Bijdrage Teunissen aan Wetge­vings­overleg Water

Dank u wel, voorzitter. In alle gewesten wordt de stem van het water met zijn eeuwige rampen gevreesd en gehoord. Zo besluit het gedicht van Hendrik Marsman uit 1936 over de strijd van Nederland tegen het water. Tot nu toe zijn we meestal in staat geweest ons land te beschermen tegen die eeuwige rampen, maar door klimaatverandering met zeespiegelstijging, extreme droogte en extreme wateroverlast tot gevolg, heeft die strijd een nieuwe wending genomen. Er zijn ongekende maatregelen nodig om het water te beheersen en klimaatverandering op tijd tegen te gaan. Met de huidige maatregelen stevent de aarde af op 3°C opwarming, waardoor de klimaatverandering onbeheersbaar wordt. We moeten naar een scenario van 1,5°C, maar het kabinet schuift cruciale maatregelen daartoe voor zich uit. "Regeren is vooruitschuiven. Na ons de zondvloed." Letterlijk. De minister trekt nu 600 miljoen uit om de extreme droogte en wateroverlast te lijf te gaan. Tegelijkertijd blijft zij de groei van de luchtvaart en daarmee verdere opwarming van de aarde faciliteren. Als dat geen dweilen met de kraan open is.

Ook op andere dossiers knelt het. Het grondwaterpeil moet worden verhoogd om verdere bodemdaling te voorkomen en om droogte en verzilting tegen te gaan. Hiervoor zal de minister de strijd aan moeten met de minister van LNV en de lobby van de vleesindustrie. Als zij groen in de stad wil om wateroverlast en hittestress tegen te gaan, dan zal het kabinet de plannen om groen vol te bouwen moeten stoppen. Met andere woorden, 600 miljoen is mooi, maar hoe voorkomt de minister dat tegenwerkende maatregelen die 600 miljoen tenietdoen?

Voorzitter. Waterberging is een van de aspecten van klimaatadaptatie. In steden is soms wel tot 70% van het oppervlak bebouwd en bestraat. Dit kan in de binnenstad en op bedrijventerreinen oplopen tot wel 90%. Door alle verharding krijgt het water nauwelijks meer de kans om de bodem in te zakken. De Nationale Klimaatadaptatiestrategie van 2016 vermeldt al dat de vergroening in de stad belemmerd wordt door andere doelen, zoals woningbouw en de aanleg van wegen. Ook de aanleg van groene daken laat al heel lang op zich wachten. Groen komt altijd op de laatste plaats, terwijl vergroening naast klimaatadaptatie nog veel voordelen heeft, zoals het verbeteren van de luchtkwaliteit, de gezondheid en de sociale cohesie. Is de minister bereid om vergroening mee te nemen in de criteria voor adaptatiemaatregelen die steun gaan ontvangen, om te voorkomen dat vergroening het onderspit delft? Kan de minister dit toezeggen?

Voorzitter. Ik ga over naar de Noordzee. Nog steeds lozen chemietankers uit de Rotterdamse haven ongestoord restanten van hun schadelijke ladingen pal voor de kust. Daarbij komen stoffen in het zeewater die schadelijk zijn voor het zeeleven en voor mensen. Eerder zei de minister dat het iets is wat we met z'n allen niet willen, en toch komt ze niet met een verbod op het zeezwaaien. De regels van de International Maritime Organization en het recht op vrije doorvaart zouden dat verhinderen. Kan de minister aangeven hoe Duitsland dit, als lidstaat van de IMO, wel geregeld heeft en waarom Nederland dit voorbeeld niet kan volgen? Waarom zou een verbod bijten met het recht op vrije doorvaart? Het niet mogen spoelen van de tanks heeft toch geen effect op die doorvaart? Graag een reactie.

Voorzitter. Een enorme vervuilingsbron van de zeeën zijn microplastics. De staatssecretaris gaat nu een monitoringssysteem binnenwater optakelen. Dat is een goed begin. Tegelijkertijd schiet het kabinet ernstig tekort in de bronaanpak van microplastics, zelfs in het laaghangend fruit. Denk bijvoorbeeld aan de proefballonnetjes van de fractievoorzitter van de VVD: even 500 ballonnen oplaten; even plastic in de lucht gooien. Ook al is dat plastic van natuurlijke oorsprong, wat wordt beweerd, het breekt nooit snel genoeg af om te voorkomen dat dieren ervan eten en er daardoor schade in hun maag- en darmsysteem ontstaat. Proefballonnen dragen bij aan de plastic soep. Onze aangenomen motie om het oplaten van ballonnen te ontmoedigen wordt kennelijk nog onvoldoende uitgevoerd. Of de VVD is gewoon hardleers, dat kan ook. Ik hoor graag van de minister met welke concrete maatregelen zij het oplaten van ballonnen meer gaat ontmoedigen.

Voorzitter. Er is meer laaghangend fruit om plastic soep tegen te gaan. Denk aan het verbieden van rubberkorrels voor kunstgrasmatten. Waarom stelt het kabinet deze maatregel uit, terwijl het terugdringen van microplastics bij de bron moet plaatsvinden? Ik overweeg een motie op dit punt.

Dank u wel, voorzitter.