Bijdrage Teunissen over de meest recente ontwik­ke­lingen in Afgha­nistan

Voorzitter,

De dramatische ontwikkelingen in Afghanistan, de beelden van wanhopige mensen die zich met de moed der wanhoop vastklampen aan vertrekkende vliegtuigen, vormen niet alleen aanleiding tot onze hulpvaardigheid maar ook tot verantwoordelijkheidsbesef. Duizenden Afghanen lopen gevaar door mogelijke represailles door de Taliban. Afghanen die de Westerse militaire missie ondersteunden, van journalisten en verdedigers van mensenrechten, maar nu speelbal zijn van instabiele internationale politieke afwegingen. De inspanningen van de internationale gemeenschap, met name van de landen die een actieve inbreng hadden in de interventies in Afghanistan, moet er nu op gericht zijn om deze mensen in veiligheid te brengen, we zijn dat verplicht aan hen en aan onszelf.

Maar van dat verantwoordelijkheidsbesef zien we tot nu toe heel weinig bij het kabinet. Het Afghaanse personeel van de Nederlandse Ambassade trof een verlaten kantoor aan op zondagochtend terwijl Nederlandse medewerkers al wel in veiligheid waren gebracht. De beveiliger die de Nederlandse ambassade smeekt om ondersteuning omdat hij voor zijn leven vreest en een mailtje van Buitenlandse Zaken krijgt dat hij niet lang genoeg werkzaam is geweest in een hoge functie om in aanmerking te komen voor evacuatie. Noemt de minister dat verantwoordelijkheid nemen voor de mensen die ons jarenlang hebben gesteund? Waarom is er zo’n trage reactie?

Voorzitter. Het behoeft uitleg dat andere landen wel met spoed kunnen evacueren, zelfs in veel grotere aantallen, en Nederland niet. Hoe anders is de houding van Canada. Hoe kan het dat het Canada 800 Afghanen evacueert, terwijl Nederland de 200 niet eens haalt? Hoe kan het dat Duitsland zich klaar maakt voor de opvang van 2.500 tot mogelijk 10.000 Afghaanse lokale medewerkers, journalisten en mensenrechtenverdedigers, terwijl het Nederlandse kabinet nog steeds moeilijk doet over de opvang van mensen die de missie actief hebben ondersteund? Kan de minister uitleggen waarom landen die minstens met dezelfde knelpunten te maken hebben dit wel voor elkaar krijgen? Is angst voor een aanzuigende werking de achterliggende reden geweest en welke keuzes gaat het kabinet nu maken? Zet het nu wel alles op alles om alle ex-medewerkers van de Nederlandse militairen, en ook medewerkers van NGOs, journalisten en mensenrechtenverdedigers in veiligheid te brengen? Alle mensen die ons jarenlang hebben gesteund.

Voorzitter, het is beschamend ,dat minister Bijleveld na haar bioscoopavondje met de reactie kwam dat Nederland de Afghanen in ieder geval heeft laten zien “dat het ook anders kan’. Een klap in het gezicht van de Afghanen die al meer dan 40 jaar niets liever willen dan vrijheid en democratie. Voor een land dat in bloei stond tot de jaren ‘60, het Parijs van het Oosten werd genoemd, maar dat sindsdien wordt geteisterd door de vele proxyoorlogen die er worden uitgevochten in het belang van wereldmachten die geen direct belang hebben bij de rechten van Afghaanse burgers.

De Partij voor de Dieren kan niet anders dan concluderen dat het hier gaat om een afwezigheid van voldoende moraliteit en verantwoordelijkheidsbesef. Ik hoop van harte te zien dat het kabinet de komende dagen een andere mentaliteit aanneemt, verantwoordelijkheid neemt. Juist door het gebrek hieraan is de Taliban na 20 jaar oorlog sterker dan ooit. De internationale gemeenschap heeft gefaald waar het de belangen van de bevolking van Afghanistan betreft. Het minste wat we kunnen doen is zij die ons hebben beschermd nu in bescherming nemen.

Dank u wel.