Bijdrage Teunissen aan debat over voed­sel­ze­kerheid en water

Voorzitter, dank u wel. Door de klimaatcrisis, de oorlog en corona is het aantal ondervoede mensen in de wereld aanzienlijk toegenomen. Volgens de VN zijn er dit jaar alweer 345 miljoen mensen acuut voedselonzeker. Tegelijkertijd is een aanpak van de ecologische crisis urgenter dan ooit. De ontbossing neemt toe, ecosystemen verdwijnen en de manier waarop wij in onze wereld ons voedsel produceren en consumeren veroorzaakt 80% van de wereldwijde ontbossing, veroorzaakt een derde van de broeikasgasuitstoot en vormt een belangrijke oorzaak van het biodiversiteitsverlies. Nederland draagt daar als tweede exporteur van vlees en zuivel ter wereld voor een belangrijk deel aan bij. En -- de heer Futselaar refereerde daar ook al even aan -- er zit ook een idee achter dat Nederland moet produceren voor de wereld. Dat idee is wat de Partij voor de Dieren betreft onhoudbaar geworden. Ik vraag me af hoe de minister van Landbouw daartegen aankijkt. Gezien al deze crises waar we voor staan, is dit idee toch achterhaald, zou je zeggen. Graag een reactie.

De Nederlandse landbouw legt een enorm beslag op gigantische hoeveelheden elders in de wereld en dat heeft met name te maken met dat wij nog steeds een grotendeels dierlijk voedselsysteem hebben. Volgens de universiteit van Minnesota kunnen we wereldwijd 4 miljard mensen extra voeden als we direct overstappen naar een plantaardig dieet. Bovendien scheelt dat ook nog eens gigantische hoeveelheden broeikasgasuitstoot, dierenleed en water, want voor de productie van 1 kilo biefstuk heb je 15.000 liter water nodig. Dat is hetzelfde als een jaar lang douchen. Dus de conclusie is: veel te veel dieren, veel te veel problemen. Het kabinet erkent in het stappenplan dat ons voedselsysteem de ecologische grenzen overschrijdt, maar ik zie geen enkele concrete actie om het aantal dieren wereldwijd, maar ook zeker in Nederland fors te verminderen, om ons landbouwsysteem in de basis plantaardig te maken en om de consumptie van dierlijke producten te verminderen. Mijn vraag aan de minister van Landbouw en de minister voor Handel is of die plannen nog komen. Dat mag van mij echt concreter worden uitgewerkt. Hoe kijken beide ministers aan tegen de noodzaak om tot minder dieren en tot minder productie en consumptie van dierlijke eiwitten over te gaan?

Voorzitter. Dan nog een punt over de Plant Based Treaty. Dat is een verdrag dat al door een aantal partijen ondertekend is naar aanleiding van de klimaattop in Glasgow. Het is een prachtige inspiratie omdat er heel veel maatregelen in staan die je kunt treffen om over te stappen naar een wereldwijd plantaardig voedselsysteem. Mijn vraag aan de ministers is of zij daar kennis van hebben genomen. In hoeverre is dat inspiratie voor het stappenplan en zou dit alsnog inspiratie kunnen vormen voor het vervolgbeleid?

Voorzitter. Dan nog een punt over het vrijhandelsverdrag EU-Indonesië, en dan met name wat betreft intellectueel eigendomsrecht over zaden. Het is natuurlijk niet heel erg eerlijk als we het hebben over het bevorderen van lokale voedselproductie, het eigendomsrecht over zaden en de zeggenschap over lokale landbouwproductie, als je als EU het intellectueel eigendomsrecht op zaaigoed in een handelsverdrag opneemt. Want dat betekent dat het recht bij jou ligt en niet bij Indonesische boeren. Er is al een initiatief van 89 Indonesische en Nederlandse ngo's en boerenorganisaties om in het handelsverdrag geen intellectueel eigendomsrecht op plantvariëteiten op te nemen. Mijn vraag is: hebben de ministers daar kennis van genomen? Er is bovendien in Zwitserland ook al een parlementair voorstel. Ik zou het kabinet graag vragen om een reactie op dat voorstel. Dat hoeft niet per se nu in dit commissiedebat, maar wel schriftelijk.

Dank u wel.