Bijdrage Thieme AO Raad Buiten­landse Zaken over Handel van 23 september

Bijdrage Thieme AO Raad Buitenlandse Zaken over Handel van 23 september

Mevrouw Thieme (PvdD): Voorzitter. Niets aan de hand, gewoon doorlopen; dat is ongeveer de reactie van de minister na een zomer vol ophef over TTIP en andere handelsverdragen. TTIP, de handelsdeal tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten, is op sterven na dood. De Franse en Duitse ministers roepen op om de onderhandelingen te stoppen. Meer dan een miljoen handtekeningen zijn er al verzameld tegen TTIP. De patiënt is overleden, maar het kabinet houdt de moed er enthousiast in en probeert de patiënt te reanimeren. Er is echter geen voortgang rondom de onderhandelingen te verwachten, laat staan afronding dit jaar, zoals gepland was.

We krijgen van de minister slechts een herhaling te horen van het sleetse mantra dat het kabinet een akkoord wil dat geen afbreuk doet aan de bescherming van mens, dier, milieu en onze democratie. Als zij dat echt meent, sluit zij zich aan bij de Franse en Duitse oproep om de onderhandelingen te staken. Ik krijg daarop graag een reactie.

Ik kom te spreken over de in het geheim voorbereide handelsdeal TiSA, een deal waarin alle diensten verplicht en onomkeerbaar worden geliberaliseerd tenzij een dienst expliciet wordt uitgesloten. Mijn fractie verzet zich krachtig tegen deze deal. Het commercialiseren van gezondheidszorg, beveiliging, toezicht op bijvoorbeeld voedselveiligheid, handel in big data en dus onze privacy; het kan allemaal onder TiSA, tenzij het wordt uitgesloten. Dan nog biedt dat geen waarborg voor de bescherming van deze cruciale diensten, omdat dienstverlening zo'n containerbegrip is. Al sluit je een publieke dienst uit, er blijven altijd onderdelen over die zowel privaat als publiek zijn. Dat loopt dus vaak door elkaar. Hoe ziet de minister dat? Is ze bereid om in ieder geval af te stappen van dit "list them or lose them"-principe?

Dan is er nog CETA. De Europese Commissie wil dit verdrag er zo snel mogelijk doorheen drukken. Eerst wilde de Commissie al niet dat de lidstaten zich erover uitspraken, maar nu wil zij de hele deal zo snel mogelijk in werking laten treden. De minister weet ook dat na eventuele ratificatie van deze deal door Nederland een referendum zal worden georganiseerd over CETA. Meer dan 177.000 mensen hebben de petitie voor een referendum al ondertekend en de teller stijgt dagelijks. Als het verdrag dan al voorlopig in werking is getreden, is een referendum mogelijk te laat. We zien dat bij het vrijhandelsverdrag met Oekraïne. Als de minister onze democratie echt een warm hart toedraagt, zegt ze nee tegen de voorlopige toepassing van het verdrag. Wat is haar reactie daarop?

De minister sluit een aantal onderdelen uit van de voorlopige toepassing, maar luistert niet naar de bezwaren die er in de samenleving leven tegen CETA. Het gaat dan over landbouw, voedselveiligheid, het klimaat- en energiebeleid, de mogelijkheid voor bedrijven om overheden via arbitrage aan te klagen en het feit dat bedrijven zelfs mogen meepraten over regelgeving. Daarover vinden we niets terug in de reactie van de minister. Waarom niet? Ik overweeg een motie op dit punt.

Ook de ondertekening van CETA door Brussel, nu voorzien in oktober, mag geen doorgang hebben. Eerst moet er volledige duidelijkheid zijn over de aard en de impact van het verdrag. Vindt de minister met ons dat de uitspraak van het Europese Hof over de vraag of de Europese Unie zelfstandig mag beslissen over CETA of dat dit aan de individuele lidstaten is, afgewacht moet worden? De Europese Commissie zegt immers ook dat naar aanleiding van die uitspraak "de nodige conclusies" getrokken moeten worden. Zij zinspeelt er overigens zelfs op om CETA ook na een eventuele negatieve uitspraak alsnog aan te wijzen als een "EU-only"-verdrag, zodat lidstaten dus het nakijken hebben. Als de handtekening van de Europese Commissie tegen die tijd al onder het verdrag staat, hebben nationale parlementen dus alsnog het nakijken. Dat is onacceptabel. Is de minister dat met mij eens?