Bijdrage Thieme Algemene Politieke Beschou­wingen 2013

Bekijk deze bijdrage op debatgemist.nl

Voorzitter, opmerkelijke eensgezindheid bij de voorgaande sprekers. We moeten inzetten op snelle economische groei want de koopkrachtplaatjes deugen niet en het is onacceptabel dat we niet de beloofde 0,75% groeien maar slechts 0,5%. We staren ons blind op de opgelegde groeidoelstellingen alsof dat de systeemcrisis zou kunnen oplossen. Economische groei die niet kan voorkomen dat volgend jaar opnieuw 65.000 mensen hun baan verliezen!

Koopkrachtplaatjes als veredelde vorm van navelstaren. Van de voorspellingen van het Centraal Plan Bureau staat eigenlijk maar een ding vast: dat ze niet uit zullen komen.

Voorzitter. Ons land telt 700.000 mensen die wel willen werken maar niet mogen meedoen, en dan hebben we de verborgen ZZPwerkloosheid niet eens meegeteld. De jeugdwerkloosheid stijgt snel, maar het kabinet bezuinigt keihard op de kwetsbaarsten. 700.000 Mensen zonder werk, terwijl het werk voor ouderen en zieken ongedaan blijft liggen. Het kabinet zegt dat de problemen in de zorg in 2026 zullen worden aangepakt. Wie dan leeft, wie dan zorgt.

Ooit stond regeren voor: vooruitzien. Valse beloftes over herstel van de status quo, lijken inmiddels het hoogst haalbare. De belofte is: als de economische groei aantrekt, verdwijnen onze problemen als sneeuw voor de zon. Voorzitter, wie gelooft dat nu nog?

Machteloosheid regeert en het enige waar PvdA en VVD het over eens zijn, is dat ze geen verkiezingen willen. Ze klampen zich aan elkaar vast in hun coalitie van water en vuur. De makers van de tegenbegrotingen hopen het heilig vuur weer aan te wakkeren door water bij de wijn te doen van hun eigen verkiezingsprogramma’s. Waarom solliciteren naar een gedoogpartnerschap en zo een kabinet in het zadel houden dat gebouwd is op tegenstellingen en geen antwoord heeft op de systeemcrisis die ons teistert?

Joris Luyendijk die zich in opdracht van The Guardian verdiept in de bankensector, voorspelde onlangs de totale ineenstorting van niet alleen de financiële wereld zoals wij die kennen, maar in het kielzog daarvan ook de parlementaire democratie in z’n huidige vorm.

De torenhoge, onoplosbare problemen door onze irrationele schuld- en groeiverslaving, zijn niet voorzien door de traditionele politiek en al helemaal niet gepareerd. “Koop maar een nieuwe auto, dan komt het goed”.

Met zulke politici zal niemand verder willen wanneer het kaartenhuis is ingestort. En die dag nadert snel. Niet alleen het vertouwen van de coalitiepartijen op een fatale manier ondermijnt, maar óók dat van de zomer-, herfst- , lente- en winter-akkoord partijen die bij toerbeurt aanschuiven bij om-het-even-welke-coalitie. Bereid om elke verkiezingsbelofte te breken in ruil voor macht.

De JSF zal nooit de wendbaarheid kunnen leveren van de Partij van de Arbeid fractie. En als het NEE van die fractie tegen schaliegas van eenzelfde kwaliteit is als het NEE tegen de JSF, dan moet gevreesd worden dat de PvdA de kop alsnog in het zand gaat steken op zoek naar schaliegas. Boringen waar partijleider Samsom in 2011 nog met kracht campagne tegen voerde.

De VVD beloofde 1000 euro aan elke hardwerkende Nederlander die VVD stemde, maar pakt in plaats daarvan via ingrepen in de heffingskorting, duizenden euro’s netto af van diezelfde hardwerkende Nederlander.
De leider van de grootste regeringspartij zegt dat de kosten van de JSF eenmalig niet meer bedragen dan we in drie weken aan zorg uitgeven. Tsja, als je met dit soort rekenspelletjes denkt de oorlog te kunnen winnen, is die zes miljard bezuiniging ook maar een druppel op een gloeiende plaat. Waarom zou je bezuinigingen inboeken die structureel niet meer dan vier weken zorg opleveren?

