Bijdrage Teunissen aan het wetge­vings­overleg Onderwijs, Cultuur en Weten­schap (deel cultuur)

Voorzitter, dank u wel. We zien dat de oplopende cijfers van de coronabesmettingen en de maatregelen die nu weer zijn ingesteld leiden tot toenemende onzekerheid in de culturele sector. De onzekerheid die er was, wordt alleen maar erger. Er is nu weer steun voor drie weken beloofd en voor een sector die het gewend is om op de lange termijn te plannen, neemt de onzekerheid daarmee toe. Want drie weken is niks. Medewerkers, zzp'ers, kunstenaars en artiesten kampen nog steeds met al die onzekerheden. Opdrachten zijn geannuleerd of opgeschort en makers komen vaak niet in aanmerking voor steunmaatregelen. Veel mensen zijn ook gestopt en we zien dan ook dat de coronacrisis nog heel veel na-ijleffecten met zich mee zal brengen. Ik zei al dat het garantiefonds tot het eind van het jaar duurt, maar wat gebeurt er daarna? Welke mogelijkheden ziet de minister om tot meer structurele ondersteuning van de cultuursector te komen, die het zo hard nodig heeft? Wat is haar antwoord op al die onzekerheden?

Dan het herstelplan. Er ontbreekt nog steeds een volledig afgewogen plan. Er ligt nu een schets, maar is de minister ook bereid om toch wat intensiever ook in gesprek te gaan met de gemeenten — de VNG heeft daartoe opgeroepen — om te komen tot een goed herstelplan voor de lange termijn? Want we zien nu nog te weinig ambitie. We zien vooral ook incidentele middelen op de korte termijn, maar we hebben nu juist op de lange termijn structurele maatregelen nodig.

Voorzitter. Er is in dat herstelplan ook te weinig aandacht voor de intrinsieke waarde, de maatschappelijke waarde en de bijdrage van kunst en cultuur aan het welzijn van mensen. Die aandacht is de afgelopen jaren, eigenlijk al decennia, achteruitgegaan; denk aan de bezuinigingen die Zijlstra heeft ingevoerd. Sindsdien wordt de cultuursector structureel ondergewaardeerd. Ziet de minister kansen om binnen het herstelplan ook aandacht te besteden aan de herwaardering van de kunst- en cultuursector?

Voorzitter, dan die 51,5 miljoen. Hoe gaat de minister ervoor zorgen dat dat bedrag nu wel goed terechtkomt? We hebben in Bergen op Zoom de situatie gezien waarin geld dat bestemd was voor de culturele en creatieve sector werd uitgegeven aan bonussen voor ambtenaren, of we zien dat dat geld gaat naar instellingen waar de gemeente standaard een subsidierelatie mee heeft. Maar hoe gaan we er nou voor zorgen dat dat geld ook echt terechtkomt bij de mensen die het het hardste nodig hebben?

Voorzitter. Dan de bibliotheken. Heel veel collega's hebben dit punt benoemd en dat is terecht, want het is enorm belangrijk dat buurtbibliotheken in stand worden gehouden. Door de gemeentelijk bezuinigingen, die al eerder in gang zijn gezet, wordt er nu steeds vaker een hap genomen uit de gemeentelijke begroting voor de culturele voorzieningen en de bibliotheken. In de afgelopen jaren ging op veel plaatsen de deur dicht die toegang gaf tot de wereld van taal en leesplezier. Voor sommigen is zo'n bibliotheek de enige deur tot de taalontwikkeling. De Raad voor Cultuur verwacht dat als we nu niet ingrijpen het aantal bibliotheken de komende jaren verder blijft afnemen, terwijl dat een voorziening is waar, wat de Partij voor de Dieren betreft, elke Nederlander recht op heeft. Ziet de minister mogelijkheden om te garanderen dat bibliotheken openblijven? En is zij met de Partij voor de Dieren van mening dat er aanvullende middelen nodig zijn, omdat we anders weer het jojobeleid krijgen van af en toe een bibliotheek sluiten en dan weer een bibliotheek openen? Dat geeft veel te weinig garanties en zekerheden.

Tot slot, voorzitter, wil ik nog een punt maken over de ongewenste beïnvloeding van culturele instellingen door de fossiele industrie. We zien nog steeds vaak sponsoring en reclame van fossiele bedrijven bij musea. Boerhave in Leiden heeft inmiddels eindelijk gebroken met Shell, en onder andere het Van Gogh Museum, het Concertgebouw, NEMO, het Museon en het Mauritshuis namen afstand van fossiele sponsoren. Deelt de minister de mening van de Partij voor de Dieren dat dit een goede ontwikkeling is? We vernamen dat het Drents Museum, het Groninger Museum, het Maritiem Museum en het Nederlands Openluchtmuseum deze stap nog niet hebben gezet. Is de minister dus bereid om in het kader van de klimaatcrisis met deze musea in gesprek te gaan over het verbreken van de banden met de fossiele industrie?

Dank u wel.