Bijdrage Teunissen aan debat over leve­rings­ze­kerheid van aardgas

Voorzitter, dank u wel. Het kabinet heeft de mond vol van verduurzaming, maar een agenda vol gas. Van de brief van de Minister voor Klimaat en Energie – juist niet van de Minister voor Industrie – hadden we beter verwacht. Met de plannen in zijn brief vergroot hij onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en verergert hij de klimaatcrisis. Dat kan niet de bedoeling zijn. In plaats van dat hij radicale, duurzame keuzes maakt, zien we een brief waaruit niet blijkt dat we voldoende van het gas af gaan om onafhankelijk te worden van Poetin. Hij heeft nog steeds geen boycot op olie en gas aangekondigd, «want de economie, ofwel de industrie».

Voorzitter. Zijn oplossing is: meer gas in plaats van minder gas uit de Noordzee en in onze gasopslag. In plaats van alles te zetten op besparing en versnelling van de energietransitie en de meest overbodige gasverslinders alvast af te schakelen, zet de Minister alles op alles om koste wat kost meer lng te importeren. Liever schaliegas dan helemaal geen gas, dus. Voorzitter. We zitten in een energiecrisis. Ik heb al vanaf het begin van de invasie gepleit voor een afschakelplan. De Minister zegt dat het afschakelplan nu gereed is. Ik vraag me af waarom we dat dan niet nu inzetten. We hebben immers te maken met een noodsituatie. Mijn tweede vraag: hoeveel besparing leveren zij daadwerkelijk op? Komen we met de plannen in de brief echt af van het Russische gas? In zijn plan van aanpak gaat de Minister zelfs de boer op met het stokpaardje van de VVD en het CDA kernenergie, terwijl de bouw van twee nieuwe lng-terminals voor 2030 niets, maar dan ook helemaal niets, te maken heeft met een adequate reactie en een acute crisis.

Het plan van aanpak van de Minister is ook heel vergezocht. Er zijn duurzame en goedkopere oplossingen die veel logischer zijn. Afschakelen noemde ik net al. Wat niet nodig is: bijvoorbeeld sierteelt in verwarmde kassen en de productie van kunstmest, waaronder kunstmest voor veevoer. Ik noem ook versneld besparen, dus flink bijplussen op die 160 miljoen – wat is dat nu voor een bedrag? – voor isolatie van woningen. En kijken wat we wel en wat we niet aan industrie kunnen behouden. Ook de glastuinbouw moet niet vergeten worden, want kassen verwarmen met aardgas is als een skihal runnen in Dubai. En dan ook versneld verduurzamen. Dus gas als transitiebrandstof? Nee. Groene waterstof? Ja. Daarbij geldt dat sommige bedrijven met de groenste wil van de wereld nooit duurzaam kunnen zijn, zoals Tata Steel, tenzij wordt overgeschakeld naar gerecycled gas.

Dus dergelijke plannen voor besparing van energie en versnelling van de energietransitie versterken onze energieonafhankelijkheid, verminderen financiering van de oorlogsmachine van Poetin, verlagen de energie-kosten en zorgen voor een reductie van broeikasgasemissies. Ik zou dus zeggen: een win-win-win-winsituatie. Dat is wat moet gebeuren in plaats van weer 3 miljard voor fossiele subsidies, want dat zijn het nu feitelijk, die verlaging van de btw op energie en van de accijns op benzine en diesel, waarover nu in de plenaire zaal wordt gesproken. Die 3 miljard komt boven op de 3 miljard die in het najaar van 2021 al beschikbaar was gesteld voor de generieke compensatie van de energierekening. Heeft de Minister daar dan helemaal niets van geleerd? Dit is bij elkaar 6 miljard indirecte steun voor Poetin, die ons en vooral de lagere inkomens op de lange termijn niets oplevert.

Het vergroot onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en verergert de klimaatcrisis. Graag een reactie. Voorzitter. Als de Minister voor Klimaat en Energie niet wil luisteren naar de Partij voor de Dieren, kan hij dan op zijn minst luisteren naar energie-experts? Het Internationaal Energieagentschap zegt: autoloze zondagen moeten terug, de maximumsnelheid op snelwegen moet omlaag en drie dagen per week thuiswerken.

Ook zei het Energieagentschap vorig jaar al: geen nieuwe olie- en gasboringen om de klimaatdoelen te halen. De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie en andere experts zeggen: industrieel gebruik aanpakken, lege kantoren niet verwarmen, overheids-gebouwen niet onnodig verwarmen, de thermostaat lager zetten en, heel belangrijk, landelijke regie. Ze adviseren dus niet «vraag de 60 grootste vervuilers om input voor het afschakelplan, en vraag dan of ze mee willen doen, facultatief», maar concrete doelen. Wat is de Minister voornemens te doen met deze adviezen? Ik had verwacht dat ze al in de brief terug zouden komen, maar ik zie er nauwelijks iets van. Graag een reactie.

Voorzitter, tot slot. Als je echt zo begaan bent met huishoudens, behandel dit dan echt als een energiecrisis. Als je de klimaatcrisis echt wil stoppen, sla dan nu niet de verkeerde richting in. Als je echt wil bijdragen aan vrede, stop dan met het aanvullen van Poetins oorlogskas. Dank u wel.