Voorzitter. Het kwartetspel van Bos is tot leven gekomen: Mag ik van jou de JSF -ook al is die vleugellam-, en mag ik ook de zorg, de woningmarkt en de ontwikkelingssamenwerking? Dan mag jij een verruiming van het asielbeleid, elke economische vluchteling die één en kwart miljoen investeert, mag zich hier vrij vestigen, net als de goedkope arbeidskrachten uit Roemenië en Bulgarije waarover minister Asscher wel ingezonden brieven schrijft en zich zorgen maakt, maar waaraan hij niets lijkt te kunnen doen.

Voorzitter, we hebben een periode van ongekende welvaart afgesloten. Maar een kleine planeet met een groeiende wereldbevolking laat geen ongebreidelde groei toe. Onze kinderen gaan het minder krijgen dan wij het hebben gehad, het kabinet heeft niet de visie daar verandering in te brengen. Hoe goed het met ons gaat meten we in euro’s. We zijn verslaafd aan wat we welvaart noemen. Als onze portemonnee maar eerst weer gevuld is, dan kunnen we anderen gaan helpen. Dat is de nieuwe participatiesamenleving.

Vorige week kregen alle leden van de Tweede Kamer een brief van een groot aantal wetenschappers dat zich verenigd heeft in het Platform Duurzame en Solidaire Economie. Zij zeggen dat economie en economische groei heel anders gedefinieerd moeten worden, dat de huidige weg doodloopt. Het groeimantra moet plaats maken voor een gezonde dosis kwaliteitsverbetering van leven en leefomgeving. Zoals de heer Samsom het zelf ooit verwoorde: “een beetje normaal leven. Beseffen dat het asociaal is de aarde leeg te roven voor de volgende generaties.” Het feit dat hij dat lijkt te zijn vergeten, maakt het niet minder belangrijk.

We lijken blind voor het feit dat we wonen op een planeet, met snel afnemende grond- en hulpstoffen. Dat onderwerp is nog nauwelijks aan bod gekomen, alsof onze kortetermijnproblemen belangrijker zijn dan de toekomst van komende generaties. We hebben niet alleen te maken met plofkippen, maar ook met plofbanken, plofpensioenen, plofhypotheken en een plofmunt. Veroorzaakt door onze groei- en schuldverslaving en de valse hoop dat de bomen tot in de hemel zouden kunnen groeien. Economische groei vormt niet de oplossing, maar is het probleem.

De dag waarop we de natuurlijke grondstoffencapaciteit van de aarde overschrijden, Earth Overshoot Day, viel in 1980 op 14 december. Dat was de dag waarop de grondstoffen voor dat jaar op waren. Dit jaar viel ie op 20 augustus. Daarmee laten we het ecologische tekort oplopen tot meer dan 30% dit jaar. Als je meer natuurlijke bronnen gebruikt dan de aarde je kan bieden, bouw je een ecologische schuld op. Dan leef je dus op de pof. Niet alleen bij komende generaties, maar ook bij mensen die buiten het blikveld van dit kabinet, elders in de wereld leven.

Voorzitter, het energie-akkoord is vastgelopen in de grindbak van de rauwe realiteit, om met de heer Samsom te spreken. Waar zijn onze innovatiekracht, ondernemerschap en ambitie gebleven om samen het onmogelijke, mogelijk te maken. Onze grootouders maakten de Flevopolder. Onze ouders de Deltawerken. En wat doen wij? We stoppen complete bossen in onze energiecentrales, missen de boot bij de wind- en zonne-energieproductie en zijn voor bijna alle grondstoffen afhankelijk van het buitenland. Dit verlamde kabinet zet niet in op nieuwe economische en maatschappelijke activiteiten die een verschil kunnen maken. Nederland als specialist in woningbouw met hernieuwbare materialen, als specialist in de preventieve gezondheidszorg, in thuiszorg op maat, als specialist in medicijnontwikkeling met geavanceerde technologie zonder dierproeven. Voor banen in plaats van bezuinigingen in de zorg. Inzetten op ecologische landbouw met hightech landbouwwerktuigen. Nederland als specialist in goede onderwijsmethoden en schoolsystemen en als specialist in smakelijke vervanging voor de inefficiënte dierlijke eiwitproductie. Waarom niet groot worden in de film- en muziekindustrie? Ambachten sterven uit terwijl ze de motor kunnen zijn voor innovaties. Bouw bruggen tussen generaties met jobcoaches die hun ervaring doorgeven in plaats van de generaties tegen elkaar op te zetten via pensioenroof. Dat levert banen op. Dat voert naar een maatschappij waar mensen hun talenten kunnen benutten.

