Bijdrage Thieme AO TTIP (Vrij­han­dels­ver­dragen VS en Canada)

Voorzitter.

Het zijn weer de hamsterweken bij Albert Heijn. Exact in de periode waarin de wereld dit jaar de grondstoffen die voor dit jaar beschikbaar waren, heeft opgebruikt, is de prikkel waar de consument warm voor moet lopen: zoveel mogelijk in je boodschappenkarretje stouwen. Meer, meer, meer, voor minder, dat is de belofte.

Dat is exact de achterliggende gedachte van ttip. De wereld als hoorn des overvloeds voor ons-soort-mensen. TTTIP draait om afspraken tussen ons-soort-mensen. Hoe wij onze rijkdom kunnen verdedigen tegen hun armoe. Hoe wij meer kunnen verdienen in een wereld die steeds minder te bieden heeft. TTIP is een rat race to the bottom. Kunnen de Amerikanen nog goedkoper vlees produceren dan wij, dan krijgen we goedkoper vlees. Vinden producenten genetische manipulatie nodig om nog meer goedkoper voedsel te produceren, dan krijgen we genetische manipulatie. Voorzitter, er zijn pleidooien om landbouw uit te zonderen van TTIP. En die uitzondering zou mijn fractie ook zeer willen bepleiten. Maar ook zonder landbouw is TTIP een groot en dreigend gevaar.

En dat geldt ook zeker voor CETA, de vrijhandelsdeal tussen Canada en de EU die al afgerond is, maar nog niet openbaar is gemaakt. Op wikileaks is hij overigens al wel te vinden, maar nog steeds mogen wij als volksvertegenwoordigers niet eens kennis nemen van wat er in achterkamertjes met elkaar bekonkeld is. Voorzitter. Commissaris De Gught staat erop om lidstaten hun recht te ontnemen om dit verdrag te ratificeren. Hij is zelfs van plan om aan de hoogste rechter te vragen om de lidstaten te verbieden zich ermee te bemoeien.

Dat zegt mij twee dingen, voorzitter. Ten eerste dat de Brussel erop uit is om de soevereiniteit van lidstaten tot een minimum te beperken anders dat sommige partijen hier aan tafel de afgelopen verkiezingen beloofd hebben. Brussel wil niet dat we zelf beslissen over wat we kopen en verkopen als land. Nederland wil weliswaar dat CETA niet EU only wordt, maar de Brusselse bovenbazen, die Nld politici mede in het zadel geholpen hebben, willen dat desnoods via de rechter afdwingen. Ten tweede dat de belangen van afzonderlijke lidstaten niet meer meetellen maar dat de winnaars en verliezers in Brussel worden vastgesteld. Dit soort handelsverdragen zullen in handelspolitieke termen in de EU een aantal landen tot winnaar maken en een aantal landen tot nog grotere verliezers. Maar dat telt niet in Brussel, dat gericht is op eenheidsworst.

Is de minister bereid om zich stevig te verzetten tegen de manier waarop we deze handelsdeal ingerommeld worden? Is zij bereid om aan de eurocommissaris te vertellen dat wat haar betreft de onderhandelingen over TTIP niet meer doorgaan, als lidstaten niet als serieuze partners betrokken worden? Geen ratificatie, geen TTIP-onderhandelingen, lijkt me best redelijk, graag een reactie.

Voorzitter. De minister heeft een studie laten uitvoeren naar de geschillenbeslechting in TTIP, het terecht veelbesproken ISDS. Volgens diverse NGO’s is deze studie uitgevoerd door onderzoekers die belang hebben bij het ISDS. Graag wil ik een reactie van de minister op deze aantijgingen.
Alle signalen wijzen er op dat de onderhandelaars een TTIP-akkoord zonder ISDS onbespreekbaar vinden, en dat de kritische geluiden van ngo’s en bezorgde burgers weggemasseerd moeten worden. Zo zijn de ISDS-clausules die de Europese Commissie gebruikte in de door haar georganiseerde publieksconsultatie, ongewijzigd opgenomen in het CETA-akkoord met Canada. Dat is zo snel gegaan, dat het doornemen van de duizende publieksreacties die zijn binnengekomen tijdens de consultatie, schier onmogelijk was. Is de minister het met me eens dat de consultatie kennelijk alleen voor de show was, in plaatst van een serieuze poging om de legitieme zorgen die we zijn over ISDS te adresseren?

Voorzitter. Deze minister en de staatssecretaris van EZ hebben mijn aangenomen motie over het behouden van volledige beleidsvrijheid op het gebied van dierenwelzijn enthousiast uitgedragen. Mijn dank daarvoor. Obama heeft echter laten weten daar geen enkele waarde aan te hechten, en dus komt er niets van in. Hoe reageerde de minister daarop? Wat gaat zij nu doen?

Voorzitter, ik rond af. TTIP belooft meer, meer, meer voor minder. Dat is een illusie, een leugen en het is ongewenst.