van economische groei. Mijn eerste vraag aan de minister is: waarom heeft hij niet ingezet op de noodzakelijke systeemtransities? Het feit dat ze binnen het huidige systeem werken, maakt deze maatregelen per definitie onvoldoende. Omdat de wereld dit niet snel genoeg realiseert, moet er volgens wetenschappers, zo bleek vorige week, weer een schepje bovenop om onder de kritieke grens van 1,5 graad opwarming te blijven. Volgens deze adviesraad moet de EU uiterlijk in 2040 klimaatneutraal zijn. Wat doet de minister met deze signalen?

Voorzitter. Met deze maatregelen zitten we nog steeds op een zinkend schip. De Partij voor de Dieren heeft een koolstofbudget voorgesteld. De minister heeft vorig jaar beloofd om daarop terug te komen. Kan hij aan die toezegging voldoen?

Voorzitter. Er staan wel een paar goede maatregelen in dit pakket. Het uitfaseren van de lage energielabels voor huurwoningen: meteen doen! De aanpak van kwetsbare wijken kan veel ambitieuzer, maar we zijn blij dat daar eindelijk aandacht voor is. Het aanscherpen van de energiebesparingsplicht had naar tien jaar gemoeten, maar het is fijn dat dit erin staat. Tot zover de schouderklopjes van de Partij voor de Dieren. Want als de agro-industrie nu niet levert, dan moeten burgers en bedrijven dat doen. De landbouw staat echter niet in het pakket. Een van de grootste oorzaken van de klimaatveranderingen wordt genegeerd. Het is al gegaan over het afschaffen van fossiele subsidies. Een progressieve vliegtaks, een verbod op fossiele reclames, een streep door Lelystad Airport en de verbreding van de A27 staan ook niet in het pakket. Zo blijft het dweilen met de kraan open.

Het kabinet zet niet in op een systeemtransitie. Ik vraag me echt af of het kabinet het doel van 60% reductie in 2030 met dit pakket haalt. We snappen dat de minister in anderhalf jaar een gigantische inhaalslag moet maken. Het klimaat is decennialang niet serieus genomen. Dat neem ik de VVD en het CDA, die aan het roer stonden, kwalijk. Ze geven het inmiddels zelf ook toe. Maar ik reken het deze partijen aan dat we nog steeds, op dit moment, geen afdoende klimaatpakket hebben.

Voorzitter. Wat vaak terugkomt als kritiek op dat het sneller moet, is dat mensen de transitie wel moeten kunnen bijbenen. Maar als je draagvlak wil voor klimaatbeleid, moet je stoppen met dansen naar de pijpen van de fossiele industrie. Mensen zien dat er meer mestvergisters bij komen, terwijl bewoners in de stank zitten. Ze zien dat Tata Steel miljarden krijgt, terwijl de overheid niet handhaaft op de illegale en ziekmakende uitstoot. Ze zien dat onderzoek na onderzoek wordt gedaan, maar er geen fossiele subsidie wordt afgeschaft, terwijl burgers meer moeten gaan betalen voor hun gasverbruik. Met dit pakket gaan er miljarden naar de grote vervuilers, terwijl Shell vorig jaar 38 miljard winst maakte. Vindt de minister dat het "de vervuiler betaalt"-principe voldoende is doorgevoerd in dit klimaatpakket, en dat het een rechtvaardig klimaatpakket is?

Voorzitter. De Partij voor de Dieren denkt dat er door een rietje naar het klimaatbeleid gekeken wordt. Dit pakket gaat een enorm beslag leggen op biogrondstoffen, waarmee je het risico loopt dat je het probleem verplaatst van CO₂ naar natuurvernietiging. Met 28 miljard moeten op z'n minst de klimaat- en biodiversiteitscrisis integraal worden opgelost. Dus stop met het verbranden van hout voor energie als je werkelijk iets wil doen tegen ontbossing. Stop met groen gas van mest als je echt toe wilt naar kringlooplandbouw. Ik wil graag van de minister weten waarom hij inzet op BECCS, terwijl hij zou stoppen met het stimuleren van het verbranden van hout voor energiedoeleinden. Ik vraag me ook af of de minister bereid is om een biodiversiteitstoets te doen op het héle voorjaarspakket, om daadwerkelijk tot een integraal plan te komen.

Dank u wel.