Voorzitter, arbeid is onbetaalbaar, terwijl het in overvloed aanwezig is. Grondstoffen zijn ongelooflijk goedkoop terwijl ze schaars zijn en milieubelastend.

We moeten er voor zorgen dat het inzetten van arbeid weer loont en aantrekkelijk wordt voor ondernemers en dat we het gebruik van grondstoffen verminderen, verfijnen en vervangen.
We moeten niet het goede gedrag van mensen belasten, maar het slechte. Waarom belasting heffen op activiteiten die waarde toevoegen, 21% BTW-boete op vrijwel alles wat we ondernemen en aanschaffen? Waarom stellen we arbeid niet vrij van belasting, en belasten we gebruik van alles wat schaars en kwetsbaar is? Zo stimuleren we hergebruik van grondstoffen en tegelijk ook de werkgelegenheid. Zo kunnen we arbeid goedkoper maken zonder dat we goedkope arbeid van ver hoeven te halen. Zo kunnen we elkaar weer inhuren voor diensten.

Kijk je naar nieuwe opkomende economieën zoals Brazilië, dan zie je dat ze hun eigen maakindustrie beschermen tegen dumping van producten uit bijvoorbeeld China of Europa. Tegelijkertijd zijn ze gewoon groot exporteur van bijv. soja naar Europa en China. En wat doen wij? Wij maken onze boeren en andere industrieën kwetsbaar door onze markt volledige open te stellen voor producten van buiten, omdat we denken dat we anders niet zouden kunnen exporteren. Het resultaat is dat we afhankelijk worden van de maakindustrie van China, wij niets meer zelf kunnen maken dat concurrerend is en wat voldoet aan onze ethische eisen. Laten we inzetten op een eigen maakindustrie die onderscheidend is in kwaliteit, in duurzaamheid, in arbeidsomstandigheden en laten we die beschermen! Nederland en Europa zouden voorlopers moeten zijn van een reële, duurzame economie. Het tegendeel is helaas het geval.

Nederland moet ook een zelfbewust, authentiek land zijn, met een open houding naar de internationale samenleving. Niet omwille van de wapenhandel, de exotenhandel of de export van varkenspoten naar China. Maar gericht op samenwerking, kennisuitwisseling en onderlinge versterking. Een zelfbewust Nederland dat, net als Brazilië, ook Obama durft te weigeren vanwege zijn afluisterpraktijken. Dat is een Nederland waar we trots op zouden kunnen zijn.

Voorzitter, vorig jaar kende de wereld 32 miljoen klimaatvluchtelingen. Maar in plaats van mensen hulp te bieden, bezuinigt het kabinet ook hier op de allerkwetsbaarsten. Daarmee zakken we door de fatsoensgrens, zei de heer Samsom nog niet zo lang geleden. Hij neemt het nu voor lief.

Hulp wordt handel. “kan ik u helpen?’” maar dan wel vanachter de toonbank van BV Nederland. Ontwikkelingshulp, ja, maar dan vooral voor Nederlandse bedrijven en multinationals, voorzitter. Dat is, om met het PvdA-verkiezingsprogramma te spreken: “Half werk waardoor we uiteindelijk met lege handen staan.”.

We moeten onze voetafdruk verkleinen en de handel eerlijker maken. We moeten geen Nederlandse bedrijven en multinationals stimuleren zich te vestigen in lagelonenlanden en daarmee niet alleen de lokale landbouweconomie kapotmaken, maar ook onze eigen markt verstoren. Laten we investeren in projecten gericht op de lokale economie daar.

Olivier de Schutter, VN gezant voor mensenrechten en recht op voedsel, pleit voor het exporteren van onze landbouwkennis voor versterking en verhoging van de productie van de kleinschalige, lokale landbouwbedrijven op ecologische wijze in ontwikkelingslanden.

Onlangs berekende de Universiteit van Minnesota dat we met de bestaande landbouwgronden en de groeiende wereldbevolking toch nog steeds vier miljard mensen extra zouden kunnen voeden als we stoppen met het telen van veevoer en biobrandstoffen, en de opbrengst van het land direct benutten voor humane consumptie. Dat is hoopgevend, laten we daarop inzetten als groot veevoerimporteur.

