Bijdrage Thieme aan debat over uitspraken minister Blok over multi­cul­turele samen­leving

Voorzitter,

Tijd heelt alle wonden. Dat is waar de minister van Buitenlandse Zaken zich aan vasthoudt. Hij heeft weinig medestanders in dit Huis voor zijn standpunten die wereldwijd voor ophef hebben gezorgd. Nadat de vorige minister van Buitenlandse Zaken voortijdig moest vertrekken vanwege verzonnen bezoekjes aan de datsja van een wereldleider, kwam er een opvolger die voor meer degelijkheid en stabiliteit moest zorgen. Niet dus.
Weer hebben we een minister van Buitenlandse Zaken die zich moet wentelen in excuses. En nu niet alleen aan ons, maar ook aan andere landen. De VVD-woordvoerder buitenlandse zaken noemde de uitspraken lomp. Wat ons betreft zijn ze onacceptabel, een minister onwaardig en uitermate kwetsend voor grote groepen burgers.

Voorzitter, de uitkomst van dit debat ligt al vast. Net zoals het geval is bij het aanstaande Tweede Kamerdebat over de afschaffing van de dividendbelasting. Of de uitzetting van twee kinderen die thuishoren in de Nederlandse samenleving. En nu dan het redden van een minister die het zichzelf onmogelijk heeft gemaakt en de reputatie van Nederland heeft geschaad.

Voorzitter, U en ik weten dat de kleinst mogelijke meerderheid in dit huis uit lijfsbehoud aan blokvorming doet. De minister noemt in zijn uitlatingen Suriname een "failed state". Ik zou de minister graag om wat meer bescheidenheid willen vragen. Geldt die kwalificatie niet eigenlijk vooral voor zijn eigen partij? Van een voorzitter die bejaarden op zeer dubieuze wijze hun onderlinge crematievereniging afhandig maakt… tot een minister-president die met een subsidie van 2 miljard euro zijn vrienden bij Unilever helpt.

Politici worden geacht het algemeen belang te dienen. In het Nederland van Rutte is het politieke ambt verworden tot het behartigen van de belangen van een inner circle. Het is een vergaande vorm van clientelisme. Wat de minister met zijn uitlatingen demonstreerde, was misplaatst superioriteitsgevoel.

Het behartigen van de belangen van Ons Soort Mensen, daar draait het om in deze coalitie. En D66 en Christenunie hebben zich verplicht dit te steunen, omdat het coalitiebelang nu eenmaal zwaarder weegt dan het algemeen belang.

Inmiddels heeft de minister diverse malen spijt betuigd. Die spijt lijkt vooral het uitlekken te betreffen; hij had het liever in de inner circle gehouden. Wat we vandaag willen horen is of de minister ook zijn gedachtengoed heeft gewijzigd. Gelooft hij werkelijk dat er genetische oorzaken zijn voor gemeenschapszin? Wat meent hij wel en wat meent hij niet van zijn schofferende borrelpraat? En meent hij dat hij als minister van Buitenlandse Zaken met dergelijke uitlatingen geloofwaardiger is dan een minister van buitenlandse zaken die bezoeken aan wereldleiders verzonnen heeft?

Voorzitter, dit debat gaat niet over het functioneren van een enkele minister, maar over het aanzien van de politiek. Burgers lezen iedere dag over de veranderende geopolitieke situatie en de groeiende internationale onzekerheid. Klimaatverandering, vluchtelingen, burgeroorlogen en toenemende ongelijkheden. En Nederland speelt als verzorgingsstaat voor multinationals en met zijn buitenproportioneel grote ecologische voetafdruk internationaal een ontwrichtende rol. Dát is waar de buitenlandse politiek van Nederland over zou moeten gaan. En dat is wat burgers van ons verwachten. En wat doet de minister? In plaats van samenwerking te zoeken met andere landen om deze vraagstukken op te lossen, zet hij mensen tegen elkaar op.

Voorzitter, omdat de uitslag van dit debat al vaststaat, verdoen we hier eigenlijk onze tijd met een rituele dans rond een minister die zichzelf een brevet van onvermogen gegeven heeft, maar toch wil aanblijven omdat hij “zichzelf nog altijd recht in de spiegel aan kan kijken”. Het zijn geveugelde woorden die de afgelopen jaren in menig afscheidsspeech van beschadigde VVD-ministers, bestuurders en volksvertegenwoordigers te horen waren. Ik wil de vraag hier nogmaals stellen: geldt de kwalificatie "failed state" niet vooral onszelf? Een parlementair debat waarvan de uitkomst al vaststaat uit lijfsbehoud van de coalitie, maakt een parodie van de democratie en is een belediging van de kiezer.

Het is te hopen dat de burger bij de Provinciale Staten en indirect bij de Eerste Kamer verkiezingen ingrijpt…
Om te voorkomen dat we afglijden tot een failed state. Ook in dat kader ben ik voorts van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.

Dank u wel.