Bijdrage Thieme AO Handelsraad 30 april

Voorzitter, In dit overleg wil ik hebben over de enorme invloed die de multinationals op de totstandkoming van Europese wet- en regelgeving. Dit is te lezen in het onderzoeksrapport van Transparancy International dat vorige week gepubliceerd is. Vastgesteld is dat de multinationals meestal enkel het eigen belang op het oog hebben. De "Oneerlijke en ondoorzichtige lobbypraktijken zijn een van de belangrijkste corruptierisico's in Europa", zo staat in het rapport. Lobbyisten hebben zoveel macht, en in Brussel krijgen ze zoveel ruimte, dat ze de democratie dreigen te ondermijnen. Neemt de minister de conclusies van het rapport serieus en zo ja wat is haar inzet om deze praktijken te beëindigen?

Voorzitter. Van de lobbyisten naar de zogeheten regulatory cooperation bodies van het vrijhandelsakkoord TTIP. Met TTIP krijgen we niet alleen straks private rechtbanken maar ook regulerende clubjes van multinationals en technocraten die samen de wet- en regelgeving gaan aanpassen die een mogelijke belemmering vormen voor de handel. Hiermee worden zowel ons rechtssysteem als ons parlement opzij worden gezet of tenminste gedegradeerd ten faveure van de vrijhandel. TTIP is een wapen dat, onder het mom van ‘harmonisatie’, zwaar bevochten Europese veiligheidsnormen, dierenwelzijnsnormen en milieunormen dreigt te verlagen tot een bedenkelijk laag niveau. Zonder directe democratische legitimatie. Een walhalla voor de lobbyisten, die op deze manier een nóg grotere stempel op het beleid kunnen drukken.

De minister hoopt dat dit soort bedrijfsparlementen slechts een adviesrecht krijgen. Ze zal zich daar in de EU sterk voor maken. Ik hoef haar denk ik niet te vertellen dat adviezen van reeds bestaande soortgelijke clubjes vaak klakkeloos worden omgezet in regelgeving. In Brussel is nu eenmaal weinig ‘publiek domein’ dat het publieke belang vertegenwoordigd.

De minister meent ons ook de garantie te kunnen geven dat de EU haar eigen beleidsvrijheid behoudt om wetgeving op te stellen om ter bescherming van mens, dier, plant en milieu. Waarop baseert zij deze garantie? Kan zij die garantie ook geven voor onze nationale regelgeving? Hoe sterk blijft de rule of reason gelden bij de vrijhandelsakkoorden? Hoe kan zij onze milieunormen blijven waarborgen?

Dankzij het uitvoeren van een aangenomen motie van mijn fractie wordt is dierenwelzijn ook als belangrijk terrein benoemd waarop we onze beleidsvrijheid willen behouden. Is de minister bereid om te pleiten voor het uitsluiten van deze regulatory cooperation bodies ten aanzien van voedselveiligheid, privacy, arbeidsomstandigheden, dierenwelzijn milieu en natuur?

Voorzitter. Dan de gruwelijke Canadese zeehondenjacht voor de bonthandel. De uitspraak van de Wereldhandelsorganisatie is gelukkig een enorme klap voor de zeehondenindustrie: het importverbod op zeehondenproducten blijft behouden. De wanhopige poging van Canada en Noorwegen om het importverbod te verwerpen is mislukt. Desalniettemin is deze maand de zeehondenjacht in Canada weer begonnen.

Hierbij wordt jaarlijks bij honderdduizenden zeehondjes de schedel ingeslagen voor hun vacht. Is de minister bereid om de Canadese regering aan te spreken op het doodknuppelen van de zeehonden? En wat is de inzet van de minister over de bredere discussie over dierenwelzijn en WTO-verplichtingen?

Voorzitter. Handel mag nooit voorrang krijgen boven de ethische normen en waarden die wij in Nederland hanteren. Wij zouden geen vrijhandelsverdragen moeten willen afsluiten waardoor aan die normen en waarden getoornd kan worden.

Dank u wel.