Bijdrage Thieme AO Arctische regio

Bijdrage Thieme AO Arctische regio

Voorzitter. Het belang van de Noord- en Zuidpool is voor ons, en met name voor het ecosysteem, ongelooflijk groot. Ik ben dan ook blij dat het kabinet zegt: kom niet aan de Zuidpool. Er staat een prachtige zin in de Nederlandse Polaire Strategie, die ik hier graag voorlees: "Het Nederlandse Antarcticabeleid stelt de belangen van het continent voorop, en is erop gericht het kwetsbare Antarctische milieu en de daarvan afhankelijke ecosystemen zoveel mogelijk te beschermen." Hulde voor de inzet van het kabinet voor de bescherming van deze unieke ongerepte wildernis.

De Noordpool, ook een zeer kwetsbaar milieu, kan helaas op minder bescherming van het kabinet rekenen. Hier spelen economische belangen opeens een doorslaggevende rol. Gas- en olievoorraden en andere economische mogelijkheden lonken. Geld dat stom is, maakt recht wat krom is. Bescherm je wat mooi, ongerept en betekenisvol is, behalve wanneer er geld in de grond zit? Wat heb je eigenlijk aan geld als de ijskap smelt? De Kamer heeft in 2014 mijn motie aangenomen om de Arctische regio te vrijwaren van olie- en gaswinning. Heeft de regering hier met kracht voor gepleit tijdens de internationale klimaatonderhandelingen? En hoe verhoudt zich deze opdracht van de Kamer tot het ontwikkelen van economische kansen in de Arctische regio, onder andere op het gebied van olie- en gaswinning? Ik zie deze wens van de Kamer niet terug in de Polaire Strategie van het kabinet. Waarom niet?

Ons pleidooi in dit huis om de pool en de geit sparen, vindt alleen weerklank zolang economische belangen zich er niet tegen verzetten. Geld als universele waarde, die alle andere waarden waardeloos maakt. De minister heeft nota bene met eigen ogen gezien wat het gebruik van fossiele brandstoffen met de Arctische regio doet. Hij is toch niet werkelijk zo cynisch dat hij deze wetenschap naast zich neerlegt en net als Poetin, trouwens samen met de heer Ten Broeke, handenwrijvend vaststelt dat het smelten van het poolijs nieuwe olie- en gasvoorraden blootlegt?

Onze ambassades moeten zich volgens het kabinet actief inzetten om het bedrijfsleven te laten profiteren van de mijnbouwactiviteiten op de Noordpool. Wat is dat voor mentaliteit? Geld verdienen ten koste van de Arctische regio, in feite ten koste van toekomstige generaties. Het stimuleren van schadelijke economische activiteiten op kosten van de belastingbetaler. Het kabinet hoort het speerpunt te leggen bij het behoeden van de Arctische regio en de hele planeet voor verdere opwarming en verdere degradatie. Er is geen ander belang dat zwaarder kan wegen. Graag een reactie. Ik overweeg een motie in te dienen op dit punt.

Onderwatergeluid door scheepvaart en boringen brengt grote verstoring met zich, vooral voor zeezoogdieren. De polen zijn onze laatste stiltegebieden. Als er meer scheepvaart komt, verdwijnt dat. Ziet het kabinet mogelijkheden om dit gevaar in te brengen in de internationale discussie?

Het toerisme drukt een steeds grotere stempel op Antarctica. In 2012 gaf de regering aan dat het in de toekomst wellicht nodig is om strengere eisen te stellen aan het maximaal aantal toeristen. Is dat moment nu aangebroken volgens de minister? Er wordt momenteel ingezet op vijf extra beschermde gebieden. Volgens de internationale afspraken van Nagoya zouden we echter 10% van het zeeoppervlak per 2020 moeten beschermen. Op hoeveel zitten we nu? Kan deze inzet een hogere prioriteit krijgen?

Tot slot. Als we al niet in staat zijn om de polen te beschermen, welke kans heeft de rest van de planeet dan nog tegen de menselijke zucht naar meer? Laten we de Noordpool net zo beschermen als de Zuidpool. We hebben de dure plicht om de planeet te bewaren voor komende generaties.