Voorzitter, welvaartsziekten als obesitas en hart en vaatziekten vormen een groot probleem, ook qua zorgkosten. Preventieve gezondheidszorg scheelt honderden miljoenen euro’s. Alleen al meer groen in de stad bespaart volgens KPMG al een kleine half miljard euro per jaar in zorg- en verzuimkosten. Maatregelen als het afschaffen van het lage 6% BTW-tarief op vlees, maar ook voor snacks en snoep, is zo’n taboe voor dit kabinet dat zij liever geld steekt in een peperdure screening op dikke darmkanker, dan dat zij kiest voor een fiscale maatregel die mensen gezond houdt en de schatkist minimaal 1,5 miljard euro oplevert. In tijden van bezuinigingen zijn er weinig argumenten om aan subsidies op ongezonde producten vast te houden. Laten we biologische, gezonde producten aantrekkelijk maken zoals een BTW nul tarief op groenten en fruit.

Voorzitter, de kosten van vervuilende bedrijfsvoering worden nu nog afgewenteld op de samenleving. Ze moeten echter in rekening gebracht moeten worden aan de eindgebruiker. We zullen het de vervuiler betaald moeten zetten, dat hij een voorschot neemt op de toekomst van ons en van onze kinderen! Kleinschaligheid heeft meer te bieden dan inhaligheid.

In de woorden van de heer Samsom: “Een hele wereldbevolking laten consumeren als een Europeaan vergt een planeet die tweemaal zo groot is als onze aarde. De houdbaarheid van onze samenleving is allang overschreden.” “Wij zijn namelijk niet alleen het probleem, zo stelde hij, “wij kunnen vooral ook de oplossing zijn. Nooit in de geschiedenis was er immers een generatie zo slim, zo rijk, zo gezond en met zo velen, als de onze. Wij zijn in staat om onze ouders te overtreffen in hun reis naar de maan”. Einde citaat. Waar leiden dergelijke revolutionaire woorden toe, meneer Samsom, nu u uw invloed zou kunnen laten gelden?

Als we de JSF nou eens niet aanschaffen en gewoon nog even blijven doorvliegen met de F16, besparen we 4,5 miljard. Schrap de Blankenburgtunnel, ook een miljard, kunnen we met gemak de hele Ecologische Hoofdstructuur aanleggen volgens de oorspronkelijke planning van 2018. Dan investeer je in het kostbaarste wat we hebben.

Een ambitieus VVD-Kamerlid presenteerde ooit een groenrechtse agenda, waarin de westerse afhankelijkheid van fossiele brandstoffen als een van de grote bedreigingen van deze tijd werd benoemd. Niet alleen vanwege de schaarste, maar ook vanuit geopolitieke overwegingen en het ‘wassende water’. Groen Rechts zou het antwoord vormen. Groen Rechts is een manier van denken, zei kamerlid Rutte. De staat moet aanjagen, vond hij.

Voorzitter, Samsom en Rutte, ik wil deze groenrechtse heren vragen hun groene agenda en heldere denkbeelden over een duurzame en solidaire toekomst af te stoffen. Werk aan een begroting die ook komende generaties uitzicht biedt.

Definieer economische activiteiten op een wijze waarbij de grenzen van de aarde, mededogen en duurzaamheid, persoonlijke vrijheid en persoonlijke verantwoordelijkheid het uitgangspunt vormen.

Voorzitter, onmacht regeert, en de burgers voelen dat. 80% van de burgers denkt volgens onderzoek van de NOS dat het door Samsom verfoeide Rechtse Rotbeleid en het door Rutte gehate Rode gevaar, in coalitievorm alleen averechts kan werken.

Voorzitter, laten we ons niet langer focussen op economische groei, maar op economische én persoonlijke ontwikkeling. Zorgen dat er geen negatieve sporen van ons leven op aarde achterblijven aan het einde van ons leven. Niet de korte termijn mensenbelangen centraal stellen, maar de belangen van de planeet en daaruit afgeleid de belangen van al haar bewoners. De vraag is niet of we ons een ander beleid, het beleid zoals de Partij voor de Dieren dat voorstaat, kunnen veroorloven. Mijn stelling is dat we het ons niet kunnen veroorloven om het niet te doen.

Ook daarom ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie.