Bijdrage Teunissen aan nota­overleg over het inter­de­par­te­mentaal beleids­on­derzoek (IBO) klimaat

Voorzitter, ik wil de commissie onder leiding van Laura van Geest bedanken voor hun snelle en gedegen werk. Hun opdracht was klimaatmaatregelen formuleren die het gat tussen het huidige beleid en 60% reductie in 2030 kunnen dichten. Het invoeren van hun centrale beleidspakket zou wat de Partij voor de Dieren betreft een mooi begin zijn, maar nog geen begin van een oplossing. Daar zijn drie redenen voor:

1) De Nederlandse klimaatdoelen voldoen niet. We weten immers dat vanuit de koolstofbudgetbenadering klimaatneutraal in 2050 te laat is en bovendien onrechtvaardig richting andere landen en toekomstige generaties. Er is volgens VN-secretaris-generaal António Guterres een sprong in klimaatactie nodig om de 1,5 graad niet uit het oog te verliezen. Hij roept rijke landen op om sneller klimaatneutraal te zijn, het liefst al in 2040.

Die 22 megaton van het IBO is wat de Partij voor de Dieren betreft dus echt de ondergrens van de ondergrens. Om dat doel te halen zijn extra maatregelen nodig. Kan de minister bevestigen dat we daar geen discussie meer over hoeven te voeren en dat het wat hem betreft ook onomwonden vaststaat dat er extra maatregelen moeten komen? En kan de minister aangeven wanneer de generatietoets op het klimaatbeleid komt?

2) Er blijft veel uitstoot buiten beeld. Het kabinet is nu pas bezig met beleid formuleren op scope 2 en 3 emissies en op de bijdrage van de financiële sector. Dat laat zien hoe de problemen jarenlang niet serieus zijn genomen door de regeringspartijen en hoezeer we nu achterlopen.

3) Er ligt een grote opgave voor de minister om te laten zien dat zijn pakket in het voorjaar niet alleen tot broeikasgasreductie gaat leiden, maar ook bijdraagt aan natuurherstel, een circulaire economie, een gezonde en duurzame landbouw, een fijne woonomgeving en schone lucht. Kijk naar de intensieve veehouderij. Een koeienstal die op papier de stikstofuitstoot beperkt is geen oplossing voor het klimaat, het IBO waarschuwt daarvoor. Maar het is ook geen oplossing voor de boer, niet voor de woningnood, de watercrisis, ontbossing in Brazilië voor veevoer, het mestoverschot en niet voor het afschuwelijke leven van de dieren. Erkent de minister dat? En hoe gaat hij ervoor zorgen dat deze problemen in samenhang worden opgelost?

Voorzitter, krimp van de veestapel is onvermijdelijk, dat stelt het rapport van Laura van Geest klip en klaar. Zelfs als je alle andere problemen negeert maar wel je klimaatdoelen wilt halen. Dit kan geen nieuws zijn. Het stond immers ook al in het rapport van de Raad voor de Leefomgeving in 2018. Hoe langer je wacht hoe moeilijker het wordt, ook voor de boeren. Daarom is het extra pijnlijk dat het IBO schrijft dat er nog steeds geen beleid is. Kan de minister hierop reflecteren?

Op dit moment vertrouwt hij namelijk volledig op het Landbouwakkoord en de gebiedsplannen van de provincies om die 5 megaton broeikasgasreductie uit het coalitieakkoord te bereiken. In het IBO staat daar eigenlijk felle kritiek op. Die gebiedsprogramma’s zijn helemaal niet geschikt voor klimaatdoelen die landelijk gehaald moeten worden, en bieden bovendien geen enkele zekerheid. Ik neem dus aan dat er verplichtende maatregelen voor de landbouw terugkomen in de voorjaarsplannen. En zo niet, dan ben ik benieuwd waar hij die 5 megaton vandaan denkt te gaan halen. Graag een reactie.

Ik verwacht dat de minister bij LNV aanklopt en waarschuwt dat als er geen krimp van de veestapel komt, ze ruzie krijgen met hem én met de ministers die over de industrie, de mobiliteit en de gebouwde omgeving gaan. De minister wil zelf immers niet alleen zijn klimaatdoelen halen, maar hij heeft ook stikstofruimte nodig om de energie-infrastructuur te verduurzamen. De rechter heeft de bouwvrijstelling afgeschoten omdat er geen reëel zicht op stikstofreductie is. En welke sector gaat meer doen voor het klimaat als het aantal dieren in de veehouderij niet krimpt? Gaan we Schiphol saneren? Gaat er een streep door de verbreding van de A27? Gaat de CO2 -heffing voor de industrie omhoog? Ik ben benieuwd welke andere sector de minister fermer gaat aanpakken om de landbouw te ontzien.

Dankuwel.