Interrupties bij andere partijen

De heer Jan Vos (PvdA): Voorzitter. We hebben van het kabinet een heel degelijke en veelomvattende visie mogen ontvangen op de Noord- en Zuidpool. Ik ben het kabinet daarvoor erkentelijk. Ik denk dat het rechtdoet aan de discussies die gevoerd zijn en aan de politieke belangstelling die er is voor deze regio's. (…)Ik kom dan toch ook op het naar de mening van mijn fractie wat kwetsbare punt in de notitie. Mijn collega van de Partij voor de Dieren heeft er ook al op gewezen dat in die notitie toch nog aardig wat geschreven wordt over de economische belangen. Die belangen komen, als ik het goed heb gezien, voor Nederland toch weer neer op olie- en gaswinning. Ik concentreer me even op de Project Delta Group, die in de notitie genoemd wordt. Ik lees dat we daar een waarnemer hebben van het departement Buitenlandse Zaken. Ik denk dan: wat doen wij daar; wat is dat voor een constructie? Als het kabinet iets zou willen doen, dan zie ik toch echt wel andere speerpunten dan olie- en gaswinning op de Noordpool en het faciliteren daarvan, zeker ook in het licht van de sancties en de situatie die is ontstaan. Ik zie dat dus niet zo zitten. Kan de minister dat nog eens uitleggen? (…)

Mevrouw Thieme (PvdD): Dat waren belangrijke woorden van de heer Vos over hoe onzinnig het is om olie uit de Noordpool naar de Rotterdamse haven te laten komen en over dat dit de wereld op zijn kop is gezien onze ambities. Hij heeft twee jaar geleden een motie aangenomen gekregen waarin werd gesteld die olie simpelweg niet naar de Rotterdamse haven mag komen. Hoor ik de heer Vos ook duidelijk de boodschap geven aan het kabinet om daar onmiddellijk een einde aan te maken? Of is het nog steeds een vrijblijvende oproep om vooral de aandacht op iets anders te richten en dit te ontmoedigen? Ik wil daar graag een helder antwoord op.

De heer Jan Vos (PvdA): Ik heb begrepen dat onder de WTO-afspraken een dergelijk invoerverbod niet mogelijk is, maar dat er ook uitzonderingen zijn. Die betreffen met name het leven en de gezondheid van mens, plant en dier. Ik roep het kabinet op om te onderzoeken of het toch niet mogelijk is om in Europees verband een dergelijke uitzondering te maken voor de import van olie uit de Noordpool. Tot op heden heb ik daar geen degelijk materiaal over gezien. Er was één zin uit de kabinetsbrief in reactie op de motie waaraan mevrouw Thieme refereert. Daar wil ik de minister nog specifiek naar vragen. Er stond dat wij een bijdrage willen leveren aan "de duurzame winning van olie en gas op het schiereiland Yamal in Arctisch Rusland". Mijn vraag aan de minister is nu: hoe kun je duurzaam olie en gas winnen? Daar ben ik erg benieuwd naar en daar zou ik graag een antwoord op willen hebben.

De voorzitter: U beantwoordt nu een vraag en stelt een vraag aan de minister.

Mevrouw Thieme (PvdD): Ik vind dat de heer Vos dat heel knap deed en ik vind het ook prima om het op die manier te doen. We lezen ook dat er via de ambassades en diplomatieke betrekkingen vooral moet worden gekeken hoe het Nederlandse bedrijfsleven een graantje kan meepikken van de economische activiteiten op de Noordpool. Ik neem aan dat de heer Vos ook zegt: daar moeten we helemaal geen energie in steken; ambassades en diplomaten hebben andere dingen te doen dan bekijken hoe het bedrijfsleven kan profiteren van schadelijke economische activiteit op de Noordpool. Klopt dat?

De heer Jan Vos (PvdA): Ik zie, ook een beetje in lijn met wat mevrouw Van Veldhoven memoreerde, veel meer in het ontwikkelen van ecologische gebieden in en rondom de Noordpool. Het zal te idealistisch zijn, maar wat mij betreft wordt de Noordpool net zo'n gebied als de Zuidpool. De Zuidpool is volledig beschermd sinds 1959. Daar zie ik veel meer in dan in het economisch ontwikkelen van het gebied. Er wonen nu eenmaal mensen en die moeten een boterham verdienen. Als er economische ontwikkeling plaatsvindt, dan kan dat dus. Ik vraag mij dan wel af waarom het kabinet zich richt op de olie- en gaswinning. Kunnen we dan geen andere dingen doen in dat gebied? Laten we dat dan ook alsjeblieft doen op een ecologisch verantwoorde wijze.