Bijdrage Teunissen over klimaat en energie

Voorzitter,

De gevolgen van de klimaatcrisis worden steeds zichtbaarder.

Zo zagen we afgelopen week dat de sterfte door hitte toeneemt. Van alle sterftegevallen door hitte in Nederland, kan nu al bijna een derde worden toegeschreven aan klimaatverandering. Jaarlijks gaat het om bijna 250 doden. En eerder deze week waarschuwde de brandweer dat natuurbranden onbeheersbaar worden. De sterfte door hitte en bosbranden zijn slechts voorproeven van wat ons te wachten staat.

Ons land loopt grote risico’s, maar volgens het kabinet zouden we nog 30 jaar hebben om de klimaatcrisis aan te pakken. Een levensgevaarlijke nonchalance. Wetenschappers van de VN waarschuwen ons dat er een kans van 40 procent bestaat dat de opwarming van de aarde tegen 2025 al de drempel van 1,5 graden bereikt. De komende jaren zijn dus bepalend zijn voor de vraag of het nog lukt om gevaarlijke opwarming van de aarde te beperken.

Zowel nationaal als internationaal klimaatbeleid ontwikkelt zich razendsnel, maar een integrale aanpak die doet wat nodig is, ontbreekt. Het kabinet wringt zich in allerlei onmogelijke bochten om maar de onvermijdelijke transities, zoals de krimp van de veestapel, krimp van de luchtvaart, fors energie besparen en het versneld afbouwen van fossiele brandstoffen, voor zich uit te schuiven. Onder dreiging van een nieuwe rechtszaak van Urgenda waarbij een dwangsom kan worden geëist, komt het kabinet nu eindelijk met extra maatregelen. Dat is goed, maar ik heb de Kamerbrief nog niet gezien. In de media kunnen we vernemen dat het kabinet meer boeren wil uitkopen, fossiele industrie wil aanpakken en meer energie wil besparen. Wanneer kunnen we de concrete uitwerking van de plannen tegemoet zien? Worden deze maatregelen getroffen in samenhang met de stikstofcrisis? En gaan we nu eindelijk het voortouw nemen in de komende tien jaar met een gedegen maatregelenpakket voor de lange termijn, of blijft het steeds bij incidentenpolitiek?

Voorzitter, om de (wat ons betreft te slappe) klimaatdoelstelling te halen is een krimp van de veestapel onvermijdelijk en het is in het belang van de boeren om hen daarover snel duidelijkheid te geven. Dat staat in het rapport van het RLI: “Duurzaam en gezond” (2018). De reactie van de vrijwel alle regeringspartijen op dit rapport was: gaan we niet doen. Er worden nu met de blik op 2030 plannen gemaakt. Is de staatssecretaris alsnog bereid te kijken naar dat rapport, wat nodig is om de eigen doelen te halen? Komt er een serieuze krimp van de veestapel of gaan we nu 3 boeren uitkopen en hebben we straks nog steeds een probleem?

De uitstoot van broeikasgassen moet zo snel mogelijk naar nul. Wat dat betreft was het vonnis in de zaak van Milieudefensie tegen Shell een enorme doorbraak. Door de uitspraak wordt eindelijk de noodzaak van een versnelde CO2-reductie erkend.

Ook andere grote vervuilers zullen versneld hun uitstoot moeten afbouwen. De overheid zou hier verantwoordelijkheid moeten nemen. Welke mogelijkheden ziet de staatssecretaris om ook andere bedrijven beter aan het Parijsakkoord te houden? Twee sectoren in het bijzonder verzetten zich met man en macht tegen een onvermijdelijke krimp: de bio-industrie en de luchtvaart. Gaat de staatssecretaris andere vakministers aansporen eindelijk eens in te grijpen?

Fijn om te lezen in de beantwoording van onze schriftelijke vragen dat de staatssecretaris nut en noodzaak van een klimaatautoriteit erkent. Nu roept de Jonge klimaatbeweging ook terecht op tot een crisisaanpak voor de klimaatrcrisis met een klimaatautoriteit. Dit kan voorkomen dat we steeds ad hoc extra maatregelen moeten nemen om aan de doelstellingen te voldoen en tevens rechtszaken voorkomen en ziet toe op een samenhangende aanpak. Is de staatssecretaris bereid tot het instellen van een klimaatautoriteit?

Voorzitter, tot slot. Naar aanleiding van de aangenomen motie Mulder c.s. kwam er een mooi rapport van de Commissie Brenninkmeijer. Een aantal vragen liggen nog open voordat we echt van start kunnen met burgerfora over het klimaatbeleid.

Denk aan zaken als: welke organisatie de burgerfora gaat faciliteren, de vaststelling van het proces en de frequentie van de burgerfora, de organisatie van het toezicht, de inhoudelijke afbakening en het tot stand komen van maatschappelijke draagvlak. Is de staatssecretaris bereid vervolgonderzoek te faciliteren?

Dank u wel.