Bijdrage Thieme AO func­ti­o­neren NVWA

Voorzitter, op 9 februari 2008 schreef Jeroen Siebelink in Vrij Nederland een groot artikel over poepvlees, privatisering van het toezicht en het gesjoemel met slachtvee. Een uitgelekt kritisch rapport bracht Landbouw­minister Verburg ertoe een onderzoek in te stellen naar de Voedsel- en Waren Autoriteit. Insiders spraken toen al over dealtjes, geldstromen, en misstanden op Landbouw. ‘Slagers keuren hun eigen vlees´ was de conclusie.

Ik zal het artikel nu laten ronddelen en wil u vragen kennis te nemen van de inhoud en die inhoud hier als geheel herhaald en ingelast te beschouwen.

Voorzitter, er gebeurde niets. Integendeel, fors bezuinigingen volgde en het toezicht werd overgeheveld naar private partijen. De slager kreeg nog meer vrijheid zijn eigen vlees te keuren via ingewikkelde constructies als KDS en Co More BV. Bedrijven, in handen van de vleesindustrie. En de meerderheid in de Kamer keurde dit beleid goed, al zal vandaag vermoed ik iedereen hier zijn schande spreken over de misstanden.

Afgelopen jaren gaf het CDA bij misstanden de schuld aan de VWA. Joop Atsma zei vijf jaar geleden dat die paar misstanden waren ontstaan omdat de VWA controleert op prulonderwerpjes, zoals de barbecue op Koninginnedag en wat mieren voor de deur. En dat horen we nu nog steeds, voorzitter. CDA Euro-parlementariër en rapporteur voedselfraude mevrouw De Lange zegt ‘dat door de slechte controles, het sjoemelen met voedselproducten erg verleidelijk is en dat controlediensten elkaar vaak tegenwerken in plaats dat ze met elkaar samenwerken’. Op zulke momenten weet je waar spreekwoorden als ‘de kat op het spek binden’ vandaan komen.

Een keurmeester vertelt in Zembla dat 60% van de varkenskarkassen besmet is met poep. Maar ex-VWA directeur Goebbels (die inmiddels bij Vion werkt) haast zich te melden dat er niets aan de hand is.

Slachthuizen worden streng gecontroleerd, toezichthouders en personeel worden niet geïntimideerd, er wordt niet gefraudeerd met 'diervriendelijk vlees' en er zit geen poep in het vlees. Gewoon doorlopen mensen, niks aan de hand.

De vleessector wast de handen in onschuld, gesteund door politieke vertegenwoordigers die economische belangen belangrijker vinden dan volksgezondheid en dierenwelzijn en de VWA krijgt niet alleen de ene na de andere bezuiniging over zich heen, maar ook de zwarte piet in elk schandaal. Schande spreken over het gesjoemel en tegelijkertijd inzetten op forse bezuinigingen op toezicht en zelfregulering maakt de politiek ongeloofwaardig.

Kan de staatssecretaris ons vertellen of er verband bestaat tussen het poepschandaal, het gesjoemel met keurmerken enerzijds en de bezuinigingen, deregulering en privatisering anderzijds? Gaat de staatssecretaris de bezuiniging op de NVWA volledig terugdraaien? Zal de NVWA meer controles gaan uitvoeren? Onaangekondigd? De Partij voor de Dieren-fractie vindt dat na alle voedselschandalen er permanent toezicht via camera’s moet komen. Is de staatssecretaris bereid om cameratoezicht in slachthuizen te verplichten en dit versneld in te voeren? Ik heb een motie op dit punt in voorbereiding samen met mijn collega Van Dekken van de PvdA-fractie.

Voorzitter, in 1996 dreigde staatssecretaris Terpstra van Volksgezondheid een verbod in te stellen op de verkoop van geïnfecteerde vleeswaren als de sector de salmonella – en campylobacterbesmetting van hun producten niet effectief zou aanpakken. Het Productschap zegde Terpstra toe binnen vijf jaar met een salmonella-vrije kip te komen, maar dat duurde Terpstra te lang. Ze wilde dat het binnen 2,5 jaar geregeld zou zijn, en anders zou ze de verkoop verbieden. Er is nooit een salmonellavrijkip gekomen en ook geen verbod.

Is staatssecretaris Dijksma de nieuwe Terpstra of niet? Is de staatssecretaris bereid om met een verkoopverbod te komen als blijkt dat de volksgezondheid in het geding is? Gaat de staatssecretaris slachterijen en fabrikanten controleren op de herkomst van producten en een meldplicht in stellen als de volksgezondheid in het geding is?

Het Centraal Bureau Levensmiddelen eist dat er slachterijen dichtgaan als de beschuldigingen uit Zembla correct blijken te zijn. Vindt de staatssecretaris dit ook?

Voorzitter, prijzenoorlogen zijn in de vleesindustrie aan de orde van de dag. Die voeden een pervers systeem met intimidatie, fraude en schandalen. Herkent de staatssecretaris dit beeld?

Gezondheid, dierenwelzijn en veiligheid zijn al jaren geen uitgangspunten meer; het gaat vooral om meer en sneller; Zo worden er per uur 650 varkens geslacht.

Voorzitter, dit meer en sneller zorgt voor meer voedselschandalen en snellere problemen. Vindt de staatssecretaris het aannemelijk dat een keurmeester bij 650 slachtdieren per uur de tijd heeft om te controleren op abcessen, afwijkingen of ontstekingen? Kan de staatssecretaris uitleggen hoe een medewerker van Vion de tijd heeft om zijn handen te ontsmetten of zijn messen schoon te maken? Gaat de staatssecretaris eisen stellen om de bandsnelheid te verlagen zodat keurmeester hun controles adequaat en nauwkeurig kunnen uitvoeren? Is de staatssecretaris bereid om insnijdingen weer verplicht te stellen zodat het risico van vlees met tumoren verminderd? We hebben in 2011 gevraagd het slachtproces te verbeteren, maar onze motie is nog steeds niet uitgevoerd. Neemt de staatssecretaris de uitvoering van deze motie mee in de herziening van het slachtbeleid? En hoe gaat ze dat doen?

Voorzitter, de vleessector en de overheid kunnen tientallen dode consumenten per jaar niet voor lief nemen. Problemen die later te maken hebben met kostprijsverlaging, mogen niet leiden tot ernstige dierenwelzijns- en volksgezondheidsproblemen. Graag een heldere toezegging op dit punt. Zonder zo’n heldere toezegging moeten we als parlement het onderzoek zelf ter hand nemen. We kunnen niet volstaan met een rituele dans rond het besmette kalf, en ingrijpen nog langer uitstellen.

Dank u wel.