Bijdrage Teunissen aan debat over vreem­de­lingen- en asiel­beleid

Voorzitter.
We kijken met afschuw naar wat er in Oekraïne gebeurt.
Van de ene op de andere dag is het land veranderd in een oorlogsgebied.
Meer dan een anderhalf miljoen mensen zijn al op de vlucht geslagen, en dat zullen er nog veel meer worden.
Nederland moet altijd open staan voor mensen die vluchten voor oorlog en geweld.
Het is hartverwarmend om te zien hoe zo veel organisaties en vrijwilligers in actie komen.
Dat zo veel Nederlanders bereid zijn te helpen door mensen in hun eigen huis op te vangen of door te doneren.

Voorzitter, er zijn twee dingen nodig op dit moment.
Ten eerste, Europese solidariteit. Vluchtelingen moeten eerlijk worden verdeeld over alle EU-lidstaten.
Ten tweede, uitbreiding van de opvang in Nederland. Heel goed dat er een crisisstructuur is opgericht.
Ik begin met de EU.
Het is heel mooi dat er overeenstemming is bereikt over de inwerktreding van de richtlijn tijdelijke bescherming. Een historisch moment waarbij de EU zich van zijn beste kant laat zien.
Er zijn helaas nog geen afspraken gemaakt over de eerlijke herverdeling van Oekraïense vluchtelingen over de EU-lidstaten.
Is er vooruitzicht op dergelijke afspraken en zet Nederland zich hiervoor in, vraag ik via de voorzitter aan de staatssecretaris.
Is hij bereid om met gelijkgezinde landen hierin het voortouw te nemen?
We moeten proactief handelen en niet afwachten tot de situatie in Polen en andere landen aan de grens onhoudbaar wordt.

Voorzitter.
Vluchtelingen van kleur of zonder Oekraïens paspoort krijgen te maken met discriminatie, intimidatie en zelfs geweld aan de grens.
En dit is niet zomaar een actie van een paar grenswachten, ik heb begrepen dat meerdere EU-lidstaten - waaronder Polen - zich hebben verzet tegen tijdelijke bescherming aan niet-Oekraïense vluchtelingen.
Kan de staatssecretaris dit bevestigen? Ik hoop dat hij dit met kracht afkeurt.
Gaat Nederland iedereen die vlucht uit Oekraïne - ongeacht huidskleur of nationaliteit - hulp bieden, opvangen of helpen met terugkeer?

Voorzitter, dan de opvang in Nederland.
Er staat veiligheidsregio’s, gemeenten en het Rijk een enorme opgave te wachten.
We moeten er alles aan doen om Oekraïense vluchtelingen humaan op te vangen en hen waar we kunnen zorg, onderwijs en werk bieden.

Voorzitter, wat wordt er gedaan om Nederland voor te bereiden op deze immense opgave?
Hoe ver reikt onze draagkracht, en wat kunnen we nog doen om die draagkracht te vergroten?
Oekraïense vluchtelingen moeten op dit moment zelf een veilig land zien te bereiken.
Grensland Polen vangt al honderdduizenden vluchtelingen op.
We hebben jarenlang moeten luisteren naar het verhaal van rechtse partijen dat vluchtelingen ‘in de regio’ moeten worden opgevangen.
Dat betekende dan vooral niet bij ons.
Maar tegenwoordig hoor ik hen zeggen dat Europa nu ‘de regio’ is.
Deelt de staatssecretaris die opvatting?
En zo ja, is het kabinet dan ook bereid om– proactief - vluchtelingen op te halen uit de landen aan de grens, zodat hen een lange en vermoeiende reis bespaard blijft?

Voorzitter.
We mogen ook de vele mensen die al langer onder erbarmelijke omstandigheden in de opvang zitten niet vergeten.
Want de Nederlandse opvang zat al over- en overvol.
De omstandigheden zijn ons land onwaardig.
Mensen uit Afghanistan en Syrië - vluchtelingen, geen uitgeprocedeerde asielzoekers, zeg ik richting de VVD - slapen in hallen en tenten zonder enige privacy.
Er zijn zorgen over de veiligheid van vrouwen en kinderen.
Zoals de ombudsman vorig jaar treffend zei: "Er is gebrek aan alles wat het leven leefbaar maakt.”

Voorzitter, het lijkt bijna een natuurwet, gebrek aan humane opvang in Nederland. Maar dat is het niet. Het is een politieke keuze.
Nu de nood zo hoog is, wil ik van de staatssecretaris weten of hij nu eindelijk bereid is om voor deze mensen kleinschalige opvang met uitzicht op integratie te regelen.
Nu een meerderheid van de Nederlanders bereid is om vluchtelingen op te vangen, zullen gemeenten echt over de brug moeten komen. Kan de staatssecretaris dit toezeggen, voorzitter?

Voorzitter, mijn laatste punt. Oorlog is verschrikkelijk. Voor mens én dier.
Er zijn helden in Oekraïne achter gebleven om dierenasielen van voedsel en medicijnen te voorzien. Met gevaar voor eigen leven.
Ik roep iedereen die wil helpen op om te doneren aan de Oekraïense asielen, dit kan via de website van de Partij voor de Dieren.
Voorzitter, er zijn ook Oekraïense vluchtelingen die hun huisdier meenemen naar Nederland.
Wij horen dat zij van elkaar gescheiden worden als zij in Nederland in de opvang terecht komen.
Voorzitter, mensen die al alles kwijt zijn ook nog hun huisdier afpakken is wel heel hardvochtig.
Kan de staatssecretaris bevestigen dat dit gebeurt?
Ik zou graag de toezegging willen dat met de Veiligheidsregio’s en gemeenten naar een oplossing gezocht wordt.