Bijdrage Thieme AO anti­bi­o­ti­ca­ge­bruik in de veehou­derij en dier­ziekten

Mevrouw Thieme (PvdD): Voorzitter. Elk jaar worden in Europa ruim 400.000 mensen besmet met resistente bacteriën tegen antibiotica vooral door verkeerd gebruik van antibiotica. 25.000 van hen sterven, laat Eric Poudelet van het directoraat-generaal van Gezondheid en Consumenten van de Europese Commissie weten Laurent de Vries, directeur van GGZ Nederland roept op het antibioticagebruik in de intensieve veehouderij met 90 procent te reduceren en vindt de ambitie van de overheid volstrekt te laag gesteld. Ik citeer: “De resistentie moet omlaag, want er staan mensenlevens op het spel.” “Het preventief gebruik van antibiotica in de veehouderij moet direct stoppen. Ook moeten er geen koppelbehandelingen via het voer of het drinkwater meer worden gedaan. Alleen het individuele dier dat ziek is behoort te worden behandeld.” Einde citaat. Voorzitter, mijn fractie is het daar geheel mee eens.

Voorzitter. Tot de belangrijkste oorzaken van het hoge antibioticagebruik behoort de steeds verdergaande schaalvergroting en intensivering van de veehouderij. Hierbij worden dieren steeds jonger gespeend, over soms grote afstanden vervoerd en met tal van soortgenoten gemixed en in grote groepen dicht op elkaar gehouden. Allerlei gezondheidsproblemen zijn in die situatie alleen nog enigszins te beheersen door een steeds verder doorschietend hygiënebeleid en door er een deken van antibiotica overheen te leggen. Aan de antibioticaverslaving van de veehouderij zal een eind gemaakt moeten worden door structurele wijzigingen van de veehouderijsystemen.

De vee-industrie strooit letterlijk met antibiotica, waardoor laatstekans geneesmiddelen voor mensen onbruikbaar worden. De regering lijkt dit na jaren van ontkenning eindelijk te beamen, maar laat de oplossing van het probleem geheel aan de sector. Waarom neemt de regering genoegen met 50% reductie in 2013 en wordt de veehouderij niet opgelegd om in 2013 het antibiotica gebruik met 90% te reduceren? Wiens belang wordt hier gediend?

Het ministerie van Volksgezondheid staat erbij, kijkt ernaar, zoals ook het geval was bij de Q-koortsepidemie waarbij de besmettinghaarden welbewust niet bekend werden gemaakt en voegt zich tegen de wil van de volksvertegenwoordiging , volledig naar het ministerie van economische landbouwbelangen, het EL&I.

De veevoerdersector, die verantwoordelijk is voor medicinale voeders blijken hardleers, voorzitter, Deze week werd zelfs bekend dat er aan varkens via het voer antibiotica is gegeven met het kankerverwekkende dapson dat wordt gebruikt bij de bestrijding van lepra. Bij mensen wel te verstaan.
Kan de staatssecretaris aangeven hoe hij preventief antibioticagebruik denkt te gaan uitbannen wanneer hij tevens aangeeft dat koppelbehandelingen toegestaan blijven?
Ambtsvoorganger Verburg zei in antwoord op mijn Kamervragen (ik citeer) “Een verbod op preventief gebruik van antibiotica zou neerkomen op het verbod van het gebruik van antibiotica in koppels. Zo’n verbod kent echter meer nadelen dan voordelen en is daarom niet wenselijk.” Kan de Staatssecretaris me vertellen of hij dezelfde lijn volgt als zijn ambtsvoorganger en koppelbehandelingen zal blijven toestaan? Kan de Staatssecretaris aangeven hoezeer de geconstateerde teruggang in het antibioticagebruik vrij is van seizoensinvloeden en kan hij een exact overzicht geven per diergroep?

De staatssecretaris heeft groot vertrouwen in registratie en reductie van het antibiotica via de veeartsen en het keurmerk van de vleesindustrie: het IKB. Hoe verhoudt dit rotsvaste vertrouwen in de slagers die hun eigen vlees keuren tot de kritiek die de nVWA nog begin dit jaar uitte op bijvoorbeeld het IKB varkenshouderij dat de inspecties bij deze IKB-systemen van beperkte waarde zijn om de gegevens voor Voedselketeninformatie (VKI) te garanderen? Wat is er sindsdien concreet verbeterd? De voormannen van de IKB verdedigen de beperktheid door te wijzen naar de privacygevoeligheid waar rekening mee gehouden moet worden. Zijn die privacyvoorwaarden geschrapt, voorzitter?
Voorzitter, de veeartsen willen samen met de veehouders bedrijfsgezondheids- en bedrijfsbehandelplannen samenstellen ter reductie van het antibioticagebruik.

Een veearts die zou willen adviseren om de dieren anders te huisvesten, of een andere drinkwaterinstallatie te hanteren, wat grote investeringen zou vergen, kan dit slechts niet-dwingend doen.
Ook mag het niet zo zijn dat het beleid om dieren ziektes te besparen en daarnaast zoonozen te beheersen, doorschiet naar keuzes voor gesloten, klimaatgestuurd stalsystemen.
Hoe denkt de staatssecretaris regie te houden bij de toekomst voor een duurzame veehouderij waarin het welzijn van dier centraal staat. En is hij bereid meer aandacht en onderzoek te doen naar preventie en robuuste systemen en dieren?

Voorzitter, dan het Schmallenberg-virus dat onder schapen, geiten en koeien rondwaart. We lijken, alle evaluaties ten spijt, weinig te leren. Er wordt wel erg snel weer geroepen dat er geen gevaar is voor volksgezondheid. Waarom meteen zo uitgesproken en welke voorzorgsmaatrelen kunnen genomen worden ter bescherming van mensen?
Het virus leidt, naast minder melkgift, koorts en diarree, tot misvormingen bij kalveren en lammeren. Vertaal deze verschijnselen eens naar een besmetting bij mensen; toch geen gering gevaar. In het beginstadium van de Q-koorts werd ook gezegd dat het gevaar voor de volksgezondheid gering was. Net zoals bij de MRSA en de Klebsiella. We weten intussen beter.
Wordt het niet tijd dat de staatssecretaris per direct een bindend moratorium uitspreekt voor elke vorm van uitbreiding van de Nederlandse veestapel we meer weten over dit nieuwe virus, en de Gezondheidsraad zich hier over heeft uitgesproken?
Graag antwoord hierop, dank u